Пятро ехаў з фермы паніклы і засмучаны. Можа, заглянуць усё-ткі да Залогі ды параіцца, як яго зліквідаваць, помнік гэты,— ён жа мураваў, ведае, што ды як. Але не варта, прапрэ палкаю з двара, толькі шуму наробіш. Трэба на гэтую справу папрасіць каго-небудзь іншага, хто не вельмі задумваецца, што робіць. Ёсць жа такія зухі, урвіцелі, родную матку прадаць могуць. Але ў іх Залівонаўцы наўрад ці знойдзеш такога, усе людзі як людзі. Ён пачаў перабіраць у памяці двары. І адлік яго спыніўся ўжо на чацвёртай хаце. Мымко! Павінен без лішніх слоў згадзіцца... Гады два назад у помніку, які стаяў у бярозавым гаі (салдат з аўтаматам у руках), завяліся пчолы — знайшлі пад пахаю ў салдата шчыліну і недзе ўнутры зляпілі соты. І нехта паквапіўся на дармовы мёд, праламаў на спіне ў салдата дзірку. Падазравалі Мымка — ён часта, бачылі, хадзіў вакол помніка, нешта ўсё «мымкаў», прынюхваўся, прыглядаўся. Прыязджала нават міліцыя, але што ў нямога дапытаешся.
У Мымка былі імя і прозвішча — Жэнька Хрушч. Але яшчэ хлапчуком ён упаў з ліпы, стукнуўся патыліцаю аб калоду і страціў голас і слых. На гэтае чорнае няшчасце ўпала яшчэ адна чорная смылючая кропля — падсунуў у цыркулярку левую руку, і яна падраўняла яму ўсе чатыры пальцы, у холад яны стылі, і ён ад снегу да снегу насіў футравую рукавіцу. Мымко не быў дурань, шмат хто спрабаваў, але нікому не ўдалося яго абкруціць, пад’юдзіць, насміхнуцца, часцей ён сам каго-небудзь «купляў» і тады доўга смяяўся і круціў каля скроні пальцам. Але на яго ніхто не крыўдаваў. Да яго ставіліся як да дзіцяці. А быў ён мужчына як мужчына, у час ажаніўся, прывёў сабе жонку — маленькую з дробным замшэлым тварыкам жанчынку з раённага цэнтра. Нажыў з ёю двух сыноў — старэйшы служыў у арміі, у Афганістане, трывожачы бацькоў пісьмамі, а малодшы хадзіў у восьмы клас. З ім жыла і яго маці, бацьку ў вайну расстралялі немцы за сувязь з партызанамі. Настойліва хадзіла чутка, што яго выдаў Язэп Касіла, хоць у сапраўднасці ён, наадварот, імкнуўся выручыць.
Нягледзячы што адна была «дэфектовая», рукі ў Мымка былі залатыя: ён прышчэпліваў садавіны, шыў боты, сталярнічаў, як і Залога, ляпіў печы... І рыбак ён быў адменны, без шчупака з Сажа не вяртаўся. Рыбакі, асабліва прыезджыя, дзівіліся, ім не спрыялі ні самыя адмысловыя снасці, ні па навуковых рэцэптах зробленая падкормка. У Мымка былі дзве вудачкі, адзін жывец і вялізная кірзавая торба для рыбы. Туды ішоў рукі ў кішэні, назад — угнуўшыся ад рыбы. Факт, былі ў Мымка свае сакрэты. Ён іх не ўтойваў, паказваў, чарціў на зямлі, як ловіць, на якую насадку, дзе ставіць жыўца, як чапляць кручок...
Паабедаўшы, Пятро пайшоў да Мымка. Той якраз быў на двары, сядзеў на новай нефарбаванай табурэтцы і нашываў латку на стаптаны чаравік. Маленькі чорны сабачка гуляў каля яго ног з палавінкаю ад гумавага мячыка.
Мымко падняў галаву, калі цень ад Пятровага пляча ўпаў яму на калені. Даўно няголены твар зарос белай густой шчацінаю, яна тырчыць і на падбароддзі, і на шыі. З-пад прыпухлых павек Мымко глянуў на Пятра жаўтлявымі пранізлівымі вочкамі. Толькі вачыма ён мог чытаць і разумець чалавека. Пятро неяк яшчэ раней, калі служыў у горадзе, дзе была фабрыка глуханямых, звярнуў увагу, што ў глуханямых людзей вельмі востры, цікаўны позірк, укручваецца ў цябе, як бураўчык.
«Мым-м?» — Мымко тузануў падбародкам уверх — гэта азначала, што ён пытае: «Чаго да мяне?» Пятро аглянуўся вакол сябе, падняў востранькую, падобную на літару «с», рыбіну косць (мабыць, з ляшча), далонню расчысціў на зямлі мясцінку і напісаў: «50 руб». Мымко наструніўся, на яго найшла лёгкая ўзбуджанасць, як на лісу, калі яна зачуе блізка мышынае гняздо. Ён любіў разавыя заробкі — «калымы» — калі нехта папросіць, некуды пазаве, каб у той жа дзень і расплаціцца. Мымко любіў грошы, ашчадна іх траціў, у кампаніі абавязкова ў каго-небудзь сшыбне закурыць.
Пятро накрэсліў у сябе перад ілбом зорку і махнуў рукою ў напрамку шашы, а потым яшчэ намаляваў у паветры абрысы помніка. Мымко заківаў галавою — зразумеў. Цяпер як бы ўталкаваць Мымку, што помнік у заняпадзе і яго трэба разбурыць. Ён зноў закруціў галавою па баках. З хаты да шыбы прынік Мымкоў сын — канапаценькі, драбнатвары, вельмі падобны на маці хлопчык з беленькімі валасамі. Пятру стала трохі не па сабе, што хлопчык уважліва глядзіць ка іх. Яго, мабыць, прымалі каля помніка ў піянеры.
Пятро грабянуў на зямлі смецце, скрывіўся і пачаў сыпаць, малюючы рукою помнік,— маўляў, занядбаны, запакінуты. У Мымка сталі сур’ёзныя вочы, ён як Ванька-ўстанька, паківаў галавою — зразумеў, паспачуваў. І тут жа абрадаваўся, бо падумаў, што трэба падладзіць помнік, прыбраць каля яго. Пятро яшчэ больш скрывіўся і махнуў рукою, маўляў, не трэба ўжо гэты помнік, трэба яго... чык-чырык. Ён узяў прыслоненую да сцяны яловую палку, мабыць, высечаную Мымком у балоце на граблі, і пачаў махаць ёю, як бы некага біць. Мымко заўзята засмяяўся, агаліўшы жоўтыя, але моцныя зубы,— жывот яго закалыхаўся і захрыпела ў грудзях, быццам у астматыка. «Цьфу ты!..» — ледзь не вылаяўся Пятро: стараўся-стараўся, а Мымко, «нямоцце гэтае», усё на смех пусціў. Не паверыў, ці што? «Ну як?» — І Пятро, як і Мымко, тузануў уверх падбародкам. Мымко ўсё яшчэ не мог адысці ад смеху і цяпер мармытаў.