Toen Takima weer zat, legde ze haar stola voorzichtig langs haar armen met een kleine, doch tevreden glimlach op haar gezicht. Het was ze samen gelukt om de Asha’man nog afschrikwekkender en gevaarlijker te maken dan de Verzakers en de Laatste Slag bij elkaar. Misschien wel zo afschrikwekkend en gevaarlijk als de Duistere. Aangezien Egwene begonnen was met de rituele vragen, moest ze ze ook afmaken. Ze ging lang genoeg staan om te zeggen: ‘Wie is er voor een verdrag met de Zwarte Toren?’ Het was zo mogelijk nog stiller in het paviljoen geworden. Sheriam was eindelijk opgehouden met huilen, maar een paar tranen glinsterden nog op haar wangen. In de stilte die op de laatste vraag volgde, kon je een speld horen vallen.
Takima’s glimlach verflauwde toen Janya meteen na Egwenes vraag ging staan. ‘Zelfs een dunne tak is beter dan geen tak als je aan het verdrinken bent,’ zei Janya. ‘Liever dat dan dat ik moet wachten tot ik kopje-onder ga.’ Ze had de gewoonte om te praten als dat niet de bedoeling was.
Samalin ging samen met Malind staan en toen ging het opeens heel snel. Salita, Berana en Aledrin stonden tegelijk op, vlak daarna gevolgd door Kwamesa. Er stonden zeven Gezetenen en dat bleef enkele ogenblikken zo. Egwene besefte opeens dat ze op haar onderlip beet en hield daar meteen mee op in de hoop dat niemand het gezien had. Ze voelde nog steeds de afdruk van haar tanden, en ze hoopte dat het niet bloedde. Niet dat iemand naar haar keek. Het leek wel alsof iedereen zijn adem inhield.
Romanda keek fronsend naar Salita, die op haar beurt recht voor zich uit staarde met een grauw gezicht en trillende lippen. De Tyreense zuster kon misschien haar angst niet verbergen, maar ze was vastberaden. Romanda knikte langzaam en stond toen tot ieders verrassing op. Ook zij besloot om de gebruiken te negeren. ‘Soms,’ zei ze terwijl ze Lelaine recht aankeek, ‘moeten we dingen doen die we liever niet willen.’
Lelaine keek de grijsharige Gele zuster strak aan. Haar gezicht leek wel van steen. Haar kin ging langzaam omhoog. En plotseling stond ze op en keek ongeduldig naar Lyrelle, die haar even aangaapte voordat ze overeind kwam.
Iedereen staarde. Niemand maakte een geluid. Het was gebeurd. Bijna gebeurd dan. Egwene schraapte haar keel om Sheriams aandacht te trekken. Het volgende deel was voor de Hoedster, maar Sheriam was nog bezig haar tranen weg te vegen. Ze ging met haar ogen langs de banken alsof ze aan het tellen was hoeveel Gezetenen er stonden en hoopte dat ze verkeerd geteld had. Egwene schraapte haar keel nog wat harder, waarop de groenogige Hoedster schrok en haar aanstaarde. Het duurde een eeuwigheid voor ze verder ging met haar taak.
‘De kleinere consensus staat,’ verkondigde ze op onzekere toon, ‘er zal getracht worden een verdrag te sluiten... met de Zwarte Toren.’ Ze haalde diep adem, maakte zich zo lang mogelijk en liet haar stem luider klinken. Ze was weer op bekend terrein, in het belang van eensgezindheid vraag ik om een grotere consensus.’ Dat was een krachtige oproep. Zelfs bij kwesties die met een kleinere consensus besloten konden worden, probeerde men tot een eensgezind besluit te komen. Daar konden uren of zelfs dagen van discussiëren in gaan zitten, maar men hield pas op als elke Gezetene toegestemd had of als overduidelijk was dat er geen overeenstemming bereikt zou worden. Het was een krachtige oproep waar elke zuster zich door aangesproken voelde. Delana stond op alsof ze ertoe gedwongen werd en keek onzeker om zich heen. ik ga hier niet voor staan,’ zei Takima tegen alle gedragsregels in. ‘Maakt niet uit wat er gezegd wordt, maakt niet uit hoelang we hier zitten, ik kan het niet en ik doe het niet. Ik – doe – het – niét!’ Er ging verder niemand anders staan. Faiselle ging verzitten, gaf de indruk dat ze ging staan, verschoof haar stola en maakte weer een beweging alsof ze wilde gaan staan. En zo waren er nog een paar. Saroiya beet met een doodsbange blik op haar vingers en Varilin zag eruit alsof ze met een hamer geslagen was. Magla hield zich op haar plaats door haar bank stevig vast te houden en staarde met een bleek gezicht naar de kleden voor haar voeten. Ze was zich duidelijk bewust van Romanda’s afkeurende blik, maar het enige dat ze deed, was haar schouders laten zakken.
Takima’s uitbarsting maakte overal een einde aan. Het had geen zin om te proberen een grotere consensus te bewerkstelligen als iemand zo duidelijk maakte dat ze niet wilde gaan staan. Egwene besloot echter zelf ook de gedragsregels en gebruiken aan haar laars te lappen. is er iemand die vindt dat ze door deze kwestie haar zetel moet afstaan?’ vroeg ze met een luide, duidelijke stem. In het hele paviljoen was te horen hoe iedereen naar adem hapte, maar Egwene hield juist haar adem in. Dit kon de Zaal uiteenrijten, maar het was beter om het nu meteen de wereld uit te helpen. Het zou toch vroeg of laat hierop uitlopen. Saroiya keek haar met een verwilderde blik aan, maar niemand bewoog. ‘We gaan er dus mee door,’ zei ze. ‘Maar voorzichtig. Het zal tijd kosten om te bepalen wie de Zwarte Toren gaan benaderen en wat ze moeten zeggen.’ In die tijd kon ze hopelijk wat voorzorgsmaatregelen treffen. Licht, ze zou haar uiterste best moeten doen om dit allemaal in de hand te houden. ‘Goed, zijn er suggesties voor ons... gezantschap?’
20
’s Nachts
Lang voordat de zitting ten einde liep, had Egwene ondanks de opgevouwen mantel die ze op de harde houten bank had gelegd bijna geen gevoel meer in haar zitvlak. Na het luisteren naar het eindeloze twistgesprek was het een wonder dat ze nog gevoel in haar oren had. Sheriam, die gedwongen was te staan, schuifelde met haar voeten alsof ze het liefst even wilde zitten. Desnoods op de kleden. Egwene had kunnen weggaan, om zo zichzelf en Sheriam te verlossen. De Amyrlin was niet verplicht om te blijven. Er werd hooguit beleefd naar haar opmerkingen geluisterd, waarna de Gezetenen gewoon hun eigen plan trokken. Dit had niets met de oorlog te maken, en nu de Gezetenen het bit in hun mond hadden, waren ze niet van plan haar aan de teugels te laten trekken. Ze had ieder ogenblik weg kunnen lopen – met een kleine onderbreking in het gesprek voor het vereiste ceremonieel – maar ze was bang dat ze dan de volgende ochtend geconfronteerd zou worden met een volledig uitgewerkt plan. Een plan dat al door de Gezetenen uitgevoerd werd terwijl zij zich geen voorstelling kon maken van wat er allemaal ging gebeuren. Dat was althans waar ze aanvankelijk bang voor was. Het was niet langer een verrassing om te zien wie er het langst aan het woord waren. Magla, Saroiya, Takima, Faiselle en Varilin waren allemaal zichtbaar geërgerd als een andere Gezetene het woord had. Ze leken zich bij het besluit van de Zaal neergelegd te hebben. De enige andere optie die ze hadden, was hun zetel afstaan. Het maakte niet uit hoe hard de Zaal had geprobeerd een consensus te bereiken, als er eenmaal door de Zaal een besluit was genomen, met wat voor consensus dan ook, dan moest iedereen volgen, of in ieder geval niet dwarsliggen. Daar zat hem nou juist het probleem. Wat was de definitie van dwarsliggen? Geen van de vijf sprak natuurlijk iemand van haar eigen Ajah tegen, maar zodra één Gezetene weer ging zitten, sprongen er vier op. Of vijf als het een Blauwe Gezetene was. En degene die het woord kreeg, probeerde de Zaal ervan te overtuigen dat wat de vorige spreekster had voorgesteld, helemaal fout was en misschien wel rampzalige gevolgen zou hebben. Voor zover Egwene kon zien, waren ze niet aan het samenzweren. Ze keken even wantrouwig naar elkaar als naar de anderen en hadden geen enkel vertrouwen in de argumentatie van de anderen. Er was weinig overeenstemming in alle voorstellen. De Gezetenen waren het oneens over het aantal zusters dat naar de Zwarte Toren gestuurd moest worden, het tijdstip waarop die zusters erheen moesten gaan, waar ze in mochten toestemmen en wat ze absoluut moesten weigeren. In een delicate zaak als deze kon elk foutje een ramp tot gevolg hebben. Daar kwam bij dat elke Ajah behalve de Gele zichzelf als meest geschikt achtte om de leiding van deze missie op zich te nemen. Kwamesa stond erop dat het hier om een vorm van onderhandelen ging, terwijl Escaralde beweerde dat historische kennis van levensbelang was voor zo’n ongekende onderneming. Berana wees erop dat een verdrag als dit met absolute rationaliteit aangepakt moest worden; de Asha’man zouden zeker sterke emoties oproepen en alles behalve nuchtere logica zou rampzalige gevolgen hebben. Ze wond zich er nogal over op. Romanda wilde dat een Gele zuster aan het hoofd van het gezantschap stond. Maar aangezien er niet veel sprake van Heling zou zijn, kon ze alleen maar koppig herhalen dat andere zusters beïnvloed zouden worden door de belangen van hun Ajah en daardoor het werkelijke doel uit het oog zouden verliezen.