Ахрэм паглядзеў у бок каравана, які расцягнуўся ўздоўж бухты нізкай кволых агеньчыкаў, потым сказаў Максіму:
— Ніякай у цябе павагі да старых няма. Так ухапіў за нагу. А што, калі б я галаву разбіў?
— А ты ведаеш, Піліпыч, як загінуў «Тытанік»? — іранічна прыжмурыў вока Максім.
— Мы нават некалі ў раёне катастрофы рыбу лавілі. 3 поўнага ходу — на айсберг. Добрая тысяча чалавек на корм акулам пайшла…
— Правільна,— падхапіў Максім,— але ж такога магло і не быць. Не павінна было. Вахтавы афіцэр спытаў у назіральніка, што той бачыць наперадзе… «Айсберг. Проста перад намі, сэр». I што, ты думаеш, адказаў вахтавы? «Дзякую»,— адказаў. А праз некалькі хвілін судна ўдарылася бортам аб тую ледзяную скалу. Дык вось, Піліпыч, у мяне не англійская вытрымка. Спачатку дзейнічаю па абставінах, а потым тлумачу, навошта гэта зрабіў, Ты хацеў, каб было наадварот?..
Ён насмешліва шморгнуў носам-бульбінкай. Зноў выслізнуў, нібы вужака…
Мінула ноч і яшчэ дзень, а караван усё не кранаўся з месца. Ахрэм і сам не зразумеў, калі ў яго з’явілася жаданне завітаць у пасёлак. Можа, у час вячэры ў разамлелай цеплыні кают-кампаніі. Ці трохі пазней, пасля таго як даведаўся, што ледаколы падыдуць толькі ўранні.
Ён ведаў, што падманвае самога сябе: клікаў не рыбацкі пасёлак, а Васіліна. Яму ўспомніліся яе шэрыя задумлівыя вочы, трохі рабаціністы твар, мяккі напеўны голас. Глыбокі смутак па жаночай пяшчоце агарнуў яго.
Каб не сутыкнуцца з вахтавым, Ахрэм спусціўся на лёд па вераўчанай лесвіцы — здалося, яшча рапей ведаў, што калі-небудзь прыдзецца пакідаць «Хуткі» крадком. Па схіле сопкі, бы па вінтавой лесвіцы, лезлі ўгору гнёзды-хаткі. Яны пазіралі на бухту падслепаватымі вочкамі. Раптам у адной з хатак пагасла акно, і адразу хатка некуды знікла.
«Мо Васіліна пагасіла святло,— падумаў Забалотны.— Во ёлуп! Пажартавала кабета, а ты, сівы бадзяга, паверыў. Каб яшчэ не было ліста ад Алены, які прымусіў кінуць усё і перціся, а так…»
Ён і не заўважыў, як апынуўся ў тупіку. За апопшяй хатай, што быццам прыклеілася да валуна, як вартавы, стаяла крутая сопка. 3 боку ад яе разбегся асветленымі астраўкамі караван. Там, вакол суднаў, лютавала зіма, а тут, наверсе, яшчэ панавала восень.
У хаце бразнулі дзверы, і праз нейкі час на вуліцу выйшла жанчына. Хавацца было няёмка. Ахрэм падаўся насустрач, спытаў:
— Дзе тут жыве Васіліна Соблік? Здавалі па склад муку, а накладныя няправільна аформілі. Цёмна, вось і збіўся з дарогі…
— У цемры толькі злодзеі ходзяць,— падчапіла жанчына, але паказала: — Вунь ніжэй. Чацвёрты дом ад мяне будзе.
Адчуваючы, як спіну свідруе цікаўны позірк, Ахрэм таропка пачаў спускацца ўніз.
«Хай яны гараць, такія госці…» — у думках вылаяўся ён.
Раздзел восьмы
Ігнат не прыходзіў цэлы тыдзень, і Вольга пачала непакоіцца. Яна ўспамінала той вечар, калі пасля канцэрта яны прыйшлі дадому. Маці крыху нездаровілася, але гэта не пашкодзіла весялосці. Ігнат расказваў розныя гісторыі з жыцця курсантаў: так смешна імітаваў галасы сяброў, што нават маці смяялася да слёз.
Потым Вольга праводзіла Ігната на прыпынак тралейбуса. Сама, як толькі выйшлі на лесвічяую пляцоўку, абхапіла яго за шыю, горача і моцна — яна ніколі раней не думала, што ёй не будзе сорамна,— пацалавала. Яны доўга не маглі развітацца, стаялі на прыпынку, і Вользе здавалася, што час спыніўся.
Калі яна вяряулася дадому, маці яшчэ не спала. Сядзела па канапе панурая і стомленая.
— Ты што, захварзла? — Вользе чамусьці здалося, што маці смяялася за сталом няшчыра.— Можа, табе не спадабаўся Іпіат?
— Ды не,— супакоіла Алена Канстанцінаўна: — Відаць, такіх хлопцаў цяпер мала засталося: і вясёлы, і тактоўны, і, мабыць, самастойны. Я пра іншае хацела пагаварыць…
Нешта стрымлівала Алену Канстанцінаўну. I хоць яна разумела, што лепшага выпадку, каб сказаць, што хутка прыедзе Ахрэм, можа, і не надарыцца, не магла заглушыць пачуццё няўпэўненасці. Яна баялася, што Ахрам зойдзе, калі яе не будзе дома, і застанецца сам-насам з дачкой. Але ж і папярэдзіць Вольгу было боязна. Яшчэ невядома, які прыедзе Ахрэм. «Хоць бы ліст напісаў,— у роспачы падумала яна.— Не, трэба счакаць».
— Дык што ты мне хацела сказаць? — здзіўлсна спытала Вольга.
Алена Канстанцінаўна вінавата ўсміхнулася, махнула рукой.
— От памяць стала. Ужо і забылася… А хлопец у цябе добры…
Яна ўбачыла, як у Вольгі шчасліва заблішчэлі вочы.
— Заўтра мы пойдзем у кіно, дык ты не хвалюйся. Добра?
— Ну як жа я магу не хвалявацца за цябе, дачушка? Ты ж у мяне адна.
На рабоце час цягнуўся як ніколі марудна. Рабіць асабліва не было чаго, бо ўпраўляючага трэста выклікалі ў абком. Каб нечым заняцца, Вольга перадрукавала пастанову, у якой учора нарабіла памылак.