Выбрать главу

Паводле Евангельля, іншы аргумант у карысьць бескарыснасьці наступны: што мы можам некаму ахвяраваць, чаго самі не атрымалі-б? Апостал Павал пытаецца: „Што ты маеш, чаго не атрымаў-бы, а калі атрымаў, чаму хвалішся?” Інакш кажучы, не ты даеш, але дае празь цябе Бог і той, хто лічыць сябе даўцам, зьяўляецца толькі сьведкам.

Дзіўная справа: здавён-даўна чалавек цешыўся са спатканьня іншага чалавека і адначасова яму не давяраў. Людзі пазналі псыхалёгію жывёлаў, умеюць прадбачваць іхную рэакцыю, падзяліць на драпежныя і лагодныя, ведаюць, як абыходзіцца зь імі. Аднак сам чалавек застаецца загадкай. Ніколі не вядома як адрэагуе, якія ў яго намеры, пляны. Нават дзічына ня ўмее ненавідзець і зьядае адна адну з голаду. Чалавек-жа забівае зь нянавісьці, а ня з голаду, і нават не для прыемнасьці, але з прычыны жахлівай дваістасьці сваёй натуры.

Бадай найгоршае, што нянавісьць выклікае контрнянавісьць. Прафэсар Адам Мальдзіс у кнізе „Беларусь у люстэрку мэмуарнай літаратуры 17-га стагодзьдзя” прыгадвае шляхецкія набегі на суседнія маёнткі з прычыны нейкай другараднай крыўды. Другі бок не заставаўся ў даўгу і нападаў на ворага, рэжучы нават ні ў чым не вінаватых прыгонных сялян. На згаданым Блізкім Усходзе пасьля чарговага тэракту наступае рэванш. Затым на хвалі ўсенароднага абурэньня нейкі тэрарыст-самазабойца падрывае сябе ў натоўпе ворагаў і зноў гінуць дзесяткі людзей. Калі-б на кожнае зло адказваць такім-жа злом, сьвет быў-бы вечным рухавіком — пэрпэтуум-мобіле — подласьці і зла. Гэта было-б зачараванае кола, зь якога няма выйсьця.

Ад самага закліку да бескарыснай любові сьвет не ператварыўся ў аазіс любові і згоды. Добра, аднак, каб кожны ведаў, што мае быць губкай, якая ўсмоктвае ў сябе і гасіць зло сьвету ды ізаляцыйнай ватай, якая дае сьвету цішыню. Калі дзеля гэтага кожны з нас зробіць прынамсі нешта малое, сьвет будзе лепшы.

Хрыстовае пакліканьне

(Мацьв. 11, 28-30)

У Евангельлі гаворыцца пра шэраг розных пакліканьняў: вучняў да апостальства, багатага юнака да адмаўленьня ад багацьця, гасьцей на вясельны банкет ды іншыя. Усе яны былі вельмі канкрэтныя і адрасаваныя да паасобных людзей. Аднак у Евангельлі паводле Мацьвея чытаем пра вельмі агульнае пакліканьне: „Прыйдзіце да Мяне ўсе струджаныя і прыгнечаныя і Я супакою вас. Вазьміце ярмо Маё на сябе і навучыцеся ад Мяне, бо Я ціхі і лагоднага сэрца, і знойдзеце супакой душам вашым. Бо ярмо Маё любае і цяжар Мой лёгкі” (11, 28-30). У гэтым закліку не тлумачацца мэты і заданьні. Гаворыцца толькі: хто пойдзе за Хрыстом, той не расчаруецца, хто паслухае, той здабудзе найвышэйшую каштоўнасьць, станецца членам новай сям’і, зьведае смак гэтай прыналежнасьці, пакарыстаецца тымі прывілеямі, якія толькі Хрыстос можа прапанаваць чалавеку. Гэта каштоўнасьці, якія плывуць з заснаванага Ім Новага Запавету. Адсюль гэткі ясны і моцны заклік: „Прыйдзіце да Мяне ўсе”.

Хрыстовы заклік станецца больш зразумелым, калі націск перанясем на словы „прыйдзіце да Мяне ўсе струджаныя і прыгнечаныя”. Калі Ісус вымаўляў гэтыя словы, перад вачыма меў прыгнечаны і замучаны народ. Гэта былі пераважна людзі, якія патрабавалі суцяшэньня і абнадзейваньня. Духоўная эліта народу, фарызэі і законьнікі ўсклалі на плечы народу незьлічоную колькасьць цяжараў, законаў і правілаў. Сфармалізаваная рэлігія патрабавала ад іх штодзённага выконваньня каля трох соцен запаветаў і дзьвесьце забаронаў. Гэтулькі правілаў прыдумалі старазаконныя настаўнікі, спасылаючыся на волю самога Бога, аднак ведаючы літару Закону яны самі згубілі яго сапраўдны сэнс. Гэта было ярмо звыш чалавечых сілаў і нават найбольш набожны чалавек ня змог ня толькі ўсё выканаць, але і належна асэнсаваць. Хрыстос меў перад сабою бедных, простых, эксплуатаваных і прыніжаных людзей, якіх сэрцы былі поўныя ўнутраных неладоў, нараканьня і горычы. Разумеючы іх крыўду і прыгнечанасьць Ісус асуджае фармалізм і рытуальную сьвятасьць духоўных настаўнікаў, якія „адцэджваюць камара, але праглынаюць вярблюда” (Мацьв. 23, 23-24).