Наскрозь
1985
КОСМАС
Аднойчы, прачнуўшыся ўночы,
Ты ўспомніш, што ўмееш лятаць,
I стане наіўныя вочы
Халодная бездань смактаць.
I зманлівай згадкай быцця
Цябе працягне аж да поту,—
I ўласнае станеш дзіця
Вучыць не хадзе, а палёту.
ХАДОК
Уладзіміру Караткевічу
Біклага, кульба, торба на плячах—
Па нашым часе
выгляд маскарадны.
Нікому і ні ў чым непадуладны
Хадок ідзе, таму што выбраў
Шлях.
З дубровы ў бор, з нізіны на грудок
Ідзе хадок,—
а бэйбусы, барыгі
Крычаць: "Гэй ты! Дзе крыж твой?
Дзе вярыгі?"
Хадок ідзе. Таму што ён
Хадок.
Ён выбраў шлях — і ўжо не зверне ўбок
Ад ісціны, вядомае спрадвеку:
Амаль усё, што трэба чалавеку —
Скарынка хлеба ды вады глыток,
Амаль усё. Амаль, амаль, амаль...
Але не ўсё — калі камяк у горле,
Не ўсе, не ўсё — калі душу агорне
Па незабыўным непазбыўны жаль.
Па кім? Па чым? Ці не па ўсіх і ўсім:
Па наласах тых, што на ўзмежку поля,
Па тым – што праўда, і па тым – што воля,
Па самым любым, самым дарагім,
Па ўсіх, па ўсім — да слёз, да слёз, да слёз,
Па самым крэўным у чужынным свеце,
Што княжым ветрам прашуміць у вецці
Заслаўскіх сосен, полацкіх бяроз
Ці паляўнічым рогам прагудзе
Ля Турава — і адгукнецца ў Крэве...
Хай шлях кружны, нібыта кольцы ў дрэве,
Бясконцы шлях. Але хадок
Ідзе.
Усё сваё з сабой нясе... Яму
Таго даволі — больш, чым неабходна,
Каб зратаваць сасмяглых і галодных,
Каго? — яму вядома аднаму,
Ідзе хадок.
Над ім дажджыць, сняжыць,
Яму не выйсці з гэтай кругаверці:
Ён ведае так мала, каб памерці.
І гэтак многа ведае, каб жыць.
ЛІНІЯ ЛЁСУ
Аэранаўтыкі законы
Найпростыя:
бяры
і клей...
I ўзвіўся над крутым адхонам
Размаляваны пад дракона
Паветраны
Лятучы
Змей!
Неспадзяваны
Шлях крылаты,
Зямны
непрадказальны шлях:
Да вышыні, струной напятай,
Уніз
па ямах,
камянях,
Дзядоўніку набіўшы ў пяты...
I захаплення крык! I страх!
О не ўпадзі, мой лёс,
узняты
Драконам аб шасці хвастах!
У вёскі ўсёй навідавоку
Лунае ён, вогненнабокі,
Рве суравую нітку з рук.
Рубцом
смыліць далонь пякуча,—
Вышэй,
Вышэй,
мой змей лятучы,
За кругам круг,
За кругам круг!
...Супроць нябёс — зямля сырая,
І лёс — кругамі праз агонь.
Трываю. Вышыню трымаю,
Балюча нітка суравая
Ўрасла ў далонь.
9 МАЯ
Спытае нехта: як жывеш?
I ты ў адказ кіўнеш: нічога.
Пасля спытай сябе самога:
Як
ты жывеш? Ці так жывеш?
Прыйдзі да Вечнага агню
I моўчкі, стаўшы на калені,
Правер агнём сваё сумленне
На праўду і на чысціню.
Калі ж устанеш прысягнуць
Усім, хто не вярнуўся з бою,
Ты не шукай іх за спіною —
Яны наперадзе ідуць.
РЭЙСАВЫ АЎТОБУС
Далягляд жаўцее пожнямі.
Дня сухмень. Павек тамленне.
Звыклы шлях...
Шафёр апошнія
Слухае паведамленні.
Што і як на нашым глобусе?
Скуль куды ідзе пагроза?
Пахне хлебам у аўтобусе
М і н с к — Б я р о з а.
Той аўтобус ледзьве дыхае,
Ледзь адольвае грудкі,
Афіцыйны голас дыктара.
Тры бабулі. Два дзядкі,
Лёс, лічы, амаль адмераны.
Што ж ім нечая бяда,
Бліжні Ўсход і ўсе Амерыкі!..
— Не скажы... Людзей шкада.
I глядзяць вачмі блакітнымі,
Як святыя з абразоў,
Сто разоў вайною бітыя,
Паленыя сто разоў! —
Крэўныя мае!
За кожнага
Сам — на крыж і на касцёр...