— Віця, Віця, — радасна закрычаў Бурмакоў, — перадай на карабель: знайшоў першую форму жыцця.
Мембраны навушнікаў затрашчалі ў адказ.
— Віця, ты чуеш? — Бурмаікоў занепакоіўся.
Навушнікі толькі шыпелі. Бурмакоў накіраваў антэну ў той бок, дзе знаходзілася ракета. Скрозь шум і трэск прабіўся слабы Віцеў голас:
— Дрэнна чую… мяне…
Бурмакоў пакруціў галавой, шукаючы вачыма, што б такое магло парушыць радыёсувязь, і не знайшоў. Бледна-фіялетавае марсіянскае неба па-ранейшаму было чыстае. Раздумваць не было часу, і ён пачаў браць пробы. Хутка заплечная кішэня-мяшок была поўная.
Бурмакоў схадзіў да самалёта, апаражніў там мяшок, задумаўся. Сігналы ад ракеты даходзілі з перабоямі. Што было рабіць? Вяртацца, спыніўшы справу на паўдарозе, ці ляцець далей? «Урэшце, у Віці ўсё ў парадку,— вырашыў ён.— А тут яшчэ напаткаецца многа незразумелага».
I ён паляцеў далей.
Мох рабіўся гусцейшы, суцэльным покрывам слаўся пад самалётам. Бурмакоў апускаўся зусім нізка, ледзь не дакракаючыся коламі да паверхні Марса, збавіўшы хуткасць да мінімуму. Аднастайнасць імшанага покрыва выклікала раздражненне. Хацелася хутчэй пераскочыць праз яго, бо — Бурмакоў ужо ўпэўнены быў у гэтым — там, далей, павінна быць нешта іншае, можа, рэкі, можа, расліннасць, можа… На шкале прыбораў запалілася чырвоная лямпачка. Аўтамат папярэджваў, што палавіна гаручага зрасходавана — трэба варочацца назад.
Бурмакоў павярнуўся і жахнуўся. Там, на поўдні, дзе знаходзілася ракета, хутка расло ярка-жоўтае воблака. Ішла бура. «Дык вось чаму прападаюць радыёхвалі,— мільганула думка.— Яшчэ адна загадка Марса. Бура, звязаная з электрамагнітнымі віхурамі». Бурмакоў пашкадаваў: такая цікавая з’ява, і трэба думаць не пра тое, што яна ўяўляе, а пра паратунак. Пераскочыць зверху пясчаны буран не ўдасца: самалёт не ўзнімецца на такую вышыню. Аставалася адно: прыціснуцца да самай паверхіні або нават сесці. Толькі вось дзе? На пяску ці на імху? Нават пазней ён не мог растлумачыць, чаму, менавіта, выбраў мох. Але гэта, бадай, яго выратавала. Буран, які насоўваўся суцэльнай сцяной, дайшоўшы да краю імшары, раптам страціў сілу; на самалёт насунулася рэдкая імжа з дробных пясчынак. Наўкола пасвятлела.
Праз імгненне Бурмакоў быў ужо ў паветры, спяшаючыся да ракеты.
Радыё загаварыла раптоўна, перадаўшы з паўслова ўстрывожаныя воклічы Паўла:
— …звайце, адказвайце!
— Здаецца, можна і адказаць,— пажартаваў Бурмакоў.— Буран адступіў…
— Адступіў? — глуха прагучаў голас Віці.
— Так, адступіў. Але дзе ты?
— Ля ракеты.
— А дзе ракета?
— На месцы.
— На месцы? Гм. А дзе ж тады тое месца? Я хутка вымушаны буду сесці. Дай пеленг. О, ты, аказваецца, тут.
Пеленг паказаў, што самалёт над ракетай, але яе не было відаць. Унізе, як згледзець вокам, рассцілалася марсіянская пустыня. Вылезшы з самалёта, Бурмакоў нават пачухаў патыліцу: не разумеў, што ж здарылася.
— Міраж, ці што? — спытаў ён.
— Сцяпан Ваеільеівіч,— нарэшце здагадаўся Віця,— мяне засыпала. Але я зараз уключу матор. Дазваляеце?
— Давай.— Бурмакоў узрадаваўся: усюдыход быў разлічан на тое, каб выбірацца з пясчанага палону.
Некаторы час было спакойна, потым глеба пад нагамі ў Бурмакова завагалася, і ён ледзь не зваліўся ў варонку, што вынікла за ўсюдыходам. Пабліскваючы срэбрам, усюдыход спрытна паівярнуўся і спыніўся ля самалёта. Віця выскачыў і адразу апынуўся ў абдымках Бурмакова.
— Гаварыце, што здарылася,— пытаў і пытаў Павел.
— Зараз, Павел Канстанцінавіч, зараз. Дайце ўспомніць усё з самага пачатку…
Усе былі цэлыя, усё аказалася ў парадку, і Бурмакоў супакоіўся.
— Так. Відаць, уся загадка ў невядомых электрамагнітных віхурах. Вы заўважылі, што сёння мы чулі адзін аднаго вельмі дрэнна, тады як у мінулы раз радыё працавала бездакорна. Дык вось, ні вы, ні я не звярнулі на гэта ўвагі. Не ведаю, ці ёсць тут узаемасувязь. Неўзабаве пачаўся буран. Страшна было, га, Віця?
— Не. Напаўзло нейкае месіва, я нават не адразу адчуў, — уступіў у размову Віця.— Здаецца, ветру не было, бо пясок не біў моцна па сценках усюдыхода, а так, толькі шапацеў. Але яго было многа. Ракету засыпала адразу.
— Дзіўна, — задумаўся Бурмакоў,— мне здавалася, што буран вялікі і нясецца са страшэннай хуткасцю.
— Ці не аптычны абман з-за вялікай шчыльнасці,— выказаў меркаванне Павел.
— Не, вецер быў ураганны, я мераў,— адказаў Віця.— Мне думаецца, справа ў іншым. Тут усё лягчэйшае, чым на Зямлі, у тры разы, таму мы не адчуваем ні моцных удараў пылінак, ні ветравога ціску.
— Мабыць, ты праўду кажаш, Віця. Малайчына,— пахваліў яго Бурмакоў.
— Значыць, гэтыя бураны не такія небяспечныя, як мы думалі раней.