Выбрать главу

Тата выходзіць у спальню.

Сын хапае сястрычку за руку і цягне яе пад стол, як толькі тата пайшоў у спальню.

Сын. Ну, лезь! Лезь хутчэй!

Дачка. А чаго?

Сын (злуецца). Хутчэй! Потым разбярэшся!

Запхнуўшы сястру пад стол, сын хапае са стэлажа вялізную кнігу, лезе пад стол і загароджваецца кнігай. Крычыць.

Тата! Мы пайшлі! Чуеш?!

Тата (са спальні). Добра, ідзіце!..

Тата вяртаецца з запісной ніжкай у руках. Падыходзіць да тэлефона, бярэ трубку, набірае патрэбны яму нумар. Гаворыць ціха.

Алё! Гэта філіял ААМ? Мне трэба філіял Арганізацыі Аховы Маралі. Мадэмуазель… Ах, гэта вы?! Салам алейкум! Слухай, пташачка, сёння ў мяне свабодны вечар. Хацеў бы ахвяраваць яго культурным сувязям. Як ты глядзіш на гэта?.. Ах ты, ласкавая! Ах ты, рыбка японская! Ах ты, вустрычка французская! Ну, вядома, вядома. Куды толькі захочаш. А заўтра ў майго дружка імяніны… Вядома, з табой, а з кім жа? Я яму такую забаўную штучку дабыў, такі сюрпрыз, ты так будзеш смяяцца, што потым пупок зашываць будзем. Лопне. (Раптам заўважае пад сталом сына. Замятае сляды.) Адну мінутачку! Адну мінутачку! Адну мінутачку! (Строга.) Перамена тэхнічных умоў настойліва патрабуе кодавых перагавораў. Ясна? Алё! Не, не. Так, так. Тлумачу. Маларазвітыя краіны, маючы неадэкватны інтэлектуальны патэнцыял, не могуць парушыць рэгіянальныя пагадненні аб расшырэнні і паглыбленні культурных сувязей. Пагадненне ратыфікавана? Правільна. Патрэбна толькі пячатка? Пячатку паставім. Так. Там жа. (кладзе тэлефонную трубку.)

У гэты час падае вялізная кніга. Сын выпаўзае з–пад стала, нахіляецца над кнігай і прыкідваецца, нібы чытае.

Сын. «Філасофія — гэта трансцэндэнтальны эмпіріякрытыцызм манізму, які мае ў сабе Піфагораву амонію і Саксагоравы наўменты. Авенарыус індыцыруе, што субстанцыя быцця саліпсізму, якой аперыруюць субстанты, дыферэнцыруе столькі гіпатэнцый, колькі ў кантаўскай „Крытыцы чыстага розуму“». Памры, ясней не скажаш. А?

Тата (зусім спакойна). Дык ты не пайшоў? Ты дома?

Сын. Не. Рашыў пазнаёміцца з філасофіяй. Але нічога, аб–са–лют–на ні–чо–га не зразумеў. А?

Тата. Такія прамудрасці табе не па ўзросту. Малы яшчэ.

Сын. Гэтыя дарослыя прыдумалі такія мудроныя словы… I навошта толькі? Іншы раз нават думаеш так: не дзеля таго, каб выказаць думку, а дзеля таго, каб утаіць тое, што наўме, падмануць.

Тата (смяецца). Гэта таксама трэба ўмець. Гэта нават больш складана. Вось яно як, філосаф. Ну, я пайшоў.

Сын. Тата! Ты павінен купіць індульгенцыю.

Тата. Што–што! Ах, індульгенцыю! Ты патрабуеш?

Сын. Так.

Тата. У старажытны час быў такі выпадак: адзін манах настойліва прыставаў да брадзячага рыцара, каб той купіў індульгенцыю. Рыцар спачатку адмаўляўся, потым, каб адчапіцца ад надакучлівага манаха, купіў у яго індульгенцыю аб адпушчэнні грахоў і мінулых, і будучых. А паколькі будучыя грахі дарованы, ён тут жа абрабаваў манаха. Абвараваў да ніткі, голенькага пусціў. Ты разуммеш прытчу, сын?

Сын (пасля паўзы). Тады хоць дачку не забывай, а то крыўдзіцца.

Тата. Не забуду.

Сын. Не забудзь і пра сучаснае ўзбраенне, пра самалёцікі.

Тата. Не забуду. А ты штудзіруй філасофію. Што зразумееш, а што неабавязкова разумець.

Тата выходзіць. Сын вылазіць з–пад стала.

Сын. Мілэдзі, вылазь! Пайшоў. Ты што–небудзь зразумела?

Дачка (муляецца). Здаецца, наш тата… Не, нічога не зразумела.

Сын. Калі гэтыя сувязі культурныя, то навошта нам абавязкова глытаць свежае паветра?

Дачка. Ты думаеш, што наш тата…

Сын. Нічога не разумею. У дарослых такая логіка, што… А што — «наш тата»? Ты нешта хацела сказаць?

Дачка. Што тата пайшоў…

Сын (адмахнуўся). Ат, пайшоў купляць табе… (не прыдумае што) напэўна, бюстгальтар.

Дачка (прымае ўсур’ёз). Ты думаеш? Ён пасаромеецца купляць такое.

Сын. Наш тата не пасаромеецца. Ён толькі назаве гэта… як–небудзь па–другому.

Дачка. А я ўжо амаль дарослая. Праўда? А?

Сын. Іменна — амаль. Адзін геніяльны іспанец сказаў: «Слова амаль — амаль слова». Яно нічога не азначае. Само ніякай сілы не мае. I ў той жа час яно можа начыста знішчыць самае моцнае, самае вялікае слова, калі іх паставіць поруч. Ну, вот: жывы і амаль жывы. Разумны і амаль разумны. Што гэта такое? Амаль свабода. Што гэта? Амаль дэмакратыя. А? Прыніжае да свайго ўзроўню, да «нішто». Значыць, яно адначасова і вялікае слова. Ёмкае слова! Здольнае адцаліць і прыблізіць. Амаль прыйшоў. Значыць — блізка. Амаль вялікі — значыць, не маленькі. Ах, як я хачу быць амаль старым, ну хоць бы з барадой. Не расце, праклятая.