Кракаў. Палац на Вавелі. Пакоі каралевы Боны.
Каралева Бона і Мнішак.
Мнішак.
Вітаю на каленях каралеву.
Вітаю і паведаміць хачу,
Што каралевіч едзе з Вільні ў Кракаў
Па выкліку. Ён хутка будзе тут.
Бона.
У Вільні не змянілася нічога?
Яна не надакучыла яму?
Мнішак.
Бона.
Мнішак.
Я засмуціць баюся каралеву,
Ды там хутчэй усё наадварот.
Каб не мазоліць вочы гараджанам,
Ён паміж замкамі зрабіў таемны ход.
I гэтым ходам ходзідь да Барбары.
I кажуць людзі: прынц наш крот і кот.
Бона.
О Божа, каб так нізка апусціцца!
Мнішак.
Бона.
Мнішак.
Ды гэта толькі плётка можа быць.
Бона.
Заўсёды плётка — маці чыстай праўды.
Што там яшчэ?
Мнішак.
Ды ў горадзе балбочуць,
Што сын ваш абвянчаўся тайна з ёй.
Кажу яшчэ раз: гэта толькі чуткі.
Бона.
Ды ўжо й ад чуткі можна ашалець.
Мнішак.
А вунь і прынц. Я з вашага дазволу
Цяпер пайду.
Бона.
Мнішак.
Цалую вашы ногі, каралева…
(Выходзіць.)
Уваходзіць Жыгімонт.
Жыгімонт.
Бона.
Жыгімонт.
Каралева,
Дазвольце мне абняць вас. Божа мой,
Як сумаваў я там па роднай маці,
Як часта сніў вас.
Бона.
Ты ласкавым стаў
І памужнеў. Цяпер сапраўдны рыцар.
Жыццё у Вільні на карысць пайшло.
Ты — не юнак.
Жыгімонт.
Чаму ж вы гэтак сумна?
Юнак заўсёды робіцца мужчынам,
А вось калі мужчына, як юнак…
Бона. Я не пра тое. Кароль, твой бацька, занядужаў. Лекары кажуць, што заўтра ці пазаўтра трэба чакаць горшага. Надыходзіць час, калі адказнасць за лёс дзяржавы і людзей яе пераходзіць ад бацькі да сына. Да цябе.
Жыгімонт.
Як Бог распарадзіцца. Яго воля.
Бона. Традыцыя нашае дынастыі патрабуе, што кароль павінен узысці на пасад разам з каралевай. Каб сустрэць падрыхтаванымі непазбежнае, я накіравала паслоў да двара Габсбургаў, да імператара Карла…
Жыгімонт. Навошта?
Бона. Прасіць рукі прынцэсы Кацярыны Габсбургскай польскаму каралевічу Жыгімонту… Будучаму каралю Польшчы. Вядома, гэта чыстая фармальнасць, згоду імператара Карла маем даўно. Прызначаны дзень шлюбу.
Жыгімонт.
Бона.
Праз месяц. Дай Божа каралю дажыць да гэтае падзеі.
Жыгімонт.
Паслоў вярнуць ніяк ужо не можна?
Бона.
Яны ўжо там. Ці заўтра будуць там.
Жыгімонт.
Тады і я паслом туды паеду.
Бона.
Жыгімонт.
А каб выправіць памылку,
Што ненаўмысна зроблена была.
Бо дурань кожны ў гэтым свеце знае:
Жанаты муж сватоў не пасылае.
Бона.
Жыгімонт.
Бона.
Калі ж
Цябе благаслаўляла я на гэта?
I хто яна?
Жыгімонт.
Бона.
Радзівіл?!
Пачварная літоўская блудніца?!
Жыгімонт.
Ты абражаеш жонку маю, маці.
Мяне таксама. Значыць, і сябе.