— Вы хочаце сказаць: свіныя вочы не баяцца гразі? Вы былі на Каўказе?
— Так, быў, — згадзіўся Поль.
— I падцкавалі там Алега?
Поль на нейкі момант разлубіўся. Што сказаць Дзянісаву? Калі як след разважыць, абстаноўка склалася не ў яго карысць. Спадзяванне Поля на прытупленне пільнасці ў членаў экіпажа совецкай ракеты, на тое, што ўдасца расправіцца з імі паасобку і захапіць «Вулкан», не апраўдалася. Склалася толькі адна ўдалая сітуацыя — i хоць яе ён павінен выкарыстаць.
Якім-жа чынам? Ага! Кожная бяда мае сваю выгаду, карысць. Калі падумаць, на лёсе Алега ён можа нажыць немаленькі капітал. Ён яму сам просіцца ў рукі. Бач, Дзянісаў, вёў пошукі на Каўказе і Алега не знайшоў. А ён, Поль, добра прыкмеціў высокую плоскую вяршыню, з якой Алег ляцеў у бяздонне. Дзікая, фантастычная надзея азарыла сэрца. Поль узняў на Дзянісава позірк, поўны добрадушша і шчырасці.
— Кажуць, што сабака, які брэша, трымаючы ў зубах спажыву, неразумны, — зарагатаў Поль. — Так, сэр?
Дзянісаў і Віктар здзіўлена пераглянуліся.
— Я вас штосьці не разумею, — сказаў Іван Іванавіч.
— А тут і разумець няма чаго, — ажывіўся Поль. — Я ведаю, дзе Алег. Толькі не думайце, што існуе нейкая сувязь паміж мной i яго недарэчным лёсам..
Віктара як-бы працяла электрычным токам. Значыць, Поль ведаў пра Алега і маўчаў! Гэта была такая незвычайная вестка, што ён не адразу паверыў ёй.
А Поль расказваў аб падрабязнасцях нечаканай сустрэчы ў горах.
Дзянісаў аж застагнаў ад гора. Віктар схапіў Поля за плячо, заспяшаўся:
— Хутчэй пакажыце тое месца…
— Хвілінку! — усклікнуў Поль з хітраватай усмешкай. — Вам даецца пакуль што магчымасць падумаць.
— Аб чым, сэр? — не зразумеў Віктар.
— Аб плаце, — ніколькі не збянтэжыўшыся, выгукнуў Поль. — Каб быць да канца дзелавым чалавекам, я патрабую выкуп за Алега ў суме 200 000 рублёў.
Віктар адхіснуўся ад Поля, палахліва заміргаў вачыма. Але Дзянісаў ніколькі не здзівіўся нахабству і дзікаму пачварсту чужаземца. Ён сурова сціснуў губы і, зрабіўшы крок да Поля, ціха спытаў:
— Няўжо вы не ведаеце, сэр, што на свеце існуе пачуцце ўласнай годнасці і чалавечая сумленнасць?
— Гэта палітыка, містэр Дзянісаў, — стрымана адказаў Поль. — І ёю хай займаюцца тыя, у каго пустыя галовы і кішэні.
Дзянісаў кісла ўсміхнуўся. Яму было зразумела, што ніякімі сродкамі не ўдасца пфаканаць чужаземца, расчуліць яго чалавечым горам.
Справа ішла аб жынці Алега і ён, як начальнік экспедыцыі, павінен быў прыняць хуткае і разумнае рашэнне. «Калі Поль задумаў гульню, хай пацешыцца», — падумаў зласліва ён і раптам, ажывіўшыся, сказаў:
— Будзе па-вашаму, сэр. Дамовіліся?
— Я на слова веру толькі богу. Кладзіце на стол кантракт.
— Што-ж, можна i кантракт. Вы не давяраеце?
— Зусім зразумела, містэр Дзянісаў, — важна, з адчуваннем сваёй годнасці сказаў Поль Арноль.
Калі былі закончаны ўсе фармальнасці, Поль павёў совецкіх астранаўтаў да Каўказскіх гор.
Раздзел дваццаць шосты
Алег чуў густы, працяглы шум. Што так магло шумець — мора, рака ці цягнік, што набліжаецца да станцыі? Не, так шуміць толькі лес! Ён хацеў падняць галаву, але не змог.
Тэты пракляты нудны шум! Ён запаланіў усю прастору, i Алену здалося, што ён плыве па ім, часамі нібы тоне ў нейкай чорнай пякельнай муці. У такія хвіліны ён намагаўся змагацца, напружваў сілы і як-бы выплываў зноў на паверхню.
Бясконца цягнуўся час. Алег заўважаў яго толькі таму, што часта змяняліся доўгія сны і гэты пакутлівы цяжкі шум.
Раптам перад ім успыхнула нейкае зарава, Яно разарвала змрок, і яго ліловыя водбліскі асвяцілі наваколле. Не, цяпер ён не мог быць рбўнадушным да ўбачанага. Алег нават адчуў, што яго твар абмывае свежы лагодны вецер. Ён вярнуўся назад у свет жыцця!
Якая навокал прыгажосць! Трывожны, надакучлівы шум знік! Ен не памыліўся: гэта шумеў лес. Вось яно, царства дубоў, бяроз, асін і хвой, якія, раскінуўшы галіны, растуць дружна, вольна i весела, стварыўшы зялёныя астравы, поўныя пр ахал оды, цішыні і вільгаці.
Бярозы… бярозы… Якая ў іх сакавітая чысціня, які прыемны ласкавы шэпт! Над імі плывуць ціхія, як лебедзі, воблакі, дзьмуць свежыя вятры. I недзе ціха, асцярожна пагруквае гром…
Алег глядзеў і не мог наглядзецца на ззяючую зямную прыгажосць. Ад непрывычкі туманілася і рабілася цяжкай галава.
Ён выразна пачуў шапаценне лісця, прыглушанае шумам ветру. Нешта накшталт успышак маланкі асвятляла свядомасць. I перад яго вачыма некуды далёка адсунуўся лес з белымі бярозамі. Цяпер ён чуў, як бушавала навальніца. Радасны вясновы дожджык стукаў падыльнай дарозе, бег наўздагон за ім. Ён хацеў схавацца, знайсці разложыстую з раламі сасну… I ў гэты час… О, божа, — ці не сон гэта, — ён пачуў голас, які пранік у душу, як глыбокі няўтольны смутак, як невыказная трывожная радасць: