Triesma parto
Kristonasko che la Sventizki-familio
1
Esabis en vintro, kande Alexander Gromeko donacabis olda armoro a sua spozino, chipa kompro-ofrajo.
66
Ol esis ek nigra ligno e tre granda. Ol iris tra nula pordo. On livris ol en diversa parti al domo, e nun on pripensis, ube ol povus stacar. En la infra chambri ol montrus nula utilo, e la supra chambri esis tro basa. Pro to on evakuis parto dil supra fluro apud la pordo dil dorm- chambro dil gespozi Gromeko.
La menajestro Markel kompozis la armoro. Ilua sep- yara filiino Marina akompanis lu. Marina recevis stango ek horde-sukro kom donaco. El inklinis sua kapo, sugetis an la stango e la humida fingri ed observis elua patro dum la laboro.
Omno iris glate. Koram la okuli di Ana Ivanovna kreskis e kreskis la armoro. Lore ma, mankis nur ankore la supra parto, el volis helpar a Markel. El staceskis sur la alta sulo dil armoro, perdis la equilibro e falis kun la falanta planki sur la dorso. Elua lezi esis grava.
„Ma gracoza siorino", vokis Markel e hastis ad el. „Pro quo vu facis to? Ka la osti esas ankore integra? La osti esas la maxim importanta afero, ne la karno, la karno venas sola en ordino. E tu, ne plorachez, stulta ganso", il vokis a Marina. „Vishez tua nazo ed irez a mama. Ho, gracoza siorino, quale se me ne povus kompozar sola ica armoro! Vu pensas forsan, ke me esus nur menajestro, ma advere me esas menuzisto. Quon vu kredas? Sennombra mobli, armori e bufeti iris tra mea manui! Me konocas lako, mahagono e nuciero. O la mariajala donaci! E pro quo to omno? Por brandio e drinkegado!"
Per la helpo da Markel, Ana Ivanovna atingis la sofao e sideskis ibe sub dolori. El frotis la doloranta loko an la shultro. Markel aranjis intertempe la planki dil arboro.
67
Pos ke il pozabis la supra parto sur la armoro, il dicis: „Tale, nun venas ankore la pordi, e lore ni povas sendar la armoro ad expozo!"
Ana Ivanovna ne prizis la armoro. Segun la grando e la aspekto ol similis katafalko o tombo di Caro. El esis supersticoza, e pro to el baptis la arboro „Sarko di Askold". El kredis, ke la objekto esus kam la kavalo di Oleg, qua kauzabis la morto al kavalkanto, ma el konfundis la rusa mitologio pro nesaveso. Pos ica acidento komencis elua recev-pronteso por pulmonala maladesi.
2
Dum la tota novembro 1911 Ana Ivanovna devis jacar en lito pro pulmonito. Yura e Misha Gordon finus la universitato en venonta printempo, Tonya la kursi dal alta skolo por yuna puerini.
Yura esus mediko, Tonya yuristino, e Misha esus filologo en la Filozofiala Fakultato. En la interna regiono di Yura omno esis konfuza, neklara ed originala - opinioni, habilesi, kustumi. On povis influar lu facile, e lua percepti pri nova aferi e eventi esis ne-expresebla.
Quankam il posedis granda inklineso ad arto e historio, il povis aceptar sua profesiono. Il kredis, ke la arto ne esus vera profesiono, quale ya anke joyo e melankolio ne esus profesiono. Fiziko e natur-cienci havus praktikala senco en vivo e servus al tota socio. Do il studiis medicino. Dum la unesma studio-yaro, il pasis tota semestro en kelero dil universitato kun kadavri ed la anatomio di kadavri.
68
Il iris sur la vultara eskalero al disseko-salono. Ibe kelka grupi di povre-vestizita studenti laboris an la tabli. Kelki studiegis super olda doco-libri, altri preparis mute en irga angulo organi. Itere altri jokis e chasis rati, qui rapidis en granda nombro trans la karel-sulo. En la mi- obskureso lumis kam fosfo la nekonocata kadavri, yunala suocidanti e yuna puerini, qui mortabis en aquo, parte ankore bon-konservita sen irga signi di deskompozeso.
La injekti di liquida alumino yunigis la korpi e montris trompanta tenso. On apertis la kadavri, separis e preparis oli, ma la beleso dil homala korpo restis, anke kom peci. On astonis mem pri separita manuo od artiko, qui jacis sur la zinkzita tablo, qui esis ya nur parti di tota korpo. En la kelero odoris a formalino e fenolo. Omnaloke on povis sentar la granda misterio, pri la nekonocata destino di ica kadavro o pri la vivo e la morto, tale quale ica misterio existas en propra hemo od en stabala quartero.
