Ч а с т к а п е р ш а я
Натхненне
Паэт працуе так:
Пяро бярэ, паперу
I піша:
Я...
Пасля
Паэт шукае рыфму.
Ці не шукае рыфму.
Я... (Шукае рыфму.) Руль — патруль.
Танцы — шманцы! (П'е ваду.) Буль-буль.
(Муху забівае на фіранцы.)
...Гэта ўсё прэлюдыя пакуль,
Калатня нервовая ў чаканцы.
Вершы прылятаюць ніадкуль —
Космасу таемнага пасланцы.
Перад імі шчэ ідзе сігнал,
I душа яго прымае, змершы.
А пасля ўжо, як дзевяты вал,—
Вершы!
Ці падобнае на вершы.
Муляжы васковыя. Падман.
Здольны рыфмаваць і графаман:
Мэты — мэтры, метры — мінарэты.
Толькі графаманы — не паэты.
Графаман — водаправодны кран,
Скуль ён сам і налівае ў збан
Ронда, мадрыгалы і санеты...
Ёсць
водаправодныя
сюжэты
(Пахне з тых сюжэтаў, як з клазетаў),
Ад якіх залежыць графаман.
А паэту
напляваць на гэта,
У паэта
Незалежны стан:
Не водаправодны акіян —
Вольны акіян
душа паэта.
Не прыняць сігнал, пасланы ёй,
Графаману. Ён экранаваны
I яшчэ прысыпаны зямлёй.
А сігнал пасланы...
Божа мой,
Як зямлю гайдаюць акіяны!
Вось пайшоў, узняўся першы вал...
Скалануў ён ля падножжа скал
Валуноў зялёную аслізласць!
Не затым, каб морды ім аблізваць,
З космасу пасланы быў сігнал!
Навальнічна акіян грыміць!
Хто схаваўся ў мох — служы абедню.
Што зрабіць не здолеў папярэдні —
Вал наступны здолее зрабіць.
У гайданцы гэтай не ўстаяць,
Мёртва
Учапіўшыся
За звычкі.
Валуны пакоцяцца, як знічкі.
Сам паэт не знае, што чакаць,
Што ўсплыве з глыбінь акіянічных.
Акіян яму не паслугач.
Разгрымеўся, разгайдаўся, бач!
Гэту сілу не ўтрымаць аберуч.
Ад яе — у роспачы, зняверы —
Кідаўся паэт у крык, у плач,
Як кіты кідаюцца на бераг...
Быць паэтам — рызыка,
Слухач.
Дзе
у вершаванай
гарадзьбе
Пралягаюць рубяжы і межы?..
Дзе паэт не сам сабе належыць -
Графаман належыць
сам сабе.
Над паэтам вісне, як абух,
Боль сусвету. Бед яго і скрух
Будучая памяць і былая.
Графаман пра тое знаць не знае.
Як
паэта
вылучыць з іх двух?
У паэта нескароны дух,
Вольны дух
I памяць балявая.
Ч а с т к а д р уг а я
Рэмінісцэнцыі
Душа ў нябыт глядзіць блакітна.
Быў час
ракетны і ракітны,
Радарны і гітарны —
Бітлаў
I першых трас касмічных час.
Не змарнаваць ягонай славы!
На бераг левы,
Бераг правы
Не раскідаць
яго і нас
Быў час паэтаў
На планеце.
Гуляла вольніца па свеце —
Губляла вольніца сляды...
Шасцідзесятыя гады.
Як на рацэ вясновай крыгі,
Яны крышылі
край адлігі —
I скрозь грымела і гуло,
I нешта чулася ў тым гудзе
З таго, чаго ўжо больш не будзе,
Чаго, мажліва, не было.
Усё было. Не ўсё збылося.
Але, каб зноўку давялося
Пражыць нам гэтыя гады,—
Наўрад ці мы жылі б іначай...
Няма чаго пушок юначы
Хаваць у венік барады.
На вопыт скрозь вялікі попыт,
Праз боль і соль прыходзіць вопыт,
Яго набыць — жыццё пражыць.
А тут — краіна ўся. Дзяржава.
Яе — пакуты, гонар, слава.
Ідзе яна —зямля дрыжыць.
Мы брукары твае, эпоха!
Хай выбіваюць кас патроху
Твае маланкі і грамы,
Аднак
адказнасць нам
не скора
Здаваць
За час свой, за прастору...
Час і прастора — гэта
Мы.
Мы —
лёс краіны і эпохі.
I калі нас кусаюць блохі,
Махнём неасцярожна — ох,
Наломім дроў, навалім лесу...
Час навуковага прагрэсу —
Час вельмі прагрэсіўных блох.
Ды што там, зрэшты... Наш савецкі,
Нядаўні час быў;
Рух Плісецкай
Галёрцы шыі выгінаў,
I, як жывы курган Мамаеў,
Спяваў набатна Магамаеў,
I бухенвальдскі звон стагнаў:
"Людзі свету, на хвіліну ўстаньце..."