Лінкан пачаў выграбаць з прысака бульбу.
— Частуйцеся.
Я ўзяў гарачую бульбіну, перакінуў з рукі ў руку.
— Хлопчыкі! Агні ў джунглях, — усклікнула Алеся.
Я азірнуўся. Сапраўды, у джунглях свецяцца, гараць нейкія агні. Ды так ярка, што хоць кніжку каля іх чытай.
— Гэта не агні,— сказаў Лінкан. — Гэта жукі зляцеліся. Яны свецяцца.
Дзіўна — жукі, а святло, як ад свечак.
— Падсілкаваліся? — запытаў Лінкан.
— Дзякуй, — адказала Алеся.
— Кладзіцеся спаць. Заўтра рана вас разбуджу.
Я лёг на авечую шкуру, падкурчыў ногі. Лінкан таргануў мяне за плячо.
— Як ты лёг?
— На бок, — кажу.
— Ты лёг галавою на поўдзень. Нельга так.
— Чаму? — здзівіўся я.
— Нельга класціся галавою на поўнач ці на поўдзень. Трэба галавою на ўсход. Хто спіць галавою на ўсход, той доўга жыве: такі сон жыццё падаўжае.
Я не стаў спрачацца з Лінканам і лёг так, як ён сказаў.
Назаўтра Лінкан накарміў нас грыбным супам. "Грыбы, з якіх я зварыў суп, называюцца умне, — сказаў ён. — Яны растуць на ствалах вечназялёнага дрэва ульма". Нам усім вельмі спадабаўся суп з грыбоў умне.
Незвычайны гэты Лінкан. Ён і правадыр, і вой, і нават кухар. Можна сказаць, майстар на ўсе рукі.
Лінкан падняў авечую шкуру, перакінуў яе цераз плячо.
— Хадзем.
— Куды? — запытала Алеся.
— На паляванне.
Я здагадаўся, што ён зноў хоча злавіць якога-небудзь бандыта. Але цяпер яны будуць асцярожныя. А Лінкан нават ласо не ўзяў. Толькі авечую шкуру.
Мы выйшлі на ўскраек джунгляў. Як і ўчора, убачылі перад сабою паселішча індзейцаў. Паблізу рытуальнага слупа, апусціўшы галаву, сядзеў Чон-чон. На ягоных каленях ляжаў аўтамат.
Нездарма Чон-чон тут сядзіць. Няйначай, Санча загадаў вартаваць.
— Чакайце мяне тут, — прашаптаў Лінкан.
Ён, чаго мы ніяк не чакалі, адзеў на сябе авечую шкуру, стаў на карачкі і папоўз на паляну, туды, дзе сядзеў Чон-чон.
— Лінкан у авечай шкуры як сапраўдная авечка, — не стрывала Алеся.
— Ён хоча схапіць Чон-чона.
І я здагадаўся, што Лінкан вось так, у авечай шкуры, хоча падкрасціся да Чон-чона і напасці на яго.
Чон-чон заўважыў Лінкана. Ён узяў у рукі аўтамат, устаў.
— Авечка?
— Мэ-э-э… — гучна мэкнуў Лінкан. Чон-чон махнуў рукою.
— Ідзі сюды, дурніца. Зробім з цябе шашлык. Ідзі. Будзе добры шашлык.
Чон-чон, размахваючы аўтаматам, як кіем, падышоў да Лінкана і замахнуўся нагою, а той, імгненна скінуўшы з сябе авечую шкуру, ускочыў і стукнуў яму кулаком па галаве. Чон-чон снопам асунуўся на зямлю. Лінкан падняў аўтамат, павесіў на грудзі, узваліў на плечы Чон-чона і пабег. Мы кінуліся за ім.
Каля пячоры Лінкан кінуў Чон-чона на зямлю, выцер з ілба пот.
— Яшчэ аднаго ўпаляваў.
Лоўка ў яго выходзіць. Здзівяцца Санча і Піучэн, калі ўбачаць каля рытуальнага слупа авечую шкуру. Быў Чон-чон, а засталася авечая шкура. Ім немаведама што здасца.
Чон-чон расплюшчыў вочы:
— Дзе я?
— Не пазнаў мяне? — нагнуўся над ім Лінкан. У Чон-чона аж твар перакасіўся.
— Правадыр?
— Я.
Чон-чон прыўзняўся, стаў на калені.
— Не страляй мяне! Толькі не страляй! Прашу-у-у! Не страляйце! Усіх вас прашу!
Выходзіць, ён просіць не толькі Лінкана, але і мяне, Алесю, Максіма? Баіцца, што мы застрэлім яго! Зусім з глузду з'ехаў.
— Правадыр, не страля-ай! Дзеткі, не страляйце мяне! Дзе-эткі-і! І ў мяне дома дзеткі-і…
Лінкан хацеў адпіхнуць Чон-чона, але ён абхапіў яго за ногі.
— Правадыр!.. Родненькі!.. Я хачу на сонца глядзець… Толькі не страляй!
