Такі жвавы pyx паміж станцыяй i Чарнобылем, Кіевам супакоіў Ірыну. Не, не пуста там, не адзін там Глеб — з мноствам людзей, таварышаў, з вучонымі, спецыялістамі, з салдатамі, афіцэрамі. Яны змагаюцца з бядой. Такі ix абавязак. Хіба яна, каб успыхнула эпідэмія, не была б у цэнтры яе, не дапамагала б людзям? Безумоўна, усе гэтыя людзі, як сяржант, што ляжыць перад імі ўпоперак скрынак, узброеныя правіламі бяспекі, спецыяльным адзеннем, рэспіратарамі. Побач жа вучоныя, многа вучоных… I яе калегі. Многа ўрачоў.
Хораша, калі прыходзіць хоць маленькае заспакаенне. Перадаць бы свае думкі маме, няхай бы i яна супакоілася.
Ды новая карціна ўдарыла ў сэрца трывогай — за людзей. Паабапал шашы працавалі салдаты. Некаторыя аголеныя да пояса, без мацерчатых шлемаў нават. Бронзавыя — як модніцы на крымскіх пляжах.
— Што яны робяць? — крыкнула Ірына. Павел скрыгатнуў зубамі.
— Ідыятызм! Каго-небудзь будуць судзіць за гэта? Судзіць каго будуць? — крыкнуў ён. — Знаеце, які тут фон? Добрая паўсотня рэнтген!..
— Мілі…
— Якога чорта, сказалі — мілі! Поўненькіх, кругленькіх…
У Ірыны заняло голас, рэбры скрынкі балюча ўпіліся ў грудзі.
— Вы ўяўляеце, што гэта такое? — не сваім голасам спытала яна, i голас для яе самой аддаўся пагрозлівым рэхам, сто разоў паўтораным у шуме машын, у свісце ветру.
— А вы ўяўляеце? — злосна крыкнуў афіцэр.
— Я — урач.
Павел павярнуўся на бок, тварам да яе. Здзіўлена свіснуў.
— Прабачце.
— Завошта, родны мой? Але ведайце: у гэтых хлопчыкаў радыяцыйны загар. Ра-ды-я-цыйны! Скажыце ім! Скажыце!
— Зачэм пугаеш? — закрычаў сяржант, падняўшы рэспіратар. — Зачэм пугаеш?
— Табе чаго баяцца, жырны кот?
— Зачэм аскарбляеш? Зачэм? Раз твой старшой, то всо можна? Да?
— Не шумі, кіргіз.
— Адкуда всо знаеш? Адкуда всо знаеш?
Каля наступнай групы салдат, што працавалі каля шашы, грузавік прытармазіў, цераз разбіты кювет выбраўся на палявую дарогу паміж зялёнага жыта, стаптанага машынамі i людзьмі.
— Дык гэта твае тут? Скажы камандзіру: я наб’ю яму морду.
— Такой смелы, да? Такой смелы! Ай-вай!
Павел першы скочыў на зямлю, працягнуў рукі, пад пашкі зняў збянтэжаную Ірыну з кузава, патрымаў, як бы шукаючы месца, куды паставіць такую каштоўнасць. Ды ўсюды было аднолькава небяспечна — i на пыльнай дарозе, i ў зялёным жыце.
— Я ix навучу — салдата любіць!
Сапсаваў бы напэўна старшы лейтэнант Шышко сваю ваенную кар’еру, ды, на шчасце, камандзір гэтага ўзвода ці роты аказаўся разумнейшы — ніхто з салдат не рабіў раздзетым.
Скрынкі разгрузілі ўміг — як згаладалыя харч, мабыць, верылі ў эфектыўнасць гэтага грузу.
— Падкінеш да Чарнобьшя? — спытаў Шьшіко ў камандзіра машыны, які даволі ўвішна дапамагаў у разгрузцы — спяшаўся. Аднак салдаты працавалі без рэспіратараў, а ён у рэспіратары, таму нездарова задыхаўся.
— Нэ магу. Нэ маю права. Я нэ самы балшой камандзір.
— Чорт з табой. Адгэтуль мы даедзем.
Ірына працягнула сяржанту руку.
— Дзякую вам. I мама дзякуе.
Ен разгубіўся, не адразу адважыўся паціснуць яе руку, a калі ўзяў у сваю шурпатую далоню, то доўга не адпускаў, i чорныя вочы яго над рэспіратарам, пад казырком фуражкі зрабіліся вільготныя. Палічыў неабходным адрэкамендавацца, каб не застацца безыменным:
— Я — уйгур. Уйгур.
— Будзь здаровы, уйгур, — весела гукнуў старшы лейтэнант. — I не бойся. Не калаціся. Бог не выдасць — атам не праб’е.
Сапраўды, ix падабраў першы ж «КамАЗ», не маглі на такой трасе не ўзяць жанчын i вайскоўца, тут адразу пачалі дзейнічаць законы ваеннай узаемавыручкі.
Шафёр гасцінна запрасіў да сябе Вольгу Андрэеўну i Ірыну — кабіна вялікая.
Агледзеў ix, лёгка адзетых, з асуджэннем; чалавек сталы, з бацькоўскай разважлівасцю:
— Адкуль вы такія лёгкія?
Сказалі — адкуль.
Уздыхнуў спачувальна, але асудзіў Глеба:
— Што ж гэта ён, тэлеграмкі не мог адбіць, сынок дарагі? Хоць якое там! Я сваім таксама — ні слова. У Чарнігаў. Чаго добрага, i мая старая прымчыць. Дарога роўная. Накатаная.
— А вы што возіце? Калі не сакрэт, — спытала Ірына.
— Які сакрэт! Усе сакрэты чмыхнулі ў неба. Кажуць, да Швецыі даляцелі. Карбід важу.
— Карбід? Навошта?
— З верталётаў жэрла ім затыкаюць.
— Жэрла рэактара?
— Ды яго ж, чорта. Толькі ці заткнуць? Вучоным відней. Але, як на мой розум: легкаплаўкі матэрыял. Бетону б туды больш! Ды як зальеш яго? Не навучыліся яшчэ ліць з неба.
Аднак разважлівы спакой гэтага чалавека хораша дзейнічаў на жанчын — гэтак жа, як спакой, уважлівасць i нават усплёскі то паказной строгасці, то весялосці земляка-афіцэра, што працягваў суправаджаць ix у пустым доўгім кузаве.