Хораша Фрэнк сказаў - добра яму за гэта і пайшло. I давайце парадуемся, што не было ў той час на той вячэры ні нацыяналістаў, якія б маглі скарыстаць планетарнае мысленне Фрэнка ў сваіх рэгіянальных мэтах, ні шавіністаў, якія ад такой прамовы амерыканскага мільярдэра маглі б падавіцца мяккім бананам.
Пасля некалькіх прамежкавых тостаў нязначных асоб, адна з якіх доўга і нудна пераказвала змест маніфеста Б. Расела і А. Эйнштэйна: "Памятайце пра тое, што вы належыце да роду чалавечага, і забудзьцеся пра ўсё астатняе", адказнае слова ўзяў Андрон Сыцюк.
- Сёння якраз я меў гутарку з прэзідэнтам Злучаных Штатаў, - пачаў Андрон, строга гледзячы прама ў вочы камандуючаму Шостым амерыканскім флотам, - і ён мне абяцаў падумаць над тым, як скараціць колькасць ваенных баз. як пакласці канец так званым лакальным войнам, як прадухіліць мажлівую сусветную катастрофу, а таксама над іншымі, пастаўленымі мной, пытаннямі стратэгічнага значэння. Так што калі весці разумную палітыку, то ўсё ў свеце можна наладзіць найлепшым чынам, таму я цалкам згодны з першай паловай выступлення паважанага містэра Моргана. Аднак, што да другой паловы ягонага выступлення, - тут Андрон перастаў нарэшце свідраваць позіркам камандуючага Шостым амерыканскім флотам і перавёў вочы на генерал-пракурора Самшытавых астравоў, які залез у гэты час на какосавую пальму, сарваў какос і цэліўся ім у галаву дацкага прынца, пляменніка каралевы Англіі, - а канкрэтна, што да Юткавай вежы, - прадаўжаў Андрон, думаючы пра тое, пападзе генерал-пракурор у макаўку дацкага прынца ці прамахнецца, а калі пападзе, то што расколецца, гарэх ці галава, - дык тут я катэгарычна супраць. Ютка Казубоўскі - авантурыст, акцыя ягоная - звычайная пагоня за сенсацыяй і наогул шкодная справа, якая спарадзіла нездаровы ажыятаж, няправільнуй фінансава-гаспадарчую і палітычную арыентацыю, што адцягвае найлепшыя сілы нашага калгаса, раёна, рэспублікі і ўсяго чалавецтва ад стварэння сапраўдных матэрыяльных і духоўных каштоўнасцей. Хіба нам няма чым ганарыцца, акрамя ягонай вежы? - знайшоўшы вачыма ў дальнім кутку зялёны фрэнч Юткі Казубоўскага, які піў якраз на брудэршафт з магістрам тайнай італьянскай масонскай ложы, - выгукнуў з пафасам Андрон Сыцюк. - Хіба ў нас няма чаго паказаць дарагім гасцям, акрамя гэтай груды ледавіковага камення!
- Няма, - спакойна адказаў Ютка на Андронаў выпад, а магістру паківаў пальцам: "Няма... I ты ў мяне не пытайся..."
Акурат у гэты момант генерал-пракурор Самшытавых астравоў шпурнуў-такі свой гарэх, але прамахнуўся - і какосавае ядро, прасвістаўшы над плячом дацкага прынца, чмякнулася ў місу з разлезлым халадцом, над якім, прыцмокваючы, завіхаліся лыжкамі ваенны аташэ невядома скуль, міністр сельскай гаспадаркі Ізраіля і не то ўдава, не то дачка грэчаскага мільянера Анасіса. Тое, што адбылося, калі халадзец вылецеў з місы, нават для мужчын было непрыемна, а для жанчыны, на якой адной плаціны ды каштоўных камянёў на добрых чатырыста тысяч долараў, - можаце сабе ўявіць! Не то ўдава, не то дачка грэчаскага мільянера падняла страшэнны вэрхал! Яна крычала, што жыхарам Самшытавых астравоў разам з іх генерал-пракурорам яшчэ тры стагоддзі на пальмах сядзець трэба, а не ў Еўропу сунуцца, каб на халяву жлукціць тут самагонку з цывілізаванымі людзьмі. Пасля яна такое панесла, з такімі слоўцамі, што нават электронны перакладчык анямеў, а калі апрытомнеў, паўтараў толькі: "Ідыёма, перакладу не падлягае... Ідыёма, не перакладаецца..." - і нарэшце вымушаны быў сарамліва папрасіць прабачэння за сваю недасведчанасць у тонкасцях грэчаскай мовы. Аднак дзіўная рэч: тое, што не зразумеў электронны перакладчык, цудоўна зразумелі і Хведар, і Ютка, і Андрон, і Ромка, і аптэкар Саламон Цукерман, карацей, усе, хто ведаў па-нашаму, і кожны з іх паасобку адчуў гонар за моц і сілу роднага слова, падзівіўся глыбіні ягонага пранікнення ў іншаземныя моўныя пласты. Адзін толькі ўчастковы Кузьма Сліж гэтаму не здзівіўся і не адчуў аніякага гонару, бо не трываў хуліганства ні ў слове, ні ў дзеянні, веў з ім духоўную барацьбу, а таму зараз прыкідваў: ці не пасадзіць яму грэчаскую бабу сутак на пяць у каталажку? Баючыся ўзяць на сябе непамерную міжнародную адказнасць, Кузьма выказаў свае меркаванні ваеннаму аташэ невядома скуль, бо той, па-першае, быў пры місе з халадцом, а па-другое - пры форме, якая скрозь і заўсёды ўвасабляла дысцыпліну і парадак. Але ваенны аташэ, акуратна скідваючы з эпалетаў цялячыя і свіныя костачкі, Кузьму не падтрымаў, адхіліў ягоную прапанову рэзка і нечакана:
- Не, хай тут сядзіць, баб і так мала. Як у вас, дарэчы, з публічнымі дамамі?
