Слова рух — гэта першых двух
Рухаў радасныя радзіны,
Ім пазначаны лёсу рух,
Рух жыцця майго трыадзіны.
...Так я споведзь чытаў дарозе,
Пакідаючы свой вагон,
Спачываючы на парозе
Новых ростаняў,
Новых дзён.
I гула пада мной дарога:
Бойся знаку
ПЕРАСЦЯРОГА,
Бойся руху свайго запаволення,
Запаволенне — як зняволенне.
Страшны міг —
пад адхон сарвацца,
Ды страшней
На месцы
Стаяць,
Не вяртаючыся —
Вяртацца,
Не пакінуўшы —
Пакідаць.
Страта хуткасці — страта веры.
Гасла вера — і розум глух.
Вера,
сутнасцю —
рух наперад,
Неадольны, імклівы рух.
Рух — жыццё. Дарагое. Балеснае.
I калі
Запыняецца
рух —
Смерць пасецца на лузе біблейскім,
Дзе ў зацішку
ягня і пастух.
Не ягняты —
Гарматы на лузе.
Вісне бомбы нейтроннай абух.
Рух — праціўнік ідылій,
Ілюзій,
Мітуслівых
падробак пад рух.
Рух,
Як рэкі ў пясках,
Не звужаецца.
У гады і залеў, і засух —
Па дарогах усіх
Прадаўжаецца
Рэвалюцыі рух.
10. ЗАМЕСТ ДАТЫ I МЕСЦА НАПІСАННЯ
Вяха апошняга ліста...
Адлік гадоў — не ад Хрыста,
Гісторыя
Мяняе
Вехі:
Пад коламі
дарогі веку
Шасцідзесятая вярста.
Знак аховы
1983
ДАВЕДКА АБ НАРАДЖЭННІ
Судовая справа
1
Год пасляваенны. Год работны.
Шчэ з руін не выветрыўся дым,
А на танцах, звыклыя да поту,
Кірзачы і хромавыя боты
Рэжуць полькі
крокам страявым.
Год надзейны. Год пасляваенны.
Шчэ падлікі страт не паіменныя —
I маўчаць хатынскія званы,
І да мёртвых —
літара за літарай
З плачам, галашэннямі, малітвамі —
Пісьмы йдуць
На той канец
Вайны.
Год пасляваенны. Год гаротны.
Шчэ жыццё паўзводнае, паротнае,
Хлеб па картках і па картках соль,
I людзей — хоць ёсць таварыш Сталін,
Хоць перамаглі і адстаялі —
Аніяк не адпускае боль.
Ён — нібы пад рэйкамі ўзрыўчатка.
2
Касавіца.
Ліпень напачатку.
Не да святаў. Хутка час жніву.
Старшыня пахукаў на пячатку,
Пляснуў па даведцы —
I жыву.
Першы сорт. Пасляваенны выраб.
Чым прырода апраўдала выбар:
Быць
альбо не быць мне
на зямлі?
Як неверагодны выйгрыш выпаў?
Бацьку
Снайпер выбіваў — не выбіў,
Маці ў роў вялі — не давялі.
Вось з вайной
мая прамая сувязь,
Лёсаў і крыві густая сумесь,
Што праз марлю год
не працадзіць.
Памяццю сваёй
Я не свабодны:
Сутыкненне нацый і народаў
Вырашала —
быць мне ці не быць.
А душа мая
Шукала цела.
3
Быць хацела! Дыхаць ува мне!
Ля траншэй цвіла рамонкам кволенькім,
Калй дотаў стракатала конікам...—
Не! -
Новенькі,
Бліскучы,
З меткай «супер»,
Не з'явіўся — выжыў я насуперак
Вайне.
На прамежжы
Азіі з Еўропай
Як хачу
свячу ружовай попай,
Знаць не знаю пра сваё жыццё,
Крэўны сын
Някляева Пракопа,
Стасі Магер
Роднае дзіцё.
4
Трое нас.
Ніводны не забіты.
5
Сорак шосты.
Даспявае жыта.
Час вялікіх спраў —
не да малых!..
Нават чарку кінуў недапітай
Схаршыня на хрэсьбінах маіх.
Старшыня — начальнік адмысловы.
Франтавік.
Герой.
Гвардзеец.
Франт.
Казыраў ён нетутэйшым словам
«Факт» —
I парыпваў кабурою новай,
Медалямі, слепячы, звінеў...
Ён сказаў на хрэсьбінах прамову.
Вось што я з прамовы зразумеў: