Алесь Аркуш
Вяртанне
АБЛОКІ
Я за аблокамі сачыў
І кожнаму даваў найменне.
Цвяліў вятрыска далячынь —
Імёнаў паскараў знікненне.
Аблокаў большасць найхутчэй
Знікала ў мройве далягляду.
Як несла іх далоў з вачэй!
Як гнаў вятрыска іх зацята!
Імёны нішчыў ён, але
У небе ўбачыў я аблокі.
І як вятрыска ні шалеў,
Яны трымалі дух высокі.
ДА НЕБА
Здароў, Груган!
Ты — птах, я — чалавек.
Дзе крылы у цябе —
я маю рукі.
Ты не крыўдуй на гэты
несусветны здзек, —
Прабач, я выдумляю
ад пакутлівай дакукі.
Лунай, Груган!
Груган за неба паляліць.
Яму за небам хопіць месца.
А я радзіму буду сніць,
Яна мне кропелькай здаецца.
Ты пачакай мяне, Груган.
Мы разам палялім да неба.
Пачуем велічны арган,
Пабачым — крылы ці патрэбны.
І я здзіўлюся — звыкся сніць —
Воч не стае Радзіму ахапіць!
ПІЛЬНЯ
Бярвенне дарэшты на дошкі звялі, —
Як шчыльна пілоўку у штабелі сцелюць!
Ля пільні ад хвояў кара да зямлі
Прыстала жыўцом, як да новага цела.
Па звычцы чакаюць бярвення дзядзькі:
Працоўныя рукі — нястомныя служкі.
І ляды вядуць, як заўжды, напрасткі —
Да пільні, да гвалту, да дошак, да стружкі.
АДБІТКІ
Люстэрка трымае да ночы адбіткі:
Рахманыя, ветлыя, хіжыя твары.
І маюць яны, нават самы някідкі,
Імёны свае, як расліны ў гербарыі.
А ноччу адбіткі пакінуць люстэрка,
Пасыплюцца долу — заб’юцца ўтрапёна,
Як соліды важкія з бомкай манеркі, —
І профілі згубяць дазвання імёны.
ПУШЧА. СОВЫ
Куды вы ляціце, містэрыі совы?
Па душу ізгоя аморфнай будовы?
Шукаць паратунку за плойай Парыжыў?
А мо куды бліжай?
Куды вас вядзе птах надзьмуты, вучоны,
На крылах якога паўмесяц чырвоны?
Чамусьці азваўся Скарына Францішак:
— У цішу.
УЦЁКІ
Уначы Вурдалак галасіў.
Ў Мёртвым возеры білі званы.
Я з апошніх падманлівых сіл
Пілаваў на сябе кайданы.
Гэта ноч для уцёкаў — як ёсць.
Я не ведаю лепшых замоў:
Абароніц мяне прыгажосць,
Захавае ад скону любоў.
Што мне жахі твае, Вурдалак?
Ты ў памыйныя здрады не ўлез.
Вечарніца, як змоўніцкі знак,
Мне сцяжыну пазначыла ў лес.
Ў Мёртвым возеры білі званы…
ПОЗІРК
Са сквапнага даўняга веку
Апошні скалечаны тур
У вочы глядзіць чалавеку
Праз незваротнасці мур.
Глядзіць нерухома, сіберны.
Навошта тлумачыць, дарма!
Калі абуджаецца зерне,
Шчымліва спявае сурма.
ХРАМ І СЛОВА
Я ніколі у храме не быў,
Я не ведаю храма святога.
Толькі сніў каляровыя сны,
У якіх нараджалася слова.
Нараджалася ў храме — з аблокаў.
Я трываў,
Я трываў —
І заплакаў.
ЯБЛЫКІ
У неба яблыкі ўзляталі,
А з неба падалі каменні.
І людзі з боскім утрапеннем
Глыжы ў садах сваіх збіралі.
Яны дзівіліся, як дзеці,
Яны былі на сёмым небе:
— Гніляк няхай бы трапіў дзесьці…
— Відаць, падзейнічаў малебен.
Зімой дзівіліся нанова:
— Вось гэта, браткі, захаванне,
А што цвярдыя для ўжывання —
То яблык спее адмыслова.
Чакаюць людзі — як умеюць, —
Калі ўжо яблыкі паспеюць.
СІВЫЯ ЛІСТЫ
Гэта роспач пісала, не я,
Гэты ліст напаўзмрочнай парою.
Гэта вецер віхурнага дня
Ліст прыбіў да магілы героя.
Хто яму прачытаў гэты ліст?
І няўжо тыя словы кранулі?
Бо ён жыў невядома калі,
Ў час далёкі: між дзідай і куляй.
~ 1 ~