хоиоод, тогоо мандуулхадамни, нэгэ эди шэди оржо ерхэ бэзэ гэжэ һанаад, хоногоо тооложо
hyyxanaa бэшэ юумэ байбагүй тэрэ хөбүүндэ.
Тыгээд баяд, ноёд хоорондоо ог ундиингаа списэгээр суг-ларжа суглаа хэдэг болобо. Тэдэ
суглаануудайнгаа һүүлшиин тогтоолоор энэ хөбүүнэй хүсэндээ ороогүй байхадань, манай
өөрымнай хуулиин хөсэеэ алдаагүй байһан дээр огой баян хө-нэй хөбүүниие хаан болгожо, энэ
хөбүүниие алаха, өгы хэхэ гэжэ шиидхэбэ. d
Өглөө өглөөгүүр хоёр буутай солдаадуудые томилжо, тэрэ хөбүүниие оһоной баруун бэедэнь
гаргаад, ехэ ендэр хабсагай дээрэһээ буудаха гэһэн байна. Тыгээд гэнтэ нэгэ хэды хөн тэрэ
хөбүүниие:
Ши хаан болохоо болибош, буудуулха болобош, бидэнэй хаан болоогүй байхада, шинии хаан
болохо юу байхаб,— гээд хоир солдаадтай алхые ябуулба.
Хоир солдаад эгсэ хабсагайн эръе дээр байлгаад, һүүлшын өгө өгөөд, буугаа тодхобо.
Хөбүүн хэлэбэ:
— Намдашье хэлэхэ юумэн өгы, намай буудаадшье яахат-найб, харин мнин төлтижэрхигты,
а ми дни л өлэхэгүйл һэн хой-ном, таанарта өөрэгүй, алахаяал алаха байнат. Би буудуулжа
өхэнгүй, хабсагайһаа унажа өхэһэн лэ болоно аабзаб.
Тыгээд тэрэ хоир солдадууд тархи дээгүүрнь буудаад, хабсагай оруу төлтеэд ябадчоо. Тэрэ
хүбүүнэй хабсагайн хахадта унажа ябахадань, нэгэ ехэ бөргэдэй үүр дайралдажа, тэрээн дээр
тогтодчибо. Доошоо харахадань оһон холо, дээшээ харахадань хадын хабсагай, хайшаашье
гархын аргагүй байба. Тарэ үүр дээрэнь хоёр дальбараа байгаад, тэрэ хөбүүниие хар-
шалбашьегүй,
Тэрэ хөбүүн'. «Бөргөд ержэ намайе тоншожо алахань гээшэ
ж
аабза, ямар муу өхэл намай дайраха байба гээшэб»,—- гьжэ ехэ айжа һууба. Тыхын һүүлээр
нилээд боложо бергөд миха эуужа ерэбэ. Дальбираануудтаа хубаажа «гэбэ. Тэрэ хөбүүн гэдэһээ
елдэжэ байна. Бөргөд харшалбагүн тмэ хүбүүииие, харин хоёрти ерэлгэндээ баһа михатай
ерэнэ. Хвбүүн тулижа байна. Шобуунай эдихэ юумэ эдеэд байхадаа юу байхаб, елэ залгаад лэ
байһаар хөсэ шадал, миха маряан дууһаба. Бай байһаар дальбараанууд мантагар болобо. Дали
һүүлээ һэргэа-жэ, уурхайһаа гаража, хэзээшгүй ниидэжэ ошохо хэбэртэй болоод байна. Хөбүүн:
«Зай хайшан гэхэб,— гээд бодаодоо,— эдэ ниидэжэ ошохонь, гансааран өлэжэ торжо өхөхө
аргагүй»,— гээд, аалиханаар буужа эхилэбэ. Тиигээд бууба газарта. — Наһан соогоо
мартакгүйб,—^гэЖэ шангаар хэлэбэ. Тэрэ бөргөдэнь ниидэжэ огторгойдо дэгдэбэ. Хөбүүн
нютаг тээшээ ябаба. Эжыдээ ерэхэдэнь, эхэнь ехэ \бшэи байба. Өөрынь бэе муу, ехэ тулнба.
Эжынь дээрэ болобо, бөрөөшье дээрэ болобо. Бэенъ хуушан төхэлдөө орбо. Тыгээд нөөхи
ноёдуудтаа ошохо дураниинь хөрэбэ. Энэ ябадал нилээн вни болоһон хойно байна. Эхэдээ
хэлэнэ: i — Бииш хаантай уулзахамни, намайе эсэгымни хэтадэ һайн байхаш, хаан болохош
гээ һамнай, тэрэнь одоошье хүсэлдэхэнъ хадаа.
Сагшье ошобо, өзэгдэхэ юумэншье өээгдэбэ.
— Нэгэл юумэ һалаа гэжэ бодоноб,— гэжэ хэлээд, хааддаа
| ошоно.
Тыгээд хэлэнэ:
— Зай, нүхэр, баяд, ноёдоо хуу соглуула, хе^рэлдэс. Би өхөөд амдиирбаб, танина бэзэш.
Болтодоо сугларжа, сугааа хээгүйдэ бөтхөө болёо. Дахин намайгаа хайшан гэхэеэ хөөрэл-дэгты,
— гэхэдэнь хаан айжа, банд, ноёдоо хуу суглуулба.
Суглараад байхадань хөбүүн хэлэнэ-. — Зай, нөхэдүүд, «намайе саанаһаа бурхадууд хаан
боло энэ танай гөрэндэ»,— гэжэ намайе эльгээһэн байгаа. Тыгээд би бурханай заабариие
дүүргээгүйдээ аргамгүй юм, намайе яажаш шадахагүйт, алхадтнай амдиирааб, энэ хабсагайн
эрье дээр олоной тогтоомжоор ямар эрдэм, эди шэди харуулһан щ, хөнии болгохо гэжэ нэгэн
дуугаар зөбшөөл гаргаа һэнта, тэр-ниитнай харуулааб, һайн дураараа намда дахин хаан
шэрээгым өгөгты, өгы бэл ондоогоор хөөрэлдэе. Бөхы сэрэгээрээ ерэхэд-тнай би гансаараа
толожо шадахаб,— гэжэ хэлэхэдэнь, тэдэ болтодоо айба.
Тыгээд тэрэ хөбүүниие:
— Хайраа бү орхиит, хаан шэрээдээ һуужа хайрлыт,— гэжэ
болтодоо гуйна.
Хаан шзрээгынъ сөлөөлжэ өгэбэ. Хаан боложо һуугаад, бол-зорто тогоо хиидхэбэ. Тэрэ
тогоо нөөхи хоёр боргэдөө зоржо, гербэ хэбэ. Тэрэ тогоо хнидхэхэдэнь, досоон һонорхон
боложо,
һанаһан юумэ паналаар батэдэг болоно.
Эжынь һайжаража, өбшэн зобЛонһоо һалажа, мордохо Ы һандаа толожо мордоо. .
Тара хобүун хаан шэрээдээ төбхинэжэ ан бон жаргаба.