Хоча на сонца глядзець. А хіба Анту не хацелася глядзець на сонца? Хіба не хацелася мне, Алесі, Максіму? Хіба мапучэ не хочацца?
Лінкан падняў Чон-чона і павалок у пячору.
— Агідна, — прамовіў Максім.
І ў мяне на душы было агідна.
З кавуном на галаве
Лінкан выйшаў з пячоры і сказаў:
— Я не хацеў быць для іх ворагам. Яны напалі на мяне і на маё племя. Сапраўды, напалі, перапынілі свята, людзей загналі ў хаціны, здзекаваліся. А кожны народ хоча, каб паважалі яго і ягоныя звычаі.
Нагадалася, як аднаго разу сказаў мне тата: "Нас, беларусаў, жменька на гэтай вялікай зямлі. Але ж мы нямала зрабілі. Мы сеялі, будавалі, стварылі сваю культуру, у нас ёсць свой лад жыцця. А калі раптам гэтага не стане, то апусцее наша зямля".
— Дзядзька Лінкан, яшчэ два бандыты сядзяць у паселішчы, — напомніла Алеся.
Лінкан чамусьці запытаў:
— Вы як сюды дабраліся?
— На плыце. Плыт стаіць каля берага ракі. Ад таго месца да вашага паселішча вядзе сцяжынка, — сказала Алеся.
— На плыце? Хочацца паглядзець мне на ваш плыт. Хадзем туды, — прамовіў Лінкан.
Шчыра скажу, я ўзрадаваўся, калі пачуў, што пойдзем да ракі. Надакучыла блукаць па джунглях. А раку я заўжды любіў. Любіў глядзець, як цячэ ўдалячынь, як віруе каля карчоў. Яшчэ мне падабалася ехаць на чоўне. Вядома, я ведаў, што тут няма чоўнаў. Ведаў, што індзейцы будуюць каноэ ці, як называюць іх мапучэ, — уампу. У адной кніжцы чытаў, што уампу, якія звычайна робяць з расшчэпленага бервяна, дасягаюць пяці метраў. "Вось каб пакатацца на сапраўдным каноэ!" — падумаў я.
— Дзядзька Лінкан, у вашай рэчцы водзяцца кракадзілы? — запытала Алеся.
— Няма. А вось у моры ёсць калеучэ.
— Што гэта такое?
— Падводная здань, якая нечакана з'яўляецца на паверхні, калі распачынаецца бура. Калеучэ свеціцца, выдае гукі, падобныя на музычныя, падплываючы да каноэ.
— І нападае на людзей? — запытала Алеся.
— Калеучы забівае людзей, а каноэ адносіць у яр ці на скалісты абрывісты бераг. Гора таму, хто ўбачыць, як калеучэ нясе каноэ.
— Чаму? — не стрывала Алеся.
— Той, хто ўбачыць, як калеучэ нясе каноэ, ператворыцца ў бервяно альбо скалу. А ў рачных завадзях водзіцца паўзмяя — нгурывіла-паўпіса. На канцы яе доўгага хваста ёсць кіпцюр.
— І яна нападае на чалавека?
— Нгурывіла-паўпіса абкручвае чалавека хвастом і цягне на дно.
Нагнаў на нас страху Лінкан. У моры водзіцца калеучэ, а ў рацэ — паўзмяя. Тут, як відаць, змеі не толькі на сушы, але і ў вадзе, вадзяныя. Яны і за кракадзіла страшнейшыя.
Мы непрыкметна падышлі да ракі, вылезлі з кустоў і сталі. Я адразу забыўся і пра калеучэ, і пра паўзмяю нгурывіла-паўпіса. На плыце, спінаю да нас, сядзеў Піучэн. Каля яго ляжалі рукзак і аўтамат.
— Хавайцеся, — шапнуў Лінкан.
Мы адступіліся назад, прыселі за куст. Чаму ж тут Піучэн? Не пабаяўся прыйсці на раку. Ён жа здагадваецца, чаму зніклі Металіст, Кайф і Чон-чон. А можа, прыйшоў разам з Санча? Дзе ж ён?
— Праклятыя джунглі! — раптам усклікнуў Піучэн, грукнуўшы кулаком па плыце.
— Не даспадобы яму тут, — паціху сказаў Максім. Канешне, не даспадобы. Не так складваецца, як хацелася.
— Паплыву! — зноў крыкнуў Піучэн. — Не магу тут заставацца! Няхай усё гарам гарыць! Няхай Санча сам гэтую кашу расхлёбвае! Ён яе заварыў!
Дык вось яно што! Піучэн уцёк з паселішча, пакінуў Санча. Баіцца, што будзе так, як з ягонымі сябрукамі. Ну і няхай уцякае. Памахаем рукамі на развітанне.
— Чакайце мяне тут, — прамовіў Лінкан і знік у кустах. Хутка ён з'явіўся з вялізным гарбузом. Дзіва, дый толькі!
Навошта яму спатрэбіўся гэты гарбуз?
Лінкан дастаў з-за пояса нож, адрэзаў гарбуз з аднаго боку, старанна яго вычысціў, выразаў у ім некалькі дзірак.