Наогул гэты ваенны аташэ невядома скуль аказаўся проста паталагічным бабнікам. Спачатку, паабтрусіўшыся сам і дапамогшы ачысціць ад халадцу плаціну і камяні грэчаскай не то ўдавы, не то дачкі, ён пачаў прыставаць да яе, але тая шчыра ўпадабала здаровага, пад два метры ростам, ветэрынара Васіля Блізнюка і ўсім сваім выглядам давала зразумець, што яе сексуальныя інтарэсы знаходзяцца ў даны момант на славянскай тэрыторыі. Тады ваенны аташэ пачаў чапляцца да Хрысціны Сымонаўны, ні разу не прамінаючы пацалаваць ёй руку, калі гаспадыня вячэры абыходзіла залу, падліваючы гасцям упадабаную імі карунскую гарэлку ўсё з адной і той жа паўлітэркі, якая, нібыта ў чароўных казках пра джынаў, сама па сабе зноў рабілася поўнай.
- Ды адна, адна, для сябе трохі выгнала, дзе ж мне на магазінную грошай набрацца, - вінавата казала Хрысціна Сымонаўна, сустракаючыся з пагрозлівым позіркам Сліжа, і бегла ад яго хутчэй на другі канец залы пад абарону міжнароднага таварыства.
Паколькі Сліж не меў фантазій і, зразумелая справа, ні па ўзросце, ні па пасадзе не верыў ані ў якія казкі пра джынаў, а хацеў дазнацца, дзе і колькі самагонкі хавае яго былая настаўніца, ён амаль неадступна хадзіў за Хрысцінай Сымонаўнай. Таму ваенны аташэ расцаніў іх адносіны як інтымныя - і ў смелым адчаі перакінуўся на сакратарку магістра тайнай масонскай ложы, што прывяло ў сляпую ярасць Ромку, які на добрым падпітку кінуўся на ваеннага аташэ, ірвануў яго за мокрью эпалеты і прароў, як паранены ў адну галаву Змей Гарыныч:
- Давай выйдзем, генерал!
Залатыя ніткі трэснулі са звонам скрыпічных струн, бліскучыя эпалеты засталіся ў Ромкавых руках. Ромка і ваенны аташэ невядома скуль, хістаючыся, стаялі адзін насупраць другога, наспяваў міжнародны канфлікт нават больш небяспечны, чым скандал з какосавым арэхам, але, дзякуй Богу, сітуацыю выратаваў магістр тайнай італьянскай масонскай ложы з Сіцыліі. У пераднавальнічнай імгненнай цішыні ён раптам рэзка падняўся ў сваім белым балахоне з чорным крыжам і зялёнай зоркай на каўпаку, распасцёр перад сабою рукі і высокім голасам, падобным на голас Раберціна Ларэці ў дзяцінстве, калі той на ўсіх зямных кантынентах спяваў знакамітую песню пра Ямайку, сказаў на тайнай масонскай мове некалькі слоў, з якіх ніхто ніводнага не зразумеў, а таму гэта і прыцягнула агульную ўвагу. Не змог справіцца з таемнаю мовай сіцылійскіх масонаў і электронны перакладчык. Пасля таго, як ён здаўся, прамыкаўшы ўжо знаёмае "перакладу не падлягае", паднялася сакратарка магістра і бясстрасным голасам, нават не пачырванеўшы, аб'явіла: