1938
КАШТАНЫ
Сьпелы плод кастрычнік з дрэва рве.
Лопаецца мяккая шкарлупка.
I, падскочваючы, карыя каштаны
У густой хаваюцца траве.
Прыгадаў цябе, мая галубка!..
Можа там, у змроку распластаным
Сохнеш, як лілея на жарсьцьве.
Прыгадаў, і ціха затужыў.
Слаўная, на Случчыне калісьцi
Я ў цябе і ў восень закаханы
На прысадах з крозамі кружыў,
I танула песьня ў жоўталісьці.
Там таксама падалі каштаны,
Падаў ліст і сітны дождж імжыў.
Мне даруй за смутак і нуду.
Маё-ж сэрца сьціснута ў калодкі,
I баліць, і марыць Беларусяй.
Дарагая, ў добры час прыйду!
На вясьне ў дні шумнае паводкі
Я, нязломны ў бурах, прабяруся
Да цябе, як промень праз ваду.
17.10.1946
* * *
Праймаюць дрыжыкі мяне.
Ты ўся мая — ад скронь да пятаў.
Струной напятай ператне
Мне грудзі тое сьвята сьвятаў,
Калі пачую плач і сьмех,
Мой голас вершаў з тваіх вуснаў,
I ў сьвеце дробязных уцех
Уцеху прыязьні хаўруснай.
Тады і я ў пачуцьцях сам
Дайду да сьмелых кульмінацый.
Сваю душу табе аддам,
Каб шчыра, горача прызнацца.
Сьпявае ў казачнай мане
Твой лірык першы і апошні.
Успомняць праўнукі мяне,
Як гаспадыня збан на пожні.
I пацячэ мой хмельны мёд,
I скажуць людзі тыя словы,
Якія браў я ў пераплёт
Са стогнам любай і дубровы.
1950
ЛАСТАЎКА
Убраная ў белым, прыгожа і сьвежа,
Пад чорным карункавым шалікам...
Прызнацца адкрыта: да ціхіх належу,
А стаў цішыні парушальнікам.
Вясёла сьмяюся, сьпяваю з табою.
Ты ўпотайку дзьверы на засаўку.
I я расьцьвітаю трыццатай вясною,
Я лашчу цябе, маю ластаўку.
Зрываю твой строй і тваю сарамяжасьць,
I водарыць цела магноляю...
Ніколі ні песьні, ні казкі ня скажуць,
Якой мы гарэлі сваволяю.
Каханьне закрэсьліла пункты і нормы,
I пэўныя правілы этыкі.
Як заклік задорны — няўкрытыя формы
I позірк, прываблівы гэтакі.
Я ў позірку любай — шчасьлівы тапелец.
Нязьменная сэрцу выбраньніца,
Гарачая блізкасьць нам дзіваў насьпеліць
I соладзь няземнаю станецца.
1937
ДВА ЛІСТЫ
Лiст першы
Мой дарагі, каханы дружа!
Ты зразумей маю душу,
Што напакутвалася дужа,
I супакой яе, прашу.
Прыйдзі, мой любы, мой жаданы,
У позны вечар ці ўначы,
I на грудзёх свае Зузанны
Ад злога сьвету адпачні.
Прыйдзі, прашу цябе, ў ваўторак.
I гэтак станецца ізноў, —
Я пацалую разоў сорак,
А можа й тысячу разоў.
Я зацалую тваё цела
Так моцна ўзацмак, каб яно
Агнём гарэла і трымцела,
I бушавала заадно.
У жарсьці, вытачанай д'яблам,
Дам да эротыкі ключы.
Маіх грудзей сасьпелы яблык
Кранеш далоняй, дрыжучы.
Пачуеш сэрца майго клёкат,
Як радасьць бусла на вясьне...
Неспадзявана і здалёку
Зьявіўся любы да мяне.
Прыйшоў з прастораў Беларусі,
3-пад саламяных чорных стрэх.
Мяне чароўным словам змусіў
Прыняць зямны, прыемны грэх.
Цяпер, ня маючы спакою,
Я асьмягаю безь цябе,
Хачу заўсёды быць з табою
I ў весялосьці, і ў журбе.
Твае імкненьні і настроі
Хачу да тонкасьці ўспрыймаць.
Хачу з табой ускрыліць мроі
I разам высака лунаць.
Каханьня вузел завязаны...
Каб быў мацнейшым на вязі —
Прыйдзі ў ваўторак да Зузанны,
Прашу, прыйдзі! Твая Зузі.
14.4.51
Лiст другі
Мая Зузанна! З праўды горкімі
Зыходзяць словы на лісты.
Жывём гарачымі аўторкамі,
А я хацеў-бы серады.
Ня трэба мне мадэрнай мудрасьці
Тых да эротыкі ключоў.
Ня трэба тэй блазноты ў юрасьці,
Ды не на сэрца — на плячо
Я пакладу руку спакойную,
Ў вазёрцы воч Тваіх зірну.
Яшчэ калісьці перад войнаю
Так заглядаўся на адну.
Такія-ж кудры сьветларусыя
I той-жа позірк і пастаць.
Мо' за Цябе таму бяруся я,
Каб так, як тую, пакахаць.
Ды гэта зьява немагчымая!
Не ад красы Твае самлеў...
Ня хлеба лустачка нішчымная
Захрасла ў горле, а сумлеў.
Няўжо настроямі, імкненьнямі
Маімі можаш даражыць?
Твая душа ляжыць пад фэнігам,
I ў лятуценьнях ёй ня жыць!
Навошта пацалункаў тысячы
Ты абяцаеш надарыць?
З крамня Ты можаш іскры высячы,
Ды гэтым сэрца не гарыць.
Ня трэба! Чарамі спакуснымі
Мяне назойна ня трывож!
Калісьці быў сагрэты вуснамі,
Ішоў да шчасьця басанож,
I ахінаўся цёплай гліцаю —
Дзявочым сьціплым пачуцьцём.
Маю сябрыньку зваў сястрыцаю,
Прыходзіў ветлівьм гасьцём.
Цяпер спаткаў Цябе. Падобная!
Балюча ятрыцца ўспамін,
I гэтак блізкае і роднае
Ўвайшло упарта, быццам клін.
Прыйду ў ваўторак! Вып'ем вечарам
З Табою каву, жарсьць і сны.
А не ставацьме ў ласках нечага...
Мо' даўнай бэзавай вясны?
Я прытулюся, і засмучаны
Ў вазёрцы воч Тваіх зірну.
Згадаю любую з-пад Случчыны
I родны дом, і даўніну.
Ператваруся ў мрою зорную
Зямным пакутам насупор.
I ўжо тады Цябе, паўторную,
Я супакою. Твой Рыгор.
18.7.51
Папарацi
ПАПАРАЦІ
Прабягае дзе-ні-дзе
Злосны вецер за аселіцаю.
I зімы апошні дзень
Апяваецца мяцеліцаю.
I сівы мароз-мастак
Парасклаў на шыбах папараці.
Кветкі сьнежныя, аднак,
Заўтра кроплямі закапаеце.
Лёгка дыхае вясна
Над сьнягамi расьцярушанымі.
Я самотна ля вакна
Сьмягну думкамі узрушанымі.
Незабыўныя гады,
Пылам замсты незамеценыя.
Хлопца вабілі тады
Косы русыя, заплеценыя.
З тэй дзяўчынай часта я
Пеў вясьнянкі пад алешынаю.
Мне здавалася, мая
Доля зь нейкім зельлем зьмешаная.