Прыгадваючы ваенны час з яго суровымі, часам жорсткімі законамі, паэт піша:
Вершы А. Дракахруста — аб цане. Чалавечых дарог і пакут, чалавечых надзей і страт. Чалавечай любві і чалавечай стомы. Аб цане чалавечага жыцця. Паэт ведае шмат чаму цану. У тым ліку і цану слову. І таму ён можа прызнацца ў вершы: «Но я молчу. И ни на что не жалуюсь». І таму ён супраць таго, каб хлусіць, ухіляцца ад сумленных адказаў у размове з сынам:
І таму ён супроць «и длинных фраз, и яркой позолоты» на помніках героям. Як быццам бы, гаворыць ён, без усяго гэтага
І таму паэт, — тут ужо маральнае перакананне пераходзіць у эстэтычнае, — супроць прыгожых слоў і пустапарожніх метафар, асабліва калі гутарка ідзе аб горкіх рэчах.
У вершы «Мальчишки зеленые», напісаным ад імя юных салдат, што загінулі ў мінулую вайну, А. Дракахруст піша:
І ў іншых сваіх вершах пра вайну (яны складаюць асобны раздзел зборніка) паэт прытрымліваецца гэтага правіла — «І прыдумляць не трэба». У такіх, напрыклад, вершах, як «Мать», «Любой ценой...», «Я помню: писарь наш батальонный». Апошні верш — адзін з самых праўдзівых паэтычных твораў пра вайну, якія мне даводзілася чытаць.
Карацей — каштоўнасць вершаў Аляксандра Дракахруста ў тым, што ён ведае, як я ўжо зазначыў, шмат чаму цану, гаворыць пра свае веды, свой вопыт. Прытым паэт дае ў вершах не вынікі свайго роздуму, свайго асэнсавання свету, а іх працэс. Ён асэнсоўвае перажытае як бы ў нашай прысутнасці. І таму такі задуменны яго голас, і таму ён гаворыць у спакойным, стрыманым топе, без прэтэнзій на вонкавую арыгінальнасць.
Я не лічу, вядома, што ўся паэзія павінна быць іменна такой, яна можа быць і іншай: і больш гучнай, і больш парывістай, і больш узнёслай. Але вось у А. Дракахруста менавіта такія вершы, і гэта добра. Добра, што за вершамі — пэўны характар, жывая асоба, жывы чалавечы вопыт.
Ёсць у зборніку «Бухта Збянтэжання» і творы нязначныя, неарыгінальныя, з тых, якія мы называем прахаднымі. Часам аўтар па-рэпарцёрску прывязаны да факта, не ўзнімаецца да пэўнага абагульнення.
Але калі б я вёў сшытак вершаў, якія мне па-сапраўднаму спадабаліся і якія хочаш мець пад рукой і чытаць сябрам, то для гэтага сшытка я знайшоў бы вершы і ў кнізе Аляксандра Дракахруста.
1967
ДЫ СІЛА ЁСЦЬ КРАСЫ ІНАКШАЙ..
Летась Аляксей Русецкі надрукаваў у часопісе «Полымя» рэцэнзію на зборнік вершаў маладога паэта І. Ласкова. Рэцэнзія называлася «Навука і паэзія», і ў ёй не толькі разглядалася першая кніга паэта-хіміка, але і былі выказаны думкі аб нашай усёй маладой паэзіі і, у прыватнасці, узнята пытанне аб «фізіках» і «лірыках». Уласна кажучы, «узнята» — не тое слова, Аляксей Русецкі горача абгрунтоўваў і адстойваў блізкі яму тэзіс — лірык павінен быць і фізікам, павінен авалодваць павуковым светапоглядам, муза мусіць «зазірнуць і ў храм навукі».
Аляксей Русецкі не спрашчаў праблему, як гэта рабілася часта ў спрэчках аб «лірыках» і «фізіках», не заклікаў паэтаў мяняць сваю лабараторыю на лабараторыю вучонага і — што вельмі важна — не ставіў пад сумненне, як гэта зноў-такі рабіў той-сёй у час памятных дыскусій, жыццяздольнасць паэтычнага мастацтва ў наш атамны век. Не. Ён не спяшаўся здаваць як паэт, як прадстаўнік прыгожага пісьменства свае пазіцыі, тым больш «панікаваць». Аўтар рэцэнзіі, наадварот, падкрэсліў, што паэзія нараджаецца ад вялікай любві чалавека да жыцця і што «людзі, як і тысячы гадоў назад, імкнуцца ачалавечыць з'явы, прадметы рэчаіснасці, сагрэць іх сваім пачуццём». З такім сцвярджэннем нельга было не пагадзіцца.
Але ў той жа час у артыкуле прагучала нота, якая выклікала жаданне паспрачацца (і якая, як я адчуваў, была нечым супярэчлівай і для самога А Русецкага). У сувязі з вершамі І. Ласкова, прысвечанымі хіміі і хімікам, Аляксей Русецкі абараняў права паэта абмеянавацца рамкамі нейкай адной навукі, праводзіў, як я ўжо гаварыў, думку аб тым, што ў наш час паэзія павінна грунтавацца на навуковым светапоглядзе (гэтыя словы — навуковы светапогляд — сустракаюцца ў рэцэнзіі некалькі разоў).