Выбрать главу

Сталовая памерам 7х, з мэбляй выразанай у чорным дубе, так як адзін з салонаў, вытрыманы быў у „гданьскім” стылі. Яе сцены па-над шалёўкай амаль поўнасцю завешаны былі парцалянай з амаль усіх еўрапейскіх мануфактур. Польскую парцаляну здзіўлялі вырабы з Бельведэра, Корца, Баранаўкі і Небарова, замежную — з Ліможа, Пецярбурга, Майсена, Берліна і Вены. Гэты пакой упрыгожвала таксама кітайская клетка шырынёй каля і вышынёй на , выкананая з бронзы, з характэрным шматпавярховым дахам, абвешаная сярэбранымі званочкамі. Асобную калекцыю, мабыць унікальную, складаў вялікі збор целеханскага фаянсу ў выглядзе вазонаў, дэкаратыўных вазонкаў, ліхтарыкаў, бутэлек, сальніц і г.д.[26]

Адразу за палацам у добрым стане сёння захаваны і колішні жылы флігель Пуслоўскіх, дзе ў савецкі час знаходзіўся Палац спорту. Як сляды нядаўна мінулай эпохі, са сцен гэтага будынку і сёння пазіраюць барэльефы савецкіх лёгкаатлетаў. А скульптура самага галоўнага з іх, у зялёных шортах і сіняй майцы, усталявана проста перад флігелем. Побач з абодвума палацамі захаваліся рэшткі былой аранжарэі, дзе Пуслоўскія вырошчвалі самыя розныя кветкі.

Палац стаіць і сёння сярод ладшафтнага парку плошчай у 20 гектараў. Некаторыя старыя дрэвы тагачаснага парку, у тым ліку стройныя лістоўніцы, раслі блізка каля палаца, побач яго левага крыла. На газоне перад порцікам, які лагодным схілам сыходзіў да возера плошчай каля 60 гектараў, на пастаментах стаялі дзве мармуровыя статуі Цэрэры і Памоны аўтарства італьянскага скульптара. З акон палаца, праз возера, відаць былі супрацьлеглы бераг і раскінутую на тым баку вёску. З левага боку ў возера ўрэзвалася даліна паміж пагоркамі, пакрытымі высокім борам. Зусім побач з палацам стаяла вялікая і высокая аранжарэя з поўнасцю зашклёнай паўднёвай сцяной. Вырошчвалі ў ёй між іншым экзатычныя расліны, якія летам выстаўлялі на двор у спецыяльных вазонах. Ззаду змяшчалася прыбудова, узведзеная ў тырольскім стылі; другая, на манер польскіх дворыкаў, стаяла ля ўязной брамы. Там таксама знаходзілася стайня, якая па заказе ўладальнікаў Альбярціна была ўзведзена ў форме падковы кракаўскім архітэктарам Тадэвушам Стрыенскім. Ужо па-за паркам, над ручаём, стаяла мураваная водная паперня, накрытая двайным ламаным польскім дахам, выгляд якой не мяняўся з XVII стагоддзя. Толькі колішняя галандская чарапіца, абстраляная ў гады Першай сусветнай вайны, у міжваенны перыяд была заменена гонтай. З ХІХ стагоддзя ў гэтым будынку знаходзіўся млын.

Стайня захавалася, як і сам палац, да сённяшніх дзён. Цяпер там знаходзіцца кафэ, наконт якога мясцовыя жыхары нярэдка сёння жартуюць: маўляў, за панамі тут елі коні, а цяпер — кормяць людзей.

Да нашых дзён у Альбярціне захаваўся велічны двухсотгадовы парк, пасаджаны Пуслоўскімі ўздоўж берагоў ракі Іса. Да жніўня 2009 года ў Альбярцінскім парку знаходзіўся помнік прыроды — ліпа каралінская. На жаль, падчас моцнага ветру, дрэва не вытрымала і напалову зламалася. Яго нядаўна спілавалі і вывезлі.

Уздоўж Альбярцінскага вадасховішча захаваліся і забрукаваныя старым брукам ліпавыя алеі, каля берагоў якіх прывязаны дзясяткі драўляных чаўноў. Побач, каля двух шырокіх вадаспадаў, у перабудаваным выглядзе знаходзіцца і колішні фальваркавы млын…

Калі спыняешся ў Альбярціне і заходзіш праз старую мураваную браму на сядзібу Пуслоўскіх, нібы трапляеш у чароўны свет XIX — пачатку ХХ стагоддзяў, сёння такога далёкага ад нас і… такога блізкага.

Гісторыя Альбярціна працягваецца. І вельмі многае мы можам стварыць для яго будучыні толькі тады, калі захаваем хаця тое мінулае, тое прыгожае, што зроблена было да нас.

вернуться

26

Aftanazy Roman. Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej. Wroclaw, 1992. T.2.C.183-188.