Мы павінны ўмець прабачаць, паколькі і Бог прабачае нам, аднак гэта не павінна быць адзіным стымулам для прабачэньня. Не спалучанае зь нечым іншым, яно нагадвала-б халодны разьлік і эгаізм. Вось таму Хрыстос дадае яшчэ адну, глыбейшую і бескарысную матывацыю: „Будзьце міласэрныя, як міласэрны Айцец ваш” (Лук. 6, 36). Міласэрнасьць дапамагае лепш зразумець свайго брата і прабачыць яму, асабліва тады, калі ён абражае нас безь ніякай прычыны. Яно напамінае нам, якія мы самі (калі ў дрэнным настроі, дык зьедлівыя і агрэсіўныя), дапамагае мець больш чульлівае сэрца і быць больш велікадушнымі. Міласэрнасьць — па-лаціне: „мізэрыкордья” — складаецца з двух слоў: „мізэр” — беднасьць і „кордзіс” — сэрца. Гэта пачуцьцё, якое зьмяшчае ў сабе літасьць і спачуваньне, якія выклікаюць чалавечыя беднасьць і слабасьць. Бог таксама „міласэрны і добры, да гневу няскоры і шчодры на ласку... бо ведае Ён з чаго мы зьлеплены, памятае, што мы толькі пыл... як трава дні чалавечыя” (Пс. 103, 8-14). Апостал Павал супаставіў евангельскі заклік з канкрэтнай жыцьцёвай сытуацыяй, асабліва зь сямейным жыцьцём. „Апранецеся міласэрнасьцяй, дабрынёй, ціхай мудрасьцяй, ласкавасьцяй, доўгай цярплівасьцяй, церпячы адзін аднаго і выбачаючы сабе, калі хто да каго мае жаль” (Кал. 3, 12-13). Каб арганізм быў здаровы, трэба зь лёгкіх выдыхаць двухвокіс вугалю і ўдыхаць кісларод. Каб сужэнства было трывалае і здаровае, прабачэньне ў ім патрэбнае ня менш за любоў. Калі яно шчырае, дык аднаўляе і ўмацоўвае любоў. Вось таму ў доме Сымона-фарызэя Хрыстос сказаў: „Хто будзе больш любіць? Той, каму больш даравана” (Лук. 7, 42-43) , „а той, каму мала дароўваецца, мала і любіць” (Лук. 7, 47).
З другога боку прабачэньне не азначае адмаўленьня ад барацьбы, калі маем дачыненьне зь безупыннымі крыўдамі, злоўжываньнямі і несправядлівасьцяй з боку іншых. Прабачэньне і супраціў злу не пярэчаць адно аднаму, як не выключае адно аднаго прабачэньне і дакор. У сваім зямным жыцьці Хрыстос прабачаў, але таксама выступаў супраць несправядлівасьці.
Акрамя таго, недастаткова толькі прабачаць, але і прасіць прабачэньня трэба. У іншым выпадку ствараецца пачуцьцё фальшывай шчодрасьці, якая ўвесь час мае нагоду выявіць высакароднасьць. Калі-б добра задумацца, часьцей за фразу „прабачаю” павінна гучэць „прашу прабачэньня”. Недастаткова таксама перастаць ненавідзець і не выяўляць гэтага навонкі. Хрыстос найвышэй цэніць прабачэньне, якое вядзе да прымірэньня. Менавіта прымірэньне зьяўляецца зьвянчэньнем евангельскага прабачэньня тым, што сапраўды спрычыняюць прыдбаньне брата, аднаўляюць еднасьць паміж Божымі дзяцьмі і радуюць Айца Нябеснага. Такое прабачэньне ўмацоўвае грамаду: „Калі прынясеш ахвяру тваю на ахвярнік і там прыгадаеш, што брат твой мае нешта супраць цябе, пакінь там ахвяру перад ахвярнікам і пайдзі перш пагадзіцца з братам тваім і тады ўжо прыйдзі і прынясі ахвяру тваю” (Мацьв. 5, 23-24).
