— Якая вада?
— Мінеральная.
— Выпілі за свята.
— Хто яе піў, брахун? У горадзе пляшкі нідзе не было! Паднімі сваіх гультаёў. Забяры ў рэстаране, у сталоўцы. I — сюды! Не, не сюды! Вывозь у Бабры, у дарожны буфет. Калона забярэ ваду там… па дарозе…
— З камфортам хочаш ехаць, Уладзімір Паўлавіч. Можа, гарэлачкі падкінуць, вінца?
Пыльчанка аслупянеў: Калоша, які згінаўся перад ім, праяўляе такое нахабства! Развал! Людзі выходзяць з-пад улады… гэта ён заўважыў па сваіх работниках, якія прыехалі, каб памагаць яму. A хіба сам ён не выйшаў з-пад улады, кал i кіраўніку на многа рангаў вышэйшаму адказаў учора яшчэ больш дзёрзка? Мімаволі паўтарыў яго i… атрымаў нлявок. Знайшоў праблему! Аднак ёсць праблема! Есць. I не ў тым яна, што дзеці плакалі, просячы вады. Хіба ў суседзяў, што прымалі дзяцей, не хапае вады? Праб лема во дзе, пра яе Вадалей не падумаў: людзі тыдзень п’юць з адкрытых калодзежаў! Той «усявышні» далека — у Мінску. А яны чаму не падумалі? Пустаход чаму не падумаў? Лепшы гаспадар! Пяць гадоў праводзяць водаправод. Абівалі ўсе парогі i старшыня калгаса, i ён, старшыня райвыканкома, малілі, прасілі, хабар падсоўвалі— дайце трубы! Дулю атрымалі.
Сцёбаў сябе, выплёскваў злосць на разгубленага свата.
— Мы з табой пра калодзежы гаварылі? Кал i да ўкраінцаў ездзілі?
— Не да калодзежаў было.
— А да чаго табе было? Не да дачкі, не да свацці. У пекла адпусціў…
— Уладзімір Паўлавіч, не раздзірай сэрца, яно I без таго абліваецца крывёю.
Разумеў, што абліваецца, таму адступіў, палагад-неў.
— На ферме — скважына?
— Скважына.
— Добрая вада?
— Сляза.
— Сляза салёная i горкая.
— Артэзіянекая вада.
— Дабрадзеі! Гуманісты! Пра бычкоў думал i. Пра людзей не падумалі. Накіруй машыну i напоўні малочныя бітоны. Людзі хоць i пасцяць, але ix смажыць. Пячэ i сонда i радыядыя…
— I эвакуацыя. Можа, найгорш.
— Думает, я не разумею. Ох, Іван, Іван! Сніў хоць хто з нас такую бяду?
I спахапіўся: навокал людзі, галоўным чынам жанчыны, бухгалтары, эканамісты, забіраюць касу, пакуюць архіў, кожиаму здаецца, што яго дакументы самыя важныя, што ў ix калгасныя сакрэты, а можа, i дзяржаўныя. Людзі глядзелі на яго, як на архангела, які мог пратрубіць любы заклік, павесці за сабой. Ён супакойваў ix, што эвакуацыя ненадоўга. Але без замераў, без вучоных i ваенных, толькі паназіраўшы тых жанчын, што здымалі ca сцяны багародзіцу, прыйшоў да вельмі сумнай думкі, што Дунец сказаў праўду: калі i не навечна, то на час, працягласць якога ніхто сёння не можа вызначыць. I ад гэтага, як i ў Пустахода, як, напэўна, i ў кожнага, сэрца аблівалася крывёю. У нейкі момант адчуў тую ж разгубленасць, што i ў свата, але разумеў, што яму паддавацца слабасці нельга. Трэба кіраваць эвакуацыяй. А гэта не так проста, як здавалася некаторым «стратэгам» на нарадзе ў райкоме.
Далажылі, што Азар Шуба наадрэз адмовіўся выязджаць. Пыльчанка ведаў гэтага чалавека. Пенсійнага ўзросту, але старым, дзедам ніхто яго не называў. Мацак. Лепты паляўнічы. Цясляр. Доўга рабіў лесніком. Цяпер вартуе кароўнік i канюшню. Здаралася, што разам палявалі, выпадкова неяк сустрэліся ў лесе і, здалося, спадабаліся адзін аднаму. Але кал i другім разам Уладзімір Паўлавіч хацеў узяць старога кансультантам для вялікай кампаніі «вяльможных мысліўцаў», Шуба адмовіўся, ды яшчэ (як перадаў неразумны пасланец) паслаў начальства ў далікатнае месца.
Разумеў, што Азара ніхто іншы не ўгаворыць, таму пайшоў сам.
Стары, мабыць, чакаў прыходу начальства, бо наўрад ці бачыў яго хто за жыццё ў такой паставе. Сядзеў на вуліцы перад хатай не на прызбе — у новенькім плеценым з лазы крэсле, у новай кашулі, але босы, з голай лысай галавой. Леў Талстой. Філосаф. Абыякавы да ўсіх мітрэнг свету.
«Артыст», — узлаваўся Пыльчанка.
— Лысіну накрый.
— А навошта?
— Нукліды сядуць.
— А што гэта за храновіна?
— Нябачныя часціны, што вылецелі з атамнага рэактара i гоняць адгэтуль людзей.
— Як ты назваў? Нукліды? Прыгожа.
— Прыгожа, каб не было так сумна.
— Перажывем, Паўлавіч.
— Перажывем, канешне. Але даўно народ сказаў: беражонага бог беражэ. Трэба ехаць.
— Я не паеду.
— Азар Філімонавіч, не рабі спектакля. Хапае ў нас клопатаў без цябе. Я адказваю за людзей.
— Мяне выкраслі ca свайго спісачка. Я сам па сабе.
— Слухай! Сказаў бы я табе, каб на паляванні. А тут пасада мая не дазваляе.
— Кажы. Людзей няма.
— Што ты хочаш даказаць тым, што застанешся?
— Нічога. Бачыў я, Паўлавіч, смерць на вайне, у лесе, у вадзе, у агні, у мяккай пасцелі. Хачу i на гэтую паглядзець — ад атама. Якая яна? Смерці розныя…