Так і змагаліся яны бясконца – вуліца Няміга з ракой Нямігай. Ды ніхто таго змагання не выйграў. Усё больш драбнела рака, саступаючы напорыстасці мянян. У рэшце рэшт яе змусілі легчы ў бетонны калектар – перш у 1928 годзе і канчаткова ў 1955. Няма сёння берагоў на берагах Нямігі, ніхто не чуе яе плёскату. Далягляд гісторыі і для яе абмежаваны невялічкай панарамай адноўленага Траецкага прадмесця.
Наш знакаміты паэт Васіль Вітка пісаў:
Ля моста цераз Свіслач можна ўбачыць, як точыцца з бетоннай трубы вадзяны струмок некалі слыннай і вірлівай Нямігі, берагі якой шматразова былі крывавымі ад смяротнай сечы і ўзгадавалі сённяшнюю сталіцу Беларусі. А даўнія будынкі вуліцы Нямігі, што спадарожнічала рацэ, зніклі ў 70-я гады ХХ стагоддзя, застаўшыся толькі ў кадрах беларускага фільма “Руіны страляюць…” Адна Петрапаўлаўская царква, збудаваная ў 1611 годзе на пачатку двух няміжскіх рукавоў, захавалася да нашага часу. Яна ціха прытулілася сярод сучасных гмахаў, узносіць сваё шчырае маленне за палеглых і жывых, за вояў і аратых, за даўніх і сённяшніх творцаў беларускай дзяржаўнасці.
Толькі для цікаўных і дапытлівых дрэмле ў цэнтры нашай сталіцы летапіснае водгулле даўніх падзей. Толькі часма чуюцца згукі далёкіх бітваў, калі на Нямізе снапы слалі галавамі, малацілі стальнымі іх цапамі. Толькі да слыху чуйных даносіцца пошапт размаітага жыцця даўнейшага і амаль зніклага Нізкага горада.
Аднак жа званы Нямігі і сёння поклічным рэхам адгукаюцца ў сэрцы кожнага неабыякавага чалавека, абуджаюць яго святое пачуццё павагі і замілаванасці да роднай зямліцы, пачуццё, узгадаванае і выпеставанае нашай пакручастай гісторыяй, нашымі таленавітымі, апантанымі і жыццялюбнымі продкамі.
ЖЫРОВІЦКІ АБРАЗ БОЖАЙ МАЦІ
Адной з шанаваных хрысціянскіх святынь на Беларусі здаўна лічыцца цудатворны Жыровіцкі абраз Божай Маці. Захоўваецца ён ва Успенскім саборы Жыровіцкага Свята-Успенскага мужчынскага манастыра.
Калісьці даўным-даўно на месцы манастыра быў дрымучы лес. Як і ўсё наваколле вёскі Жыровічы, што зараз у Слонімскім раёне, належаў ён падскарбію Вялікага княства Літоўскага Аляксандру Солтану. Аднойчы летнім днём 1470 года мясцовыя праваслаўныя вернікі пасвілі ў лесе кароў. У паўзмроку заўважылі ў галінах лясной грушы-дзічкі нязвыклае дзіўнае святло. Пастухі спусціліся з пагорка на бераг ручая і здзівіліся яшчэ больш. На дрэве, у зеленалістым атачэнні, як у шатах, незгасальным святлом праменіўся абраз Божай Маці з ейным святым сынам на правай руцэ. Пастухі знялі абраз з дрэва. Быў ён выразаны з каштоўнага каменя яшмы, невялікі, змяшчаўся на далоні рукі. Меў авальную форму.
Усцешаныя, пастухі аднеслі абраз А.Солтану. Той схаваў яго ў куфэрак. Калі ж на наступны дзень захацеў паказаць рэльефную выяву Багародзіцы гасцям, абраза ў куфэрку не аказалася.
Праз некалькі дзён пастухі знайшлі зніклы абраз у тым самым лесе, над тым самым ручаём і на той жа дзікай грушы. Яны зноў знялі яго і зноў перадалі свайму гаспадару. А.Солтан зразумеў незвычайнасць падзеі. Ён сам пайшоў на месца з’яўлення абраза. Там даў абяцанне збудаваць у гонар дзівоснай іконы царкву. Неўзабаве тут з’явіўся драўляны праваслаўны храм, галоўны алтар якога знаходзіўся акурат на месцы, дзе расла лясная груша. А пазней тут узнікла паселішча Жыровічы.
Аднак у 1560 годзе царкву напаткала вялікая бяда – яна згарэла. Меркавалі, што ў агні загінуў і каштоўны абраз. Аднак цудадзейная сіла ўратавала святыню. У той момант, калі ўвесь будынак быў ахоплены знішчальным полымем, абраз знік. Пазней яго знайшлі сялянскія хлапчукі. Пасля заняткаў яны вярталіся са школы. Непадалёк ад пажарышча заўважылі на камені незвычайнай прыгажосці дзеву ў праменістым святле. Гэта быў той самы святы абраз, а перад ім гарэла свечка.
Гэта так усхвалявала вернікаў, дадало іконе такой цудадзейнай сілы, што да яе пачалося сапраўднае паломніцтва. На месцы другога з’яўлення была збудавана царква, а той цудоўны камень служыў асновай прастола і меў збаўчую ад хваробаў сілу. Да яго прыходзілі зняможаныя хваробамі людзі з блізкіх і далёкіх ад Жырові мясцін.