La voco di ica misterio persekutis e trublis Yura dum la preparado. Ma existis ankore multa altra kozi en vivo, quin trublis Yura. Il trovis ica trubli tolerebla e restis kalma.
Yura esis bona pensero e skribis ecelante. Ja dum sua skol-tempo il volis skribar prozo, libro pri la vivo, en qua il povis enduktar, kam explozivo, omna propra experienci e pensi. Ma por tala libro il esis ankore tro yuna, pro to il skribis poemi. Il agis kam piktisto, qua volas krear uldie granda pikturo.
Il skribis per energio ed originaleso. Energio ed orginaleso esis por lu reprezentanti dil realeso, ma laste superflua.
69
Yura savis, ke il e sua onklo Nikolai posedis simila karaktero.
Vedenyapin vivis en Lausane. Il skribis ibe kelka libri e developis sua olda penso, ke la historio esus duesma universo, kreita dal homaro kom respondo al morto kun la helpo da tempo e memoro. La centra punto en ica libri esis nova formo di kristanismo e samtempe anke nova ideo pri la arto.
Yura admiris ica pensala mondo, ma plu ankore Misha Gordon. E sub ica influo il audis nun kursi pri teologio e spekulis pri la transiro en la klerikala Akademio. La influo dal onklo kauzis por Yura libereso, dum Misha esis kam kaptito. Yura komprenis, ke lua deveno ludis grava rolo. Pro takto e prudenteso, Yura ne probis deturnar Misha de ica stranjera ideo. Ma ofte il sentis la deziro, ke Misha esus empirikero, qua stacis en streta kontakto kun la vivo.
3
Ulvespere, dum novembro, Yura departis la universitato tre tarde. Il esis tre fatigita e ja dum la tota dio sen nutrivo. On raportis a Yura, ke granda ecito eventis pro Ana Ivanovna, qua sufris sub spasmi. Plura mediki aparis e rekomendis venigar sacerdoto, ma lore li lasis falar ica penso. Ma nun el sentis plu bona ed esis en klara koncio. El postulis vidar Yura, tam balde il venus. Yura obediis ed iris, quik pos la arivo, aden la dorm- chambro.
La chambro portis ankore la signi dil kaoso. Flegistino ordinis per nelauta movi ulo sur la nokto-tablo. Omnaloke jacis cirkume boktuki e humida manu-tuki, qui servabis kom kataplasmi.
70
La aquo en la sitelo esis sangoza. En aquo trovesis la spliti di disruptita fiali e humida vato-buleti. La muliero esis sudorifanta e humidigis per la lango la labii. El aspektis tre magra.
Ka to esas forsan falsa diagnozo, pensis Yura? El semblas prefere ftiziika e nun venis la krizo. Il salutis Ana Ivanovna, facis kelka optimista remarki e forsendis la flegistino ek la chambro.
Lore il prenis la manuo di Ana Ivanovna por palpar la pulso e queris kun la altra manuo la stetoskopo ek la posho. Ma el refuzis per la kapo. Yura komprenis, ke el volis ulo altra. El parolis nun per tota forteso: „Li volis de me konfeso... La morto esis super me... Forsan singla momento... Se on extraktas dento che tu, tu havos pavoro pro la dolori... Ma hike esas tote altra afero...Esas la tota vivo... Subite la vivo mankas. Pro quo? Nulu savas... Me havas timo." El tacis e ploris. Lore el durigis: „Tu havas talento... to ne esas ordinara afero... Tu posedas savo... Me pregas tu, kalmigez me."
„Quon me povas dicar?" Yura glitis nervoza sur la stulo, levis su, iris tra la chambro e sideskis itere. „Unesme, vu risanigos, tote certe, me garantias to. E cetere, morto, koncio, la kredo pri la rezurekto... Vu volas audar mea opiniono kom mediko, kad ne? Forsan ne jus hodie? Kad ne? Ka nun quik? Do, quale vu opinionas. Ma esas defacila afero, en unesma frapo" Il improvizis kompleta kurso ed astonis pri su ipsa. „La rezurekto. En la simpla formo por la febla homi - me ne knocas ol. Me komprenis la vorti da Kristo pri la vivanta homi e pri la mortinti sempre altre. En quala loko povus lojar omna ica homi?