І яшчэ адно прызнанне:
— Як узнікаюць часам вершы? Быў, помню, у Горках. Убачыў кветкі. З'явіўся радок: «Асенніх кветак белы карнавал...» Радок быў, але яшчэ не было ясна, пра што будзе верш. А потым напісаўся і верш — тым радком пачынаецца.
Неяк раней, калі мы сустрэліся аднойчы ў Саюзе пісьменнікаў, Аляксей Пысін сказаў мне: «Нешта цяжка стала пісацца. Доўга шукаеш слова. Раней, здаецца, пісалася лягчэй...»
Цяпер Аляксей Васільевіч зноў загаварыў пра гэта:
— Цяжка пішацца. Не ведаю, у чым справа...
— Відаць, у патрабавальнасці, у пачуцці адказнасці. Прыйшла сталасць.
— Магчыма, і так. Не ведаю... Ведаю толькі, што такія вершы, якія часам даводзіцца чытаць, пісаць лёгка. Але каму гэта лёгкасць патрэбна?
Пытаюся, чым заняты паэт зараз, якія ў яго планы. Літаральна гэтымі днямі, гаворыць Аляксей Васільевіч, адаслаў карэктуру новага зборніка, што скора выйдзе ў выдавецтве «Беларусь». Як называецца? «Твае далоні». Ці ўключаны паэмы ў зборнік? Так, уключаны. Тры паэмы — «Жураўліны бераг», «Белы камень» і «Кара». Першыя дзве друкаваліся. Трэцяя — яшчэ не. Гэта паэма пра чалавека, які дэзерціраваў у час вайны і больш дваццаці гадоў хаваўся ад людзей. Гэта — чалавек з вёскі Горна, на Краснапольшчыне, суседняй з маім родным Высокім Барком. Паэма — аб адказнасці чалавека за свае ўчынкі, за свае справы.
Якія планы? Буду пісаць новыя вершы. Задумана паэма — «Сустрэча пад абеліскам». Прысвячаецца яна людзям, якія ў маладосці сустрэлі вайну, прайшлі ваенныя выпрабаванні і вось сустракаюцца — ён і яна — у мірны час...
— Нешта пра сябе і час?
— Пагляджу, што атрымаецца. Тэма мне вельмі блізкая.
Аляксей Пысін піша і для дзяцей. Паэмы і вершы. Ёсць у яго задума напісаць для юнага чытача паэму пра Ташкент, пра тое выпрабаванне, якое вы пала не так даўно на долю ташкентцаў у выніку землетрасення...
Гэта радкі з новых вершаў, якія задумаў і піша Аляксей Пысін. Ёсць у яго і верш пра сады, якія былі некалі, у час вайны, апалены агнём, а зараз зноў мірна шумяць і пладаносяць. І ў садах гэтых,
У вершах А. Пысіна — як у творах сапраўднай паэзіі — ёсць таксама гэтае сцвярдянэпне. Сцвярджэнне адзінства ўзнёслага і зямнога, агульнага і канкрэтнага, мінулага і сённяшняга — словам, «долу і высі», «пладоў і зор».
1967
ДЗЕНЬ І ПАЎВЕКА
Дзень паэзіі...
Я бяру гэтыя словы без двукосся. Я люблю гэтае хвалююча звонкае словаспалучэнне — дзень паэзіі, і мне заўсёды хочацца вывесці яго з цесных рамак двукосся і надаць яму, замест умоўна-літаратурнага, канкрэтна-рэальны, жыццёвы змест. Дакладней — зрабіць яго агульным назоўнікам светлых дзён года і нашага жыцця.
І яшчэ адну асацыяцыю выклікаюць у мяне словы «дзень паэзіі». Уяўляецца, як устае, як узыходзіць гэты дзень:
Але гэта — паэтычна-лірычнае адступленне. Перада мною ж ляжыць «Дзень паэзіі» — кніга. Зборнік вершаў. Трэцяе па ліку такое выданне, якое стала, здаецца, традыцыйным.
Я гартаю зборнік. Чытаю вершы. Пад вершамі падвярстана «Хроніка 1917-1967» — летапіс асноўных падзей і фактаў паэтычнага жыцця рэспублікі за пяцьдзесят год.
Наша сучасная, паслякастрычніцкая паэзія прайшла з краінай пяцідзесяцігадовы шлях. І сённяшні яе дзень так ці інакш суадносіш, сувымяраеш з яе паўвекам, з яе ўчорашнім днём. Гэтак жа, як яе ўчорашні дзень, аглядваеш з вышыні сённяшніх дасягненняў.