Вось такі трагічны лёс братоў-беларусаў Аляксея і Міхася Куклінскіх з Беласточчыны. І такіх лёсаў -- тысячы. Таму меў рацыю беларускі паэт Тодар Лебяда, які напісаў:
2007
Маленькая згадка пра Станіслава Грынкевіча (малодшага)
У прадмове да кнігі “Вяртанне да сваіх” (Беласток, 1999) я пісаў аб тым, што Заходняя Беларусь мела двух Станіславаў Грынкевічаў. Абодва былі медыкамі і паходзілі з Сакольшчыны. Малодшы Станіслаў Грынкевіч быў пляменнікам старэйшага Грынкевіча, якога органы НКУС расстралялі ў 1945 годзе пад Магілёвам.
Вядома, старэйшы Станіслаў Грынкевіч быў яшчэ выдатным літаратарам і грамадскім дзеячам. А малодшы Грынкевіч сваё жыццё звязаў толькі з медыцынай, ён працаваў у адной з клінік Кліўленда, што ў ЗША.
Нарадзіўся доктар Грынкевіч 23 лютага 1913 года. Атрымаў вышэйшую медыцынскую адукацыю. Жывучы на эміграцыі, Станіслаў быў шчырым беларусам, веруючым каталіком. Ён прымаў актыўны ўдзел у беларускім жыцці ў ЗША, меў адкрыты характар, быў добрым аратарам і заўсёды абараняў беларусаў.
Раптоўная смерць (памёр 18 красавіка 1966 года) была проста нечаканасцю для ўсіх беларусаў ЗША, Канады і Англіі. Прэзідэнт БНР Мікола Абрамчык у сваім развітанні пісаў: “Вестка аб смерці доктара Станіслава Грынкевіча мяне ашаламіла сваёй неспадзяванасцю, што не магу ўраўнаважыць сваіх думак, пішучы гэтыя словы апошняга развітання з ім”. А айцец Пётр Татарыновіч на старонках часопіса “Znic” (1966 год) казаў: “З вялікай радасцю ды трапнасцю Станіслаў Грынкевіч выклікаў у сваім асяроддзі павагу ды давер да беларускіх духоўных дзеячаў”.
Сапраўды, Станіслаў Грынкевіч (малодшы) не раз браў на сябе адказнасць за справу, за розныя сустрэчы, за арганізацыю беларускіх фэстаў…
Сёлета ў лютым Станіславу Грынкевічу споўнілася б 90 гадоў з дня нараджэння. Гэтая маленькая згадка пра яго няхай папоўніць геаграфію пошукаў пра ўсіх беларускіх Грынкевічаў. Тым больш што дзесьці пражываюць трое ягоных сыноў, некалькі ўнукаў і праўнукаў. А раптам — хтосьці з іх адгукнецца.
2003
Віленскія дапаўненні да біяграфіі Станіслава Грынкевіча (старэйшага)
У 1997 годзе не стала выдатнага сына нашай Бацькаўшчыны Лявона Луцкевіча. Самым гарачым захапленнем Лявона Антонавіча была Вільня. Ён ведаў яе дасканала, ведаў усіх шчырых беларусаў-віленчукоў, якія жылі з ім побач.
Лявон Луцкевіч браў актыўны ўдзел ва ўсіх віленскіх беларускіх мерапрыемствах, падтрымліваў сувязь з многімі беларусамі свету. Шчыра сябраваў з ім і я. Бываў у хатцы Зоські Верас, блукаў з Лявонам Антонавічам па Вільні. Ён шмат дапамагаў мне ў пошуках звестак пра Гальяша Леўчыка, Ігната Дварчаніна і многіх іншых дзеячаў Заходняй Беларусі. Дапамагаў таксама ў пошуках твораў да кнігі „Вяртанне да сваіх” (Беласток 1999), куды ўвайшла літаратурная спадчына Франука Грышкевіча, Станіслава Грынкевіча і Уладыслава Казлоўшчыка. На вялікі жаль, дачакацца маёй кнігі ён не паспеў. З аўтографам я даслаў зборнік „Вяртанне да сваіх” жонцы Лявона Луцкевіча — Галіне Войцік. Праз пэўны час атрымаў ад яе пісьмо — водгук на маю кнігу: „Паважаны спадар Сяргей! Дзякую Вам за ліст і асабліва за кніжку „Вяртанне да сваіх”. З некаторымі аўтарамі я была асабіста знаёмая. Франук Грышкевіч быў апошнім дырэктарам Віленскай Беларускай гімназіі, у якой я вучылася і выкладаў у нас беларускую літаратуру. Ён быў таленавіты педагог, выдатны аратар і публіцыст, вельмі сціплы і талерантны чалавек.
Станіслаў Грынкевіч паходзіў з сям’і, якая мела сувязі з сям’ёй маёй маці. Старэйшы брат Станіслава — святар Грынкевіч — быў апекуном Гарадзенскага гуртка беларускай моладзі, у які ўваходзіла і Людвіка Сівіцкая (Зоська Верас), тады яшчэ вучаніца гімназіі. А малодшая сястра Юзэфа выхоўвалася ў фальварку дзеда Зоські Верас — Людвіка Садоўскага. Яна выйшла замуж за паляка Фалькоўскага і страціла ўсякія сувязі з беларусамі. Але яе сын Генрых Фалькоўскі, які жыў у Варшаве, прыязджаў некалькі разоў у Вільню, наведваў Зоську Верас і нас з Лявонам, цікавіўся беларускімі справамі. Апрача таго родная цётка маёй маці Антаніна Садоўская была выхавацелькай дзяцей Станіслава Грынкевіча, жыла з імі ў Харошчы, а пасля і ў Вільні.