Ці мы ўмеем быць такімі дасканалымі? Ці здольныя мы гэтак як Хрсытос на Крыжы прасіць: „Ойча, даруй ім”. Гэта нялёгкае заданьне, але такі якраз ідэал і мэта. Хрыстос не прапаведаваў мараль прыстасаваную да чалавека. Ён прыйшоў на сьвет, каб чалавека зрабіць падобным на Бога, а не Бога нагнуць да ўзроўню чалавека. Дзеля гэтага Ён пакінуў нам сродкі, якія аб’ектыўна перарастаюць нас саміх і нашы сьціплыя сілы: гэта Ягонае Слова, прыклад і ласка. Аб пасьпяховасьці гэтых сродкаў сьведчыць прыклад пакутнікаў, якія прабачалі сваім катам. „Госпадзе, не палічы ім грэху гэтага”, — клікаў першы пакутнік Сьцяпан (Дзеі. 7, 60). Аб гэтым сьведчыць прыклад шматлікіх людзей, якіх ня ведаем, але якія ўмелі перамагаць зло дабром, зьнявагі — прабачэньнем, гвалт — лагоднасьцяй.
Няўжо хрысьціянамі могуць называцца толькі тыя нешматлікія героі? А што з усімі астатнімі? Астатнія, значыць усе мы, знаходзімся яшчэ на шляху да мэты, імкнемся да яе, адначасова ведаючы, што яна заўсёды будзе далей, чымсьці здолеем дайсьці. Аднак не зважаючы і на гэтае, мы таксама хрысьціяне, бо хрысьціянінам зьяўляецца ня толькі той, хто дасягнуў сьвятасьць, але і той, хто імкнецца да яе, хто падае, але ўстае, хто мусіць шэраг разоў прадпрымаць спробы прабачыць свайму брату, бо ня ўмее гэтага зрабіць раз і назаўсёды.
Застаецца яшчэ пытаньне: якім быў-бы сьвет і міжчалавечыя адносіны, калі-б усе, згодна Хрыстоваму закліку, настаўлялі для ўдару другую шчаку? На жаль, ня ведаем як выглядаў-бы сьвет, бо чалавецтва ніколі не было дастаткова „Хрыстовым”, каб праверыць гэтае. Вядома толькі, што тыя, якія жылі і жывуць паводле Ісусавай парады „любіць ворагаў сваіх”, знаходзяць, дзякуючы гэтаму, унутраны мір, якога немагчыма дасягнуць адплачваючы паводле прынцыпу „вока за вока”. Іхная чалавечая годнасьць, якая ў момант зьнявагі выглядала на прыніжаную і растаптаную, якая была гатова выкрычаць свой гнеў, не была, аднак, прыніжана прабачэньнем, але наадварот — вельмі ўзбагацілася. Неаднойчы гэткім чынам можна здабыць адданых сяброў і прыхільнікаў. Сужэнствы, якія перажылі крызіс, выратаваліся і да сёньня шчасьлівыя дзякуючы прабачэньню. Дзякуючы яму мы становімся ўсё больш людзкімі.
З другога боку, на штодзень можам назіраць вынікі таго, калі не выконваюцца прынцыпы, да якіх заклікаў Хрыстос. Ёсьць краіны, напрыклад на Блізкім Усходзе, дзе тэрарызм зьяўляецца адказам на зьнявагі і прыгнёт, а рэпрэсіі — адказам на тэрарызм. Там літаральна ажыцьцяўляецца прынцып „вока за вока і зуб за зуб” і гэта лічыцца палітычна разумным. Апостал Павал пісаў аднак, што „мудрасьць сьвету гэтага ёсьць дурнота перад Богам, як напісана: ловіць мудрых у хітрасьці іхнай” (1 Кар. 3, 19). Такія дзеяньні нічога не разьвязваюць, не разрываюць ланцуга зла, але павялічваюць зло і пагаршаюць сытуацыю. Помста правакуе рэванш і гэтак будзе, на жаль, да канца сьвету. Аднак мірэньне і кампраміс даюць лепшыя вынікі чымсьці працяглыя спрэчкі і судовыя працэсы. Можна адстаяць сваю пазіцыю, але прайграць нешта больш каштоўнае: магчымасьць паразуменьня і прымірэньня з другім чалавекам. Варта проста крыху страціць, каб ня страціць усё!
Разыходжаньні паміж ідэалам і рэчаіснасьцяй не павінны зьнеахвочваць. Мы проста не павінны нагінаць Евангельле да рэчаіснасьці, але ажыцьцяўляць яго, пачынаючы са свайго найбліжэйшага акружэньня. Мы не павінны ўжо мець ворагаў. Хрыстос устараніў іх і зрабіў нашымі братамі. Ахвяра Хрыста — акт высакароднай уступчывасьці з боку Бога, але гэтая ўступчывасьць здабыла і далей здабывае Хрысту мільёны душаў.
„На чым будуем?”
(Мацьв. 7, 21-29)
Хрысьціянін прызваны да росту з дапамогай ласкі і асабістага намаганьня ажно да часу дасягненьня сьпеласьці ў веры або „поўнага падабенства да Хрыста”. Гэта наш час, час адведзены нам дзеля самарэалізацыі. Гэтае заданьне Хрыстос прадстаўляе на прыкладзе пабудовы дому. Ён гаворыць, што „хто слухае Ягоныя словы і выконвае іх, прыпадобніцца да мужа разумнага, які збудаваў дом свой на камені, а кожны, хто слухае словы Ягоныя і не выконвае іх, прыпадобніцца да мужа неразважлівага, які паставіў свой дом на пяску”. Людзі будуюць вельмі шмат, неаднойчы зашмат, на чалавечых словах і дэклярацыях, на абяцаньнях палітыкаў, запэўненьнях сяброў або шлюбных прысягах мужа ці жонкі, але выяўляецца, што няварта было на іх абапірацца, бо гэтая падстава няўстойлівая бы пясок. Шмат таксама будуем на ўласных словах, прысягах і абяцаньнях, якіх аднак не выконваем, або на здагадках, якія аказваюцца памылковымі. У выніку — гэта таксама будаваньне на пяску.