Грышка патрухаў глядзець: хто там грукаецца. У акно ўбачыў Людку Чубатчышыну, паштарку. А чаго яна не засоўвае газеты ў паштовую скрынку? Адпёр Грышка весніцы — Людка смяецца:
— Забарыкадзіраваўся ты, дзядзька Грышка, са сваім сямействам — носа не ўткнуць.
— У каго доўгі, той уткне,— пажартаваў Грышка, хоць яму было не да жартаў.— А ты што...— Грышка хацеў спытаць, чаму патрэба такая, у хату ісці, пенсію ж нядаўна атрымаў, але нешта як замкнула рот — бытта боязь ці асцярога якая.
— Зноў вам нейкае саліднае пісьмо... друкованае,— падала Людка газеты і наверсе канверт, і зноў усмешка да вушэй. Ну і здаравушчая баба! Адным вокам толькі глянь, і адразу відаць: чалавек не ведае хвароб. Твар круглы, цёмны, загарэлы, вочы ясныя, гараць, і ў паваротах, рухах столькі дужасці, спрыту, а лыткі — як плахі. Што значыць чалавек усё жыццё — бяжком і бяжком, як і матка яе. Гэта ж чатыры вёскі абыдзі, ну няхай аб’едзь на веласіпедзе, але той веласіпед яна болей у руках водзіць.
Грышка засунуў газеты пад паху, а канверт трымаў у руках і не ведаў, што з ім рабіць. Людка таксама стаяла і не адыходзіла, вопрама глядзела на Грышку, можа, думала, стане пры ёй адкрываць канверт, чытаць, што ў ім хаваецца. Ага, дурня знайшла, такой адно пачапі што на язык — мітульгою разнясе па ўсіх вёсках: «А ў Грышкі Пруцікава зноў...» Лёпалка яшчэ тая...
А пісьмо і праўда было «саліднае», як і тады на Мішу з часці, аддрукаванае на машынцы, з пячаткаю нейкаю. Затрэсліся ў Грышкі калені, але суняў сябе, не даў разыграцца нервам. Убачыўшы, як Грышка нахмурыў твар і завёў на пераноссі бровы, Людка падумала, што на яе раззлаваўся, і пакаціла невясёлая з двара. Дзякуй богу!
Грышка сеў на калодку пад хатаю, доўга не асмельваўся адкрыць канверт, сціраў з твару пот. Нарэшце выняў з канверта паперыну з сінім, як васілёк, гербікам зверху. Упіўся ў яе вачыма: «Копія.
Паважаны таварыш Пруцікаў Рыгор Мацвеевіч!
На Вашу скаргу ад...»
Фу! Грышка апусціў рукі і колькі хвілін сядзеў нерухома, як здранцвелы, а ў галаву на змену трывожным прыходзілі радасныя думкі: усё-ткі адгукнуліся, уважылі. Далей Грышка ўрыўкамі прабег вачыма па лісце: «Камісія праверыла Вашу скаргу... устанавіла... на дзень праверкі аказалася, што ў магазіне... Факты, выкладзеныя ў Вашым пісьме, не пацвердзіліся...»
Грышка ажно з калодкі ўстаў. Дык што ж гэта такое? Як «не пацвердзіліся»? «На дзень праверкі...» Загнулі казе хвост! Ты цяпер ідзі паглядзі. Зноў на прылаўках адзін адэкалон ды шмаццё ўсякае. Бач, як лоўка выкруціліся! Але не-е, браточкі, дуктавы-жлуктавы, я выведу вас на чыстую ваду...
Грышка зноў злажыў ліст па ўжо намечаных рубчыках, засунуў у канверт і пайшоў у хату. Не сказаць каб ён быў упэўнены, што пасля яго скаргі магазін заваляць таварамі, але і такой адпіскі-адмашкі не чакаў. Пыл у вочы, лухта непадмазаная. А столькі валаводзілі!.. Год, лічы...
Увесь астатак дня Грышка быў хмурны, Лісаветка гэта бачыла і не назаляла мужу, нават па ваду на самакаце паехала.
А назаўтра Грышка з раніцы надзеў чыстую блакітную кашулю, новы касцюм, наваксаваў туфлі і паехаў у райцэнтр. Дарога прывычная — колькі ад’ездзіў, як рабіў у «Сельгастэхніцы».
Па вуліцы горада Грышка ішоў невясёлы, з апушчанаю галавою, і вочы яго лавілі то мысы сваіх новых туфляў, то ўсякую драбязу-пацяруху на тратуары. Во нешта круглае, жоўценькае, бы малюпасенькая лісічка-пупсік, мільгнула ў вачах... Грышка ў задуменні яшчэ ступіў крокі два, але вярнуўся. У асфальт была ўціснута новенькая капейка. Сотні абцасаў ступалі на яе, адчышчалі, аддрайвалі, бы салдат гузік, але ніхто не сагнуўся, не падняў — атлусцелі, уніжэнне, бачыце... А яна ж, капейка гэтая, таксама грошы. На яе нехта рабіў, кроплю поту праліў, каб зарабіць, няхай сабе і не кроплю, а макулінку, ды ўсё роўна ёсць ёй цана чалавечай працы, нездарма на мазоль падобна, во колькі такіх «капеек» у яго на далоні. Грышка прысеў на кукішкі, цяжка яму было, хрумсцела ў каленях; азірнуўся вакол і калупнуў ногцем капейку. Дзе там — хоць і ногаць жалезны, шкло можна рэзаць. Як уплавілася, урасла. Канечне, сонца смаліла, асфальт размякчваўся, яна і ўехала туды, бы ў воск. А можа, і трыбухан які наступіў на яе, дык яна ў камень уплішчыцца, не тое што ў асфальт. Грышка калупнуў яшчэ раз, але толькі набраў пад ногаць чорнага асфальту. Устаў, галава закружылася... Што рабіць? Вунь чалавек насустрач яму ідзе, метраў пяцьдзесят яшчэ да яго. Можа, у яго ножык ёсць, свой складанец, як на тое, не ўзяў. Але чалавек раптам спыніўся, звярнуў з тратуара і перайшоў на другі бок вуліцы, і ўжо тады Грышка пазнаў Дуктава. Папаўся як муха ў кісель! Той прыпыніўся каля кіёска, купіў газету і, унурыўшыся ў яе, пайшоў далей. «Не хоча сустракацца...— падумаў Грышка.— Я табе яшчэ падсыплю солі...» Паляпаў па кішэні — зазвінелі медзякі. Во, можа, капейкаю... Ён выбраў сярод медзякоў пятак і, прысеўшы, выкалупаў ім капейку. Разам з іншымі медзякамі засунуў яе ў кішэню і пасміхнуўся з несур’ёзнасці сваіх разважанняў ды занятку. Убачыў бы хто — чаго б толькі не прыпісаў.