„І ня ўводзь нас у спакусу, але захавай нас ад злога”
Гэтая просьба ў малітве „Ойча наш” зьвяртае ўвагу на істоту, якую Хрыстос называе „злым”— у царкоўнаславянскай мове: „лукавы”. На старонках Евангельля гэтае паняцьце сустракаецца шэраг разоў: „Хай слова ваша будзе «так — так», «не — не», а што звыш гэтага, тое ад злога” (Мацьв. 5, 37). „Пішу вам таму, што вы перамаглі зламысьніка” (1 Яан. 2, 13). „Верны Госпад, Які ўмацуе вас і захавае ад злога” (2 Фесал. 3, 3). З усіх месцаў Сьвятога Пісаньня вынікае, што злы, гэта тое, што па-яўрэйску называецца „сатаною”, а па-грэцку — „д’яблам”. Д’ябал азначае: спакушальнік. Такім ён быў у раю і такім ён сябе паказаў у пустыні, калі спакушаў самога Ісуса Хрыста.
Сьвятое Пісаньне называе д’ябла злым, „лукавым” — гэта значыць: няшчырым, двудушным. Ён можа прытварацца нават „анёлам сьвятла”, як было сказана ў Лісьце да карынфянаў (11, 14). Кожны грэх ён спрабуе прадставіць салодкім, пасыпае цукрам, як пасыпаюць цукрам або мёдам атруту супраць мухаў.
Вучачы Апосталаў маліцца аб выратаваньні ад д’ябальскай спакусы Хрыстос ведаў са свайго ўласнага дасьведчаньня моц спакусы і каварства спакушальніка, бо Яго Самога д’ябал спакушаў на працягу ўсяго зямнога жыцьця. „Бо маем архірэя не такога, што ня мог-бы спачуваць слабасьцям нашым, але такога, Які падобна нам, спазнаў ва ўсім спакушэньні акрамя грэху” (Яўр. 4, 15). „Бо Ён Сам спакушаны цярпеў, дык і спакушаным можа дапамагчы” (Яўр. 2, 18).
Спакушальнік не адступае нас на кожным кроку. Адама і Эву ён улавіў на слабасьці ў Эдэме, Язэпа — у палацы Патыфара, Іява — у часе цяжкой хваробы, Юду — каля скрынкі з грашыма, Пятра — ля вогнішча, Хрыста — у пустыні, а фарызэя — нават у храме. Спакусамі ўсеяны наш жыцьцёвы шлях, ад пачатку да канца нашага сьведамага жыцьця. Сьвятое Пісаньне гаворыць, што спакусы непазьбежныя, але яны могуць быць карысныя, паколькі могуць гартаваць чалавека. Змаганьне са злымі духамі — заданьне хрысьціяніна. Гэта дух нянавісьці, пагарды, бунту, блюзьнерства, заўзятасьці, хцівасьці, самалюбства і іншых заган. Гэтая барацьба адбываецца ў сэрцы. Блажэнны Аўгустын гаварыў: „Хаця-б вы цешыліся няведама якім мірам, вы ня ў змозе пражыць ніводнага дня без барацьбы з самімі сабою”. Гэта барацьба са злымі духамі, якія падкрадаюцца ў чалавечае сэрца, пасяляюцца ў выніку недастатковай пільнасьці і працы над сабою. Гэта цяжкое змаганьне, але само яно ўжо некаторая перамога. Выступіць супраць таго, што дагаджае нашым слабасьцям, гэта запанаваць над слабасьцяй і сказаць ёй „не”. Без спакусаў не абышоўся ніводзін чалавек і не адзін — гэтак як Хрыстос — заўсёды заставаўся пераможцам. Нават сьвятым здаралася быць спакушанымі. Вось таму і молімся „і не ўвядзі нас у спакусу, але збаў ад злога”.