netigis kun Marfutka la vazaro en la koqueyo.
Lore el examenis, ka Katenka e Pavel dormus. El
desmetis sua vesti, extingis la lampo e kushis su apud
sua