Ваўчыца з твайго свяшчэннага лесу, няйначай, ашалела. Казалі ў слабадзе, што кідалася надоечы на каваля, а сёння спаць не давала, да самага замка падыходзіла.
Xолад (амаль варожа). У свяшчэнным лесе, княжыч, усе свяшчэнныя. I птушкі, і звяры, і людзі.
Iзяслаў. Чаму яна сюды па начах ходзіць?
Xолад. Бо звер. Зверу не загадаеш.
Iзяслаў. Тады навошта твае чары?
Холад. Мае чары за лесам не маюць сілы.
Ізяслаў. Другі раз зацкую ваўчыцу сабакамі. А то стралу з лука пушчу. Вось настане месячная ноч і ўпалюю.
Холад. Князі часцей на мядзведзяў ходзяць. Кажаш — ваўчыца накінулася на каваля, а не чуў, што ў Валоўшчыне мядзведзь задзёр бабу?
Iзяслаў. Калі гэта?
Холад. Здаецца, заўчора.
Iзяслаў. Трэба сказаць пра мядзведзя лоўчаму. Але ваўчыцу таксама неабходна суняць.
Холад. Далася табе, княжыч, ваўчыца! Вунь прэсвітэр Апанасій…
Iзяслаў. Прэсвітэру таксама адмоўлена ад замка.
Холад. Матухна твая ведае, што рабіць — як сустрэць якога госця і як пасля правесці. Ёй бы ў палацы вялікага князя жыць, тады б і ў Кіеве не здарылася такога замарачэння.
Iзяслаў. Дык гэта не ў Кіеве, гэта — у Корсуне.
Холад. Усё ідзе з Кіева. Там у душах зарадзілася, а ў Корсунь дакацілася.
Ізяслаў. З Царгорада, вядун.
Xолад. Царгорад за морам не першы год. Але Кіеў перад ім трымаўся.
Iзяслаў. Ты не абмовіўся апошнім словам з прэсвітэрам?
Холад. Не.
Iзяслаў. Дарэмна.
Холад. Усе гэтыя прэсвітэры не разумеюць аднаго.
Ізяслаў. Чаго?
Холад. Што ўсе людзі, якія жывуць на зямлі, не могуць задаволіцца адным богам. Можа, аднаму чалавеку сапраўды патрэбны адзін бог, але адзін бог на ўсіх людзей… (Круціць галавой і паціскае плячамі.)
Ізяслаў. Вось бачыш, і тваю непахісную душу збянтэжыў хтосьці.
Холад. Кіеў, княжыч, Кіеў збянтэжыў!
Ізяслаў. Але на ваўчыцу ўсё-ткі знайдзі ўправу! (Бачыць, што па мосце ў замак ідзе лоўчы. Крычыць.) Гэй, лоўчы!
Лоўчы падыходзіць.
Ты чуў, што паблізу Ізяслава ходзіць мядзведзь?
Лоўчы. Мядзведзіца, княжыч. Малога мядзведзьку мужыкі на дрэве закалолі, нібыта борці выдзіраў, дык яна цяпер помсціць. Але я паслаў ужо старога Гарабоя дагледзець. Заўтра, калі што, самі можам на коней сядаць.
Iзяслаў. Хвала за кемлівасць, лоўчы. Дык заўтра пагойсаем па лесе?
Холад. Ты б пасцярогся, княжыч. Раз’ятраная мядзведзіца — не старая нямоглая ваўчыца.
Iзяслаў. Спытай сёння багоў, што скажуць пра мой лёс?
Холад. Яны ўжо сказалі пра твой лёс.
Ізяслаў недаверліва глядзіць на ведуна.
Ізяслаў (да лоўчага). Хадзем, лоўчы, на стайню. Хачу паглядзець на Буланчыка. (Да Холада.) А ты чаго стаіш? Ідзі ў замак. Ты ж у замак хацеў?
Xолад. Я тут, на мосце, пачакаю княгіню. Мне яна патрэбна на адно слова.
Ізяслаў з лоўчым на вачах ведуна спускаюцца з моста ў двор замка. Княгіня Рагнеда тым часам з’яўляецца на мосце.
Рагнеда. Аб чым задумаўся, Холад?
Холад. Можна знайсці шмат слоў, каб адказаць табе, княгіня. I ўсе яны будуць правільныя. I ўсе не скажуць да канца праўды. Бо словы ўвесь час мяняюцца. Няма ім ліку і меры.
Рагнеда. Затуманены для мяне сэнс тваіх слоў, вядун.
Холад. Я ўсё пра твайго цяперашняга госця.
Рагнеда. Дык адпусціла ж яго з замка!
Холад. Я не пра тое, княгіня. Вось хрысціяне кажуць, што мы, язычнікі, легкаверныя і прадажныя, што мы па цямноце сваёй панавыдумлялі сабе шмат багоў, да таго ж такіх, якія не маюць і не мелі жывой плоці. А самі хрысціяне што? Таксама вераць у тое ж: у тры дасканалыя сутнасці.
Рагнеда. Ты хутка можаш стаць такім чынам іхнім святаром.
Холад. Не кашчунствуй, княгіня. Але прыйшоў я пагаварыць вось пра што. Нашы багі патрабуюць новую ахвяру. Проста ім належыць яна па праву. Надышоў час чарговай ахвяры.
Рагнеда. Вы кідалі жэрабя?
Холад. Не. Учора змагаліся паміж сабой вада і агонь, плыткае і трывалае, сухое і вадкае.
Рагнеда. На каго ж падзьмула?
Xолад. Гэты раз на дзяўчыну.