Хабірт і яго каманда прайшлі праз Ажарцы, не звяртаючы ўвагі на людзей і сабак: у дзеяннях людзей не было агрэсіі, а толькі здзіўленне - ад юніёрскага “нічога ж сабе!” да сталага “не зразумеў!”; дваровыя сабакі ахоўвалі свае зоны, іхняе гаўканне не раздражняла мурэфаў.
Зрэшты, адна з даярак, Зінка Рамановіч, якую ў вёсцы за чорныя валасы і бойкі характар клікалі Цыганкай, адразу ж пабегла да ўчастковага Уладзіміра Пятровіча і паведаміла, што нейкія марсіяне ідудь па дарозе на Драздовічы. Участковы ўважліва выслухаў і прапанаваў Зінцы ісці пахмяліцца. Пры гэтым дадаў фразу, якая падабалася яму з дзяцінства: “Пры чым тут мілідыя, калі куры дохнуць?” Зінка гумару не аданіла і паўтарыла інфармацыю больш гучна і вольнаслоўна, на што Пятровіч выцягнуў з буфета наручнікі і памахаў імі перад Зінкай. Пасля экспрэсіўнага паведямлення са слязьмі, якое Зінка завяршыла грукатам дзвярэй, Пятровіч уздыхнуў, палез у адзежную шафу, узяў “Макарава”, знайшоў у кладоўцы абойму з патронамі і з прыказкай “як надзену партупею, то тупею і тупею.” выйшаў на вуліцу.
.Насустрач мурэфам ехаў на фермер Прахарэнка. Датчыкі Хабірта адрэагавалі на жалеза, і ён вырашыў праявідь інідыятыву. Але Прахарэнка і сам прадбачліва спыніў трактар, узяў у руку манціроўку і падышоў да істот, з’яўленне якіх на дарозе ніяк не ўпісвалася ў яго папярэдні жыццёвы вопыт.
- Вы што, хлопцы, артысты?
- Нам патрэбны твой метал, - Хабірт паказаў рукой на трактар.
- Не зразумеў.
Хабірт перадаў больш падрабязную інфармацыю думкамі і паспрабаваў заблакіравадь свядомасць Прахарэнкі пачудцём трывогі, аднак вынікам было раздражненне фермера:
- Я вам, блін, Латыкруст сам учыню, я вашы агуркі на салат пакрышу!
Аднак ударыць не рашыўся. Былы барэц-вольнік, Прахарэнка мог накрычаць на каго заўгодна, але ўжыць сілу. Да гэтага ў вёсцы яго пакуль нікому давесці не ўдалося. Тым больш перад ім стаялі падлеткі - абсалютна не яго вагавая катэгорыя.
Рэкон Хабірт абачліва скамандаваў сваім мілтам сысці перпендыкулярна дарозе і прапусціць трактар фермера.
Пры ўездзе ў вёску Прахарэнка сустрэў участковага. Той ужо наслухаўся аднавяскоўдаў і амаль паверыў, што гэта не Зінчыны глюкі - усё значна складаней. Уладзімір Пятровіч падрабязна распытаў фермера, дзе і калі той бачыў “серабрыстых”, затым вярнуўся дадому, узяў запасную абойму і вывеў з гаража матадыкл.
У ПРАЎЛЕННІ
У праўленні ледгер-рэкон Атэн на працягу гадзіны расказваў кіраўнікам калектыўнай гаспадаркі пра перспектывы развіцця адносін паміж Латыкрустам і Эортай:
- .Супрадоўнідтва ў галіне металургіі. Літый, якім вы так і не навучыліся карыстадца, дазволідь вам узняцца з зямлі і рухацца ў паветры, а з літыевымі змазкамі вы забудзеце, што такое трэнне ў механізмах. Берылій дасць вам магчымасць размаўляць на вялікай адлегласці без затрат энергіі, а смарагды, якія так любяць ваты жанчыны, будудь абыходзіцца вам танней, чым шліфаваныя камяні. Вам надакучыў пыл на планеце? Мы прыбяром яго! З вальфраму вы зробіде адмысловую зброю - вы ж любіце ваявадь? З танталам вы ўздымецеся на вышэйшую ступень у медыцыне. Ніобій, якога ў вас няма, дазволіць кіравадь магнітнай воссю планеты, а значыцца - яе кліматам. Свінец. Зрэшты, ён прыдатны толькі для дзіцячых цацак, і яго ў вас дастаткова. Алюміній. Яго ў вас таксама зашмат, але тое - тэма асобнай размовы і іншай экспедыцыі. Уран. Гэта вам рана, хоць вы нешта спрабуеце. І ўзамен мы будзем браць жалеза, з якога на трэць складаецца ваша планета і двадцатая частка якога знаходзіцца на яе паверхні. На Латыкрусце асноўныя металы - тытан, малібдэн і ртуць. Калі яны вас зацікавяць, мы пакрыем імі ўсю Эорту. Зямлю.
- Не трэба, - падаў голас Кавальчык.
Атэн некаторы час памаўчаў, прагледзеў думкі людзей і ўрэшце дадяміў, што ўзровень перамоў значна перавышае магчымасці слухачоў і ўласныя паўнамоцтвы. Да таго ж у некаторых прысутных амплітуда мыслення была ніжэйшая за ўзровень разумення элементарных сілагізмаў. Ледгер-рэкон не мог вызначыць: ці гэта сталася вынікам яго з’яўлення, ці так было заўсёды.
Ён зноў вярнуўся непасрэдна да сваёй місіі:
- Я ведаю, што ў вас цяжкасці з эквівалентам працы - з грашыма. Будзем дзейнічаць па прэцэдэнце: камандзір Шыганцоў забяспечыць вас уласнымі грашыма, за якія вы зможаде атрымадь узнагароду за працу. Цяпер галоўмех Кавальчык і галоўны інжынер