Як у полі не трэба лавіць ветру, так у бальніцы — шукаць радасці; людзі растрывожаныя, задуменныя, розум іх малюе свет у цёмных фарбах. Сабою валодаць цяжка нават здароваму чалавеку, а ў хворага заўсягды настрой прыгнечаны, і прасвятленне ў ім — як рэдкая ўзнагарода толькі натурам моцным, мужным, валявым ці, наўпярок, як вынік пустой безалабернасці, лёгкага слізгання думак па звілінах мазгоў.
«Гарыць — бяжы! — крычаў Ваня і смяяўся.— А ён...» — Ваня робіць у рамонтна-будаўнічым упраўленні мулярам і яшчэ прыляпіўся інструктарам фізкультуры ў дзіцяча-спартыўнай школе; таму не дзіўна, што ён стараецца ўкруціць у сваю гаворку спартыўныя слоўцы.
Ваню ніхто не падтрымаў — ніхто не смяецца. А таўсты мужчына, які ўвесь час ходзіць у расшпіленай куртцы і мармыча пад нос нейкую песеньку, сказаў з філасофскай шматзначнасцю: «Затое ордэн чалавеку дадуць».— «Дагоняць і перагоняць»,— зноў няпэўна сказаў Ваня. «Яму ўжо не ордэн, а крыж трэба»,— сіплым, нейкім чужым голасам прамовіў высокі сівы стары, са светлымі, як шклянымі, вачыма. Ліда не ведае, з якою хваробаю ляжыць гэты стары, але ходзяць чуткі, што ён варажбіт; і нават тут, у бальніцы, займаецца варажбою, водзіць у ванную бабак на шэпты. І праўда, неяк Ліда паткнулася ў ванную памыць рукі і ўбачыла там старога і жанчыну. Жанчына сядзела на нізенькай шырокай сіняй тахце амаль голая, а стары, схіліўшыся, грэбаў па яе спіне рукамі; спіна ў жанчыны была белая-белая, а рукі старога чорныя, як у вязёнках. Нянечкі і медсёстры ганяюць старога, гразяцца выпісаць яго, і ён хаваецца ад іх, але сваёй варажбы не кідае, кажа: памагае выганяць хваробы. Можа, дні два назад Сямёнаўна цішком падбівала і Ліду схадзіць да старога на шэпты. Ліда хоць і не ўмела настырацца, абсмяяла Сямёнаўну: «Вы што, Сямёнаўна, з глузду з’ехалі?..» Сямёнаўна раззлавалася, сказала сярдзіта: «Замуж табе, дзеўка, трэба — дзе і хваробы твае дзенуцца!»
«Шэсцьдзесят працэнтаў»,— сказаў Ваня. І Ліда чула, што ў хлопца «абгарэла шэсцьдзесят працэнтаў скуры». Лідзе не спадабалася такая вольная гаворка: чалавек, можа, ледзь трывае ці зусім ляжыць без памяці, і яна пайшла да сябе ў палату, міжволі прыслухоўваючыся да тых дзвярэй з драпінаю-стрэлкай у ніжнім левым рагу, за якімі гаманілі ўрачы — ратавалі хлопца.
Ліда села на ложак, глядзела на букет кветак на стале, і ў вачах у яе пачынала трапятаць, разрастацца і шугаць полымя. Яна двойчы ўжо бачыла вялікія пажары: як гарэў лес і дзве хаты ў суседняй вёсцы. Полымя бязлітаснае, злое, яно жарэ жывое і нежывое без разбору і наганяе жудасці сваім выццём.
Зайшла Сямёнаўна і сказала, што хлопец ратаваў «нейкую калхозную цехніку» і абгарэў. «З-за нейкага жалеззя!..» — жахнулася Ліда. Ёй, чыстаму, крохкаму дзіцяці прыроды, было неўпрыцям у гэтую хвіліну, што самым дарагім у свеце — жыццём — чалавек расплачваецца часам дзеля нейкай халоднай крупіцы; і тут цана не ў крупіцы, а ў тым, што яна, гэтая крупіца, можа высвеціць у чалавеку.
Мінула два дні. «Радзіва» — так усе ў палаце празвалі Сямёнаўну — прынесла вестку, што хлопца адратавалі; ён адплюшчыў вочы, папрасіў піць, але, бедны, увесь у бінтах, спавіты, бы тое немаўля, толькі вочы ды рот адкрытыя. Ён адзін у палаце, і каля яго дзень і ноч дзяжураць медсёстры. Ужо прыязджалі бацька і маці, але іх не пусцілі да сына, сказалі, можа, праз тыдзень пусцяць.
У Ліды была дзіўная натура: яна перажывала за ўсіх, не толькі за людзей, але і за кожную кузурку, чарвяка, мураша, і за хлопца цяпер перажывала, можа, не меней, чымся яго бацькі. Ёй хацелася хоць адным вокам глянуць, каб упэўніцца, што ён і праўда жывы, і застаецца адно чакаць, пакуль зажывуць болькі. І яна ўпрасіла Сямёнаўну, каб тая прачыніла дзверы ў палату да хлопца. Сямёнаўна схадзіла ў сваю бакоўку, прынесла чыстыя прасціны і кіўнула Лідзе галавою. Наўмысна шырэй расчыніла дзверы ў палату і павольна іх зачыніла. Ліда паспела ўбачыць ложак і на ім белы таўсты скрутак — у яе захаланула грудзі, ударыла ў скроні кроў, і яна лёцьма кінулася ў сваю палату. Легла на ложак тварам у падушку, і з вачэй у яе цяклі цёплыя слёзы, быццам балела не таму хлопцу, а ёй. Чужы боль успрымаць як свой дадзена не кожнаму, гэта, можа, толькі чалавек-выкапень здольны на такое. Ну, які з яе, Ліды, выкапень? Хіба што і розніць яе ад астатніх, дык гэта тое, што яна вырасла на глухім, дзікім хутары, можа, адзіным у раёне на той час. Цяпер і яго, таго хутара, ужо няма — знеслі, як бацькі пераехалі ў Рэмідоўшчыну — вялікае перспектыўнае сяло; адно засталіся стаяць, як вечныя сведкі памяці, гіганты-клёны ды яшчэ не перасох калодзеж, з якога бралі ваду, пілі самі і палівалі грады.
Можа, праз тыдзень Ліда ўбачыла маці абгарэлага хлопца (яна ўжо ведала, што яго завуць Міша і што ён з Малінаўкі, каторая каля шашы, як ехаць на Крычаў) — здзівілася, што гэта была маладжавая з твару жанчына, падобная на цыганку: чарнявая, твар смуглы, вялікія лупатыя чорныя вочы. І калі б не гумавыя боцікі на нагах ды не хустка на галаве, яна смела сышла б за гарадскую. І скаванасці ў ёй няма, рухі зграбныя, гаворка складная, нават трохі нахабнаватая. Жанчына Лідзе спадабалася, давер зразу пасеяўся да яе ў душы, быццам яны былі родныя з ёю ці, ва ўсякім разе, знаёмыя.