3 найвышэйшай інстанцыі, засыпанай скаргамі, як млын мукою, пісьмо Хрысціны Сымонаўны было пераслана з адпаведнай папераю ў інстанцыю рангам ніжэй: Інстытут заалогіі Акадэміі навук. Чаму туды, спытаецеся вы? А куды ж яшчэ, калі скарга на кракадзілаў? I раз прыйшла яна ў інстытут з папераю адпаведнай інстанцыі, дык тут не да таго ўжо, каб разбірацца: жартачкі гэта ці не? Таму толькі ўздыхнуў інстытут, сеў за навуковы стол і напісаў сваю паперыну, на сваім фірменным бланку:
"Паважаная рэдакцыя! У нумары вашай газеты за 28 жніўня быў надрукаваны матэрыял пра кракадзілаў у Свіслачы. Матэрыял бяздоказны, навукова неабгрунтаваны, ён поўнасцю супярэчыць апошнім дасягненням навукі. Просім у будучым больш асцярожна падыходзіць да публікацыі падобных сенсацый, таму што яны не толькі прыносяць шкоду навуцы, але і адмоўна ўздзейнічаюць на тую частку насельніцтва, якая чытае вашу газету".
Атрымаўшы такую паперыну, на якой значыўся подпіс навуковага супрацоўніка і стаяла пячатка афіцыйнай установы, рэдактар газеты ціха, сам сабе, вылаяўся, выклікаў таго карэспандэнта, які знайшоў у Свіслачы кракадзіла, закаціў яму строгую вымову і выправіў у камандзіроўку ў Каруны.
- Што мне там рабіць? - спытаўся карэспандэнт.
- Нічога, - адказаў рэдактар. - Паглядзі, што там за людзі жывуць. А ў інстытут я ўжо сам падыду, гэта цераз дарогу.
Ну, хай сабе карэспандэнт едзе, калі яго рэдактар выправіў, выпісвае камандзіроўку, вымольвае аванс у бухгалтэрыі, клапоціцца пра білет, а мы чакаць яго не будзем, хуценька вернемся тым часам да Юткавай вежы.
Вежа расла і, праўду сказаць, з кожным днём усё больш падабалася карунцам. Ці то Ютка ўдала для яе месца выбраў, ці то выпадкова так сталася, але відаць яна была з любога канца, любога двара Карун, і кожны карунец, малы і вялікі, першае, што рабіў з раніцы, - гэта прыкідваў: наколькі ўзнялася вежа над вёскай, наколькі паднялася да неба.
Фірма, што займалася замежным турызмам, ударнымі тэмпамі пабудавала на ўездзе ў Каруны, непадалёк ад карабля пана Цырлюкевіча, кэмпінг, гасцініцу з рэстаранам і барам, з канферэнц-залай, дзе Ютка сустракаўся з прафсаюзнымі і палітычнымі замежнымі дзеячамі, з вядомымі літаратарамі і мастакамі, з прэзідэнтамі, каралямі, арабскімі шэйхамі - і ўсім ім, направа і налева, раздаваў інтэрв'ю. Ён адказваў на ўсе пытанні, нічога не баючыся, бо баяцца яму не было чаго, і толькі тады, калі ў яго пыталіся, навошта ўсё-ткі, дзеля чаго ён будуе сваю вежу, Ютка замаўкаў, нібыта замок яму на рот накідвалі.
- Ён хворы! - падымаючы пыл на сваім матацыкле, пралятаючы міма іншаземнага гарадка, што чорт ведае скуль, без дазволу праўлення вырас у цэнтры роднага калгаса, крычаў Андрон Сыцюк. - Ён вальтануты, а вы з ім як са здаровым размовы водзіце! Ён хоча пабудаваць вежу, легчы пасля на самым версе і дыхаць горным кліматам! Яго ў Жодзішкі, у жоўты дом заканапаціць трэба, а пра яго ва ўсім свеце як пра героя трубяць! Не, я выведу яго з праўлення! Выведу, вось пабачыце!
Як вы мяркуеце, чаго злаваўся Андрон Сыцюк? Ну, вядома, злаваўся ён таму, што Юткаў сын Ромка кінуў свой культурны інстытут, вярнуўся ў Каруны і стаў па пратэкцыі бацькі дырэктарам, а дакладней, шэфам Карунскага аддзялення фірмы іншаземнага турызму. Ромка хадзіў цяпер увесь у нянашым, смактаў цыгаркі "Кэмэл", слухаў магнітафон "Соні", а калі ў яго пыталіся: "Як жывеш, Ромка?" - адказваў "ол райт" альбо "о'кэй", у залежнасці ад таго, з англічанамі ці амерыканцамі ён перад тым сустракаўся. Астатнія словы розных моў народаў свету - італьянскія, нямецкія, французскія, іспанскія і іншыя - Ромку не вельмі падабаліся.
Акрамя ўсіх гэтых вонкавых пераваг аклад у Ромкі быў утрая большы ад таго, што зарабляў, ганяючы на сваім матацыкле, Андрон Сыцюк.
Нельга сказаць, каб Андрон не змагаўся супроць пранікнення формаў і метадаў замежнага жыцця на тэрыторыю свайго калгаса. Ён пісаў ва ўсе інстанцыі, ездзіў да раённага і абласнога начальства і, між іншым, шмат дзе знаходзіў разуменне і падтрымку. Але толькі да той пары, пакуль не мінуў год і фінансавыя органы не падлічылі, што за дванаццаць месяцаў Юткава вежа прынесла дзяржаве ў дзесяць разоў большы даход, чым увесь калгас "Каруны" разам з Сыцюком і ягонымі папярэднікамі за ўвесь час свайго існавання. Прычым даход гэты вызначаўся не буракамі і бульбай, што патрабавала рэальнай працы, рэальных затрат і рэальных датацый, не лёнам, малаком і морквай, пералічанымі ў капейкі і рублі, а нечым лятучым, эфемерным, абстрактным, незразумелым, як час і прастора, але што тым не менш абсалютна рэальна матэрыялізавалася ў марках і іенах, франках і рупіях, а таксама ў доларах і фунтах стэрлінгаў. Пасля гэтакіх метафізічных пераўтварэнняў Андрона Сыцюка паўсюль перасталі разумець, а паколькі старшыня не здаваўся, дык яму далі зразумець, што калі ён не выправіць сваю лінію, то ў хуткім часе можа развітацца з пасадаю кіраўніка сярэдняга звяна і вельмі проста пайсці зусім па іншай лініі. Розум падказваў Сыцюку здацца і папрасіцца да Ромкі экскурсаводам на паўстаўкі, але характар Андронаў аказаўся мацнейшы за розум, і старшыня вырашыў змагацца да канца, сам па сабе, ні на кога не спадзеючыся і ні ад кога не чакаючы падтрымкі. "Вежа для калгаса - ці калгас для вежы. Ютка для карунцаў - ці карунцы для Юткі?" - паставіў Андрон перад сабой пытанне, на якое загадзя ведаў адказ, толькі не прыдумаў пакуль, як узяцца за справу, з якога боку піхнуць каменнага ідала, каб той паваліўся, чым адолець жалезную, а дакладней, залатую логіку фінансавых органаў.