Starszy pan podniósł z podłogi melonik i obcierał go starannie z kurzu rękawem płaszcza. — Nie szkodzi — powiedział i miły uśmiech zagościł na jego żółtej, kościstej twarzy. Wszedł do kabiny, zastanowił się głęboko, sięgnął do tylnej kieszeni spodni i wyszedł. — Proszę pani — rzekł podchodząc do okienka, za którym ziewała nieobecna duchem urzędniczka — w jaki sposób można się dowiedzieć, z którym numerem połączony był przed chwilą ten automat? — Po co to panu? — ziewnęła obojętnie urzędniczka. — Ten pan, co tu był przed chwilą, zgubił coś. — To niech pan zostawi. Jak zauważy, przyjdzie i odbierze. Dostanie z powrotem. — Proszę bardzo — rzekł starszy pan o żółtym, długim nosie nad staromodnym kołnierzykiem z różkami i położył przed urzędniczką ogromny, lśniący, czarno oksydowany browning typu „Hiszpan 09”. — Oooo! — zabulgotało coś w gardle urzędniczki, w samej połowie ziewnięcia. Zerwała się z krzesła. — Na milicję z tym! Do SOK-u! — krzyknęła. Szybko zaczęła plątać druty centralki telefonicznej, wołając z podnieceniem do słuchawki: — Proszę pani! Proszę pani! Tu urząd pocztowy Dworzec Główny, obsługa automatu 713! Z jakim numerem było ostatnie połączenie? Osiem. szesnaście. zero dwa. Dziękuję. — Dziękuję — rzekł starszy pan w meloniku, kończąc notować numer i chowając rewolwer do kieszeni. — Idę na milicję złożyć zameldowanie — i znikł tak szybko, że urzędniczka ziewnęła, jakby wyrwana z głębokiego snu, po czym wstrząsnęła się i zaczęła nerwowo przestawiać wszystko na biurku. Pan w meloniku, postukując parasolem, ruszył w kierunku sali bufetowej, gdzie usiadł w oddalonym kącie, oparłszy podbródek na rączce parasola, jakby drzemiąc. Nic spuszczał oczu z Meta. Gutek zwijał się pośpiesznie, roznosząc nagromadzone w czasie jego nieobecności na kontuarze kufle z piwem i szklanki z herbatą. Za każdym razem, przesuwając się obok Meta, poprawiał ledwie dostrzegalnym ruchem jakiś szczegół w jego bezwładnej postaci, tak że niebawem Meto nie różnił się niczym od dziesiątków śpiących w podobnej pozycji przy sąsiednich stolikach.
O wpół do dziewiątej Gutek pociągnął Meta za ramię. Meto uniósł nieprzytomnie głowę; twarz miał straszną, zapuchniętą, siną; spieczone, spękane usta pokryte były sczerniały krwią, nad zdemolowanym prawym okiem widniał czerwonofioletowy strup, grudki brudnej, skrzepłej krwi tkwiły w zmierzwionych włosach, na górnej szczęce wznosił się bolesny obrzęk po wybitym szyną kolejową zębie. — Wstawaj — rzekł Gutek. — Idź się trochę oporządzić. Tu zaraz może być kontrol, zgarną cię za sam wygląd. Wystarczy. Na co ci te kwiaty. — Meto kiwnął głową potakująco. — Idź do Tkaczyka — dodał Gutek — przynajmniej łachy sobie odświeżysz. — Racja — rzekł z wysiłkiem Meto. — Masz rację.
Wstał, oparł się o stół, ogarnął się płaszczem, nasunął oprychówkę na czoło i ruszył ku wyjściu. W chwilę potem pan w meloniku przebudził się, wstał od stolika i wyszedł.
Meto szedł wolno pod ciemnymi murami ulicy Towarowej Poranek był pochmurny, mglisty, zimny. Skręcił w Srebrną, po czym Żelazną dotarł do Śliskiej. Wszedł do bramy jednej z kamienic: była to ponura, ogromna czynszówka o czarnych ścianach i wąskich, zastawionych żywnością oknach, jeden z tych warszawskich domów, w którym na pierwszy rzut oka widać, że mieszka w nim czterokrotnie więcej ludzi, niż zawiera on pomieszczeń, łącznie ze schodami, piwnicami, suterenami, strychem i tak zwaną górą. Meto minął pierwsze podwórze, studniaste, ciemne, o odrapanych murach, pełnych nikomu niepotrzebnych, żelaznych balkonów, po czym wszedł do oficyny w drugim podwórzu; stały tu wypalone od — drugiego piętra, częściowo odremontowane ściany, mieszkania wisiały nieoczekiwanie i fantastycznie: nad pustym wyimkiem wypalonego skrzydła domu, pomiędzy zerwanymi piętrami, jak drewniane budy z desek z oknami, umocowane gdzieś hen, wysoko między resztkami murów, zawieszone pomiędzy ołowianym niebem a śmietnikiem i trzepakiem podgórza. Meto wszedł na cuchnącą kocim łajnem klatkę schodową: nie było tu schodów, w górę wiodła murarska pochylnia z nabitymi poprzeczkami zamiast stopni. Wdrapał się na pierwsze piętro i zadzwonił do drzwi zdobnych w szklaną tabliczkę z napisem: „Izydor Tkaczyk — Krawiec”.
Pan w meloniku odprowadził go aż do oficyny w drugim podwórzu, zawrócił i poszedł wolno ku Żelaznej. Nie dochodząc do Alei Jerozolimskich ujrzał szybko idącego naprzeciw, drugą stroną ulicy, krzepkiego młodzieńca w kraciastym płaszczu o bardzo szerokich ramionach. Pan w meloniku uśmiechnął się nieznacznie — lecz z radością, jak buchalter, któremu zgadza się bezbłędnie żmudne, skomplikowane podsumowanie.
Meto kiwnął głową chudemu czeladnikowi i wszedł wprost z ciemnego korytarzyka do kuchni. Stał tu wielki, krawiecki stół, dwie maszyny do szycia i tanie, żelazne łóżko; wszędzie leżały skrawki materiałów, podszewek, włosianki, waty, watoliny, żurnale mód, nici, guziki; na brudnej płycie kuchennej stały butelki po wódce, resztki jedzenia, żelazka. Łóżko pełne było gotowych i zaczętych marynarek, spodni, palt, płaszczów, kostiumów damskich, w kącie stał popruty manekin, usiany szpilkami. Na stole wśród stert krawieckich dodatków siedział z podwiniętymi nogami chuderlawy, szpakowaty człowieczyna o pospolitej, zuchwałej twarzy, w podartej kamizelce i koszuli bez kołnierzyka, z fanatycznie błyszczącą spinką pod wystającą grdyką. Właśnie przegryzał nitkę i spojrzał spode łba na wchodzącego Meta, który usiadł ciężko na łóżku, wprost na świeżo wyprasowanych garniturach i jesionkach. — Co ty! — warknął na niego krawiec — zupełny szmergiel? Na świeży towar z brudnym tyłkiem! — Zamknij japę, Tkaczyk — rzekł Meto zmęczonym głosem. — Dla mnie nie ma już dziś groźnych. — Tkaczyk spojrzał na jego twarz i umilkł. Meto wstał z trudem, zdjął jesionkę, rzucił w kąt i zaczął się rozbierać. Ściągnął dwurzędową, lichą marynarkę i spodnie i usiadł z powrotem na łóżku, w bawełnianych kąpielówkach zamiast kalesonów i w czerwonym podartym golfie. Rzucił Tkaczykowi spodnie i marynarkę i rzekł: — Masz. Czyść i prasuj. A potem jesionę. — Co się stało? — spytał Tkaczyk. Meto siedział na łóżku bez ruchu, w kąpielówkach, swetrze i oprychówce nad swą straszną twarzą i nic nie mówił, głowa mu się tylko nieznacznie kiwała. Tkaczyk krzyknął do chudego czeladnika: — Guła! Nie kręć się jak wesz po grzebieniu, cholera na twój łeb! Widzisz spodnie pana Meta? — Rozległ się dzwonek i Gula poszedł otworzyć. Po chwili do kuchni wszedł niewysoki, mocno zbudowany blondyn o szerokiej, różowej twarzy; był bez palta i bez czapki, skurczony, zziębnięty i wyraźnie pod wpływem wódki. Miał na sobie tanią marynarkę, pod nią koszulę, zaś spod rozpiętej koszuli zielenił się deseniowy, lichy pulowerek z taniego trykotu. Wyjął zsiniałe ręce z kieszeni i zaczął się rozbierać. — Zydek — powiedział do Tkaczyka — prasujesz? Nic nie psul, żadna mową, prasujesz i koniec. — Tkaczyk cisnął trzymaną sztukę odzieży o stół. — Ty, śmieciu! — rozdarł się — znaleźli sobie! — Po co to psulenie, Zydek! — przerwał mu wesoło blondyn, ściągając mocno sfatygowane spodnie. — Guła — dodał — masz walutę, idź, kup pół litra na klina. Nic się nie martw, Zydek, zaraz zrobimy pierwsze śniadanie z bawarką. Całą noc kotłowaliśmy się z jakimiś damami w gruzach, człowiek zmęczony i głodny. Zaczęło się od baru „Słodycz”, tam w gaz, a potem to ja już sam nie wiem gdzie. Tylko te spodnie. — Od samego rana kołowrót — warknął Tkaczyk. — Naprzód ten. — wskazał na Meta — upiór w operze. — Meto nie poruszył się. Blondyn pochylił się nad nim z zaciekawieniem. — Mordeczka! — powiedział — Meto! Kochany chłopaku. Uuuuch, co za buziak! Kto cię tak wypolerował? — Meto rzekł: — Odpalantuj się — i znów zapadł w swe tępe milczenie. Blondyn usiadł, w kalesonach i koszuli, obok Meta. Guła narzucił kurtkę i wyszedł z banknotem wręczonym mu przez blondyna. Otworzył drzwi i przepuścił wysokiego faceta, który właśnie miał zadzwonić. — Dzień dobry, panie Mechciński — powiedział i w dwóch susach zbiegł po pochylni, zastępującej schody. Mechciński otworzył drzwi do kuchni. — Sie masz, Zydek — rzekł do Tkaczyka, podając mu rękę — gotowe? — Gotowe! Gotowe — wykrzywiał się Tkaczyk — jak może być gotowe, kiedy od samego rana remonty — wskazał na dwie postacie w kalesonach siedzące na łóżku. Mechciński gwizdnął z podziwu na widok Meta. — Coś pięknego! — rzekł. — Robota wzorcowa. Kto cię tak załatwił? — Meto nie odpowiadał — Od półgodziny siedzi taki dyskretny — mruknął Tkaczyk. — Moryc — powiedział blondyn do Mechcińskiego — dorzuć pięć dych, bo będzie mało. Za skromne śniadanie. — Nie piję — rzekł Mechciński — nie piję wódki. Zydek — spojrzał nieprzychylnie na Tkaczyka. — Tylko bez numerów, dobrze? Dziś jeszcze muszę mieć marynarę. Umówiłem się. — Na mieście mówią, że się strasznie kochasz — rzekł blondyn. Mechciński spojrzał nań krzywo. Zapalił papierosa i rzekł bez uśmiechu: — Zejdź ze mnie, dobrze? — O, rany! — jęknął blondyn łapiąc się za głowę. — Przecież ja muszę do roboty! Jak o śmierci zapomniałem, że ja mam teraz pracę. Nową! — Gdzie? — spytał Mechciński z nagłym zainteresowaniem. — Na Woli, w tych zakładach na Bema. — I tak cię wzięli, z ulicy? Przecież z rok czasu nic nie robiłeś, tylko żeś się obijał koło kina, obok kasy? I tak, bez żadnych referencji? — Mnie nie znasz — uśmiechnął się mętnie blondyn. — Ja jestem tokarz, metalowiec, złota rączka. Jak chcę, to każdą robotę dostanę. A jak nie chcę, to mogą mi skoczyć na warsztat. Dziś już nie pójdę. Najwyżej mnie wyleją. Znajdę inną. Zresztą, nie wyleją, poznali się na mnie. Normy, procenty, te rzeczy, wszystko frajer, wszystko załatwiam, jak chcę. Złote ręce, tak o mnie mówi każdy majster. Ale sam powiedz, Zydek, ty jesteś człowiek pracy, jak ja mogę być przodownik po takiej nocy? No, powiedz? Spodnie na szmelc, głowa do kitu, pragnienie dręczy, człowiek musi wrócić do siebie, no nie? No, powiedz? — Ty pluskwo! — rzekł Tkaczyk.