- Так вось i здаецца, - казаў ён далей, - што гэта круцiцца залатое калёсца на маленькай срэбранай восi.
Вецер быў мастак па часцi вобразных выказванняў i крылатых слоў. Апроч таго, ён i сам быў у некаторай ступенi музыкант. Хто не ведае, якiя песнi высвiствае ён у завiруху, якую сам жа наладжвае!
Як бы там нi было, ветравы словы былi пачуты i падхоплены тысячамi галасоў. На досвiтку другога дня яны абляцелi ўсе ваколiцы, бо iх сказаў не хто-небудзь, а сам вецер. I асаблiва пашанцавала "залатому калёсцу i маленькай срэбранай восi". Кацiлiся яны i кацiлiся па ўсёй акрузе. Цвiркун стаў знатнаю асобаю. Аб iм гаварылi, спявалi i шумелi, праслаўляючы надзвычайныя музычныя здольнасцi яго. Да цвiркуна зляталiся птушкi, каб паслухаць песню, музыку славутага музыканта i аддаць яму данiну павагi i захаплення. Каля новай эстрады на высачэннай хвоi мiтусiлiся цэлыя клубкi камароў. Iм таксама хацелася пераняць што-колечы з матываў цвiркуновай песнi, хоць асаблiвых матываў там i не было. Прыляталi да цвiркуна розныя матылькi i машкара, i ўсе яны так цi iначай выказвалi яму павагу i пашану. Цвiркун заганарыўся i звысака пазiраў на розную драбязу. Ён забыўся нават пра сваю ранейшую сядзiбу, пра печ бабкi-бабылкi i пра самую бабку-бабылку. Цвiркун быў на шарнiры, другiмi словамi - у росквiце сваёй славы, i асаблiва закружылася галава яго тады, калi ён даведаўся, што вядомы спявак дрозд прыступае да напiсання манаграфii: "Цвiркун i яго музычная школа". Але ў жыццi нiчога вечнага няма. Ужо адна тая акалiчнасць, што спявак-дрозд не толькi адступiўся ад свайго намеру пiсаць манаграфiю аб музычнай школе цвiркуна, але i лапкi свае абмыў, што гэтага рабiць не будзе, гаворыць шмат аб чым, - проста зразумець трудна. У чым жа тут справа?
Раскажу, чаму так сталася.
Як нам ужо вядома, найважнейшая i самая паважаная асоба ў тутэйшых мясцiнах быў вецер. Вiдаць, яму снiлiся нядобрыя сны, бо, прачнуўшыся, ён сярдзiта пазяхаў i адчуваў сябе пагана. Ён зусiм забыўся пра цвiркуна i пра свае пахвальныя словы яму. Ды гэта i не дзiва: у ветра няма вытрыманай сталасцi. Сягоння ён дзьме з аднаго боку, заўтра з другога, а то i зусiм зацiхае. Нездарма ж кажуць аб людзях, што мяняюць свае погляды: у яго сем пятнiц на тыднi або ў галаве яго вецер ходзiць.
Было яшчэ цёмна. Ледзь-ледзь на свет займалася, калi прачнуўся вецер. I трэба ж было цвiркуну ў гэтую нядобрую хвiлiну распачаць сваю песню. Агорнуты славаю, цвiркун цвiркаў ва ўсю моц, ад гэтага песня яго страчвала сваю мяккасць i лiрычнасць. Вецер прыслухаўся.
- Каго ж гэта так рана чэрцi дрэнчаць? - прамовiў ён сам сабе i дадаў: Свяргоча, скрыпiць, як нямазанае кола на нямазанай дубовай восi з нямазаным падоскам.
Якраз на гэтую пару там пралятала сава-начнiца.
- А гэта, ваша мосць, цвiркун так спявае, - пачцiва адказала сава-начнiца.
- К чорту! - зашумеў вецер. - Ляцi, скажы гэтаму скрыпуну, каб заткнуўся!
Сава паляцела, а летучы выгуквала:
- Кi-гi! кi-гi! Хо-хо-хоо!
Ёй заўсёды было весела, калi хто з блiзкiх або знаёмых зрываўся з высокага месца i кацiўся ўнiз. Падляцеўшы да цвiркуна, сава загалёкала:
- Заткнiся! заткнiся! сцiхнi - так сам вецер казаў!
Саве хацелася нагаварыць шмат болей, але недалёкi ўсход сонца палохаў яе, i яна спяшалася ў сваё цёмнае дупло. Словы ж яе зрабiлi сваю справу. Праз кароткi час уся акруга ведала пра трагiчнае здарэнне з цвiркуном. Яго пачалi высмейваць i кпiць над iм.
- Спявак знайшоўся!
- Занадта многа забраў сабе ў галаву!
- Ведай, цвiркунок, свой на печы куток.
I нiхто не сказаў слова спачування.
Пакрыўджаны, зняважаны цвiркунок змоўк, не падаваў аб сабе нiякага знаку. На новай, цяпер зацiхшай эстрадзе дачакаўся ён цёмнага вечара i цiхенька, каб нiхто не бачыў, падаўся на сядзiбу бабкi-бабылкi. А як была яна рада, што яе цвiркунок зноў заняў сваю пазiцыю на печы! А калi цвiркун перажыў боль свайго падзення i зацвiркаў, бабка-бабылка аж заплакала ад радасцi.
I гэта была поўная i сапраўдная радасць.