Знаў ты
тое,
што прыйдзе
яна,
загадае:
— У пекла!
Горад!
Ідал мой!
Сфінкс!
У якіх пірамідах
яе
ты ад іншых хаваў?
Ніспаслаў яе
помсціць?
Што ж,
каці свае вуліцы глуха,
зледзянелым асфальтам
пад нагамі ў мяне
халадзей,
падстаўляй
сваё вуха каменнае,
радасна слухай
святкаванне надзеі —
і роспач:
не стала надзей.
Рукі
так
вырываюць!..
Я кожнай збалелай гадзінай,
што прайшла без яе —
катавамы мільёны разоў!
...За наіўнасць
караюць,
пасылаючы любых,
адзіных,
да цяжарных распусніц падобных
і да абразоў.
Дзе ты ўзяў яе,
горад?!
Нібыта ваўчо маладое,
ты мяне
прыручаў,
прывучаў
да бетону і шкла.
Я цябе зненавідзеў!
Каб потым успомніць
пра тое,
што на месцы тваім
шарачковая
вёска была.
Чуўся рокат мне твой:
"Упрагайся...
За працу бярыся..."
Я ўзіраўся ў цябе.
Абжываў,
як расхрыстаны дом.
I ў натоўпах тваіх
я знаёмыя ўбачыў
абрысы...
Ты з-пад маскі каменнай
смаргонскім глядзеў
мужыком.
Прыручыў ты
ваўчо.
I вучыў мяне
жыць непадробна.
А каб я
усвядоміў,
якія плаціць мне даўгі,
ты ў настаўнікі мне
крэўных сейбітаў даў,
хлебаробаў,
што пайшлі ад зямлі
малатарні каваць і плугі.
Даў таварышаў —
тых,
што праносяць
штандарамі словы,
не ламаючы
строй свой
у шэсці грымотных гадоў,
дзе ламаюцца звычкі,
ламаецца голас вясковы:
як метро —
прабіваецца
ў голасе гул гарадоў.
I рассыпаўся ў прах
слуп агню,
што вірыў паміж намі...
Мы сустрэліся нанава:
так
сустракаюцца бацька і сын.
Ты мяне абдымаў —
змазалелымі ў працы —
мастамі,
і дымамі заводаў
расчэсваў
мае валасы.
А каханую,
тую,
якая здавалася карай,
у абдымках якой
навальнічная
цемра
гула —
ты суцішыў,
суняў...
Мне не звыкнуцца з гэтай ахвярай!
Я хачу,
каб яна была той жа,
якою была!
Мне не трэба інакшай:
не выжыць мне ў гэткім расстанні...
На смяротных,
гаротных,
слабых нас —
з нябёс
для чаго
пасылаецца лёсам
пагібель такога кахання
і навошта жыве ў нас
нясцерпная
прага яго?!
Горад!
Бацька мой хросны!..
Я
сын твой.
Я
жылка жывая,
што адчайна пульсуе
на скроні каменнай тваёй.
Мне зямля твая,
горад —
атрутная, злая, чужая —
стала роднай зямлёй.
Скрозь бетон і асфальт
я ўрастаю ў яе
каранямі.
На атрутнай зямлі
не пускае ніхто карані.
Я ўзіраюся ў далеч:
што там, за наступнымі днямі?..
Дні заліты тваімі агнямі...
I слепяць
агні.
ГАРБУН
Гарбаты нарадзіўся... Лёс такі.
"Гарбун! Гарбун!"—дражнілі сябрукі,
I злых суседак злыя языкі
Палохалі дзяцей гарбом ягоным.
Прырода ў ім парушыла законы
Звычайнасці:
трава была зялёнай,
Як ёй належыць, і па ўсіх законах
Сінеў быў лес над берагам ракі,
Што звіліста мільгала між пагоркаў...
Салодкім мёд быў. А слязіна — горкай.
Ён плакаў рэдка.
Першы раз — калі
Мянушкаю
Яго гукнула маці.
Ён плакаў так, што слых і мову страціў!
Маўчаў паўгода. Страшнымі былі
Сірочыя паўгода ў роднай хаце.
Маўчаў — ад думак пухла галава:
Быў сінім лес, зялёнаю —трава,
Быў нехта бедны, нехта быў багаты...
Сярод усіх
ён быў адзін
гарбаты.
"За што?" —
не мог ён зразумець ніяк.