— Кажуць, нас высяляць будуць? Куды? — спытала жанчына.
— Хто вам сказаў пра гэта? — спытаў Лявонцій Мікалаевіч.
— Я сказаў… па рэкамендацыі вучоных, — Пыльчанка пайшоў напралом, бо зразумеў з размовы ў машыне, што Вадалей (сам выдумаў мянушку, i яна прыжылася ў яго лексіконе, хоць Сінякоў i папярэджваў: «Уліпнеце») таксама супраць расшырэння зоны эвакуацыі.
У рэспубліканскіх органах разважалі: Палітбюро i Саюзны ўрад вызначылі радыус у трыццаць кіламетраў — ведалі, што рабілі. Усе іншыя пражэкты з арсенала Мартынюка.
— То растлумачце людзям — куды вы ix хочаце вывезці,— загадаў Пыльчанку Дырэктар.
— У нашым раёне — няма куды. Баюся, як бы i тыя, паўночныя, вёскі не прыйшлося эвакуіраваць, куды мы адсялялі.
— Панікёр вы, Пыльчанка! — узлаваўся Аляксей Раманавіч. — Во што я вам скажу.
— Можа, i панікёр. Але… Бабіна трэба высяляць!
— Куды? — адразу гукнулі некалькі галасоў.
— Каб я вырашаў, то далей… на Віцебшчыну, нанрыклад…
— Ку-у-ды? — алсно надскочыў сакратар абкома. — Не патрыёт вы, Пыльчанка, сваёй вобласці. У нас i без таго людзей не ханае.
— На Віцебшчыну мы не паедзем, — сказаў старшыня калгаса Каляга, які да таго быў саюзнікам Пыльчанкі.
— Не паедзем, — не вельмі дружна пацвердзіў натоўп.
— Чулі? — ажно ўзрадаваўся Аляксей Раманавіч.
Чуў. Але не лічыў гэта сваім паражэннем. Гэтак жа спытаў праз пэўны час у машыне Лявонцій Мікалаевіч — не без іроніі:
— Чулі голас народа?
Пыльчанка не здаваўся, ён разгарачыўся:
— Людзі проста не знаюць, што ix чакае. Хто ім даў інфармацыю? Тэлевізар, газеты? Выступление міністраў? Слухалі мы i свайго, i ўкраінскага, Кіеў больш балакае…
— А вы знаеце… што вас чакае?
Начальніцкая іронія да прызнанага гумарыста гэтым разам не дайшла.
— I я не знаю.
— Во гэта самакрытычна. Многа вы бярэце на сябе, Пыльчанка.
— Залішне многа, — больш выразна пагразіў сакратар абкома.
— Разумею, Аляксей Раманавіч, што можна інакш… як некаторыя вашы… Але праўду кажу — не магу.
Лявонцій Мікалаевіч нечакана засмяяўся, упершыню, бадай.
— Ну, стрэмка! — i падумаў: «Не, такога выганяць адгэтуль нельга».
— Прабачце, Уладзімір Паўлавіч, але вам што, шляя пад хвост папала. Вы ж спакойны чалавек… былі…
— Быў.
Пыльчанка вызначыў далейшы маршрут, сказаў Дунцу, які ехаў у машыне суправаджэння: уздоўж агароджы з калючага дроту, яе ўзводзілі сапёрныя часці.
Павярнулі на палявую дарогу. Праехалі апусцелы вайсковы лагер — палатачны гарадок, дзе гаспадарылі кашавары, дымілі кухні.
Раніцою прайшоў дождж. У любы іншы час майскаму дажджу радаваліся б, недарма жартуюць суседзі — гаспадары чарназёмаў: «Два дажджды ў маю — i ўсю агратэхніку…» А яны сёння ўсю раніцу высвятлялі, адкуль ішла хмара. Дажылі!
Пыльчанка спадзяваўся, што зямля яшчэ не высахла. Сапраўды, у сасняку дарога была мокрая. A выехалі ў поле… Які ячмень паабапал! Які ячмень ідзе! Уладзімір Паўлавіч цяжка ўздыхнуў. Магчыма, начальства зразумела яго смутак, боль.
Дарога запыліла. А шафёр — стары дурань! — як баяўся адстаць ад міліцыі. Трымаўся правіла, ці што?
— Браток, — звярнуўся да яго Пыльчанка. — Адстань… Не трэба нам удыхаць міліцэйскі пыл. Вунь заднія… яны разумныя… адсталі. Нават начальніцкі пыл не хочуць глытаць.
«Здзекуецца? Ці сур’ёзна думае пра бяспеку? Цікавы чалавек. Загадкавы», — i Лявонцій Мікалаевіч пахваліў сябе за праніклівасць: сакратар гэ так не паводзіў бы сябе i такія вось звесткі аб сітуацыі, настроі людзей ад яго наўрад ці атрымалі б. Аднак дазваляе сабе сапраўды лішняе. Трэба асекчы. Дзе? Калі?
Выехалі на асфальт. Дарога вяла ў зону. Вароты ў агароджы адчыненыя, каля ix міліцэйскі пост, ажно тры чалавекі.
Спыніліся перад варотамі. Папярэджаны экіпажам машыны суправаджэння, начальнік паста, старшы лейтэнант, далажыў па ўсёй форме, стукнуўшы абцасамі.
— Таварыш… — пасада, орган, поўная назва рэснублікі.— Пост міліцыі Аршанскага аддзялення нясе ахову зоны павышанай радыяцыі.
— Праедзем у зону? — спытаў Пыльчанка ў высокага госця.
«Правярае, ці не баюся», — падумаў Лявонцій Мікалаевіч. Азірнуўся. Падышлі машыны абласныя, раённыя. Высыпала чалавек пятнаццаць кіраўнікоў усіх рангаў. Гэтыя ўмеюць разнесці i добрую i дурную славу.
«Ну i тып, гэты Пыльчанка!»
— А што там глядзець?
— Тры кіламетры — вялікае сяло. Лепшы калгас. Быў. Вы знаеце, гэта ўражвае: сяло без людзей. Такое i ў Бібліі не апісана. Пакажу сляды марадзёрства. Зладзюгі нічога не баяцца. Вычысцілі восем тон пасяўной грэчкі ў першую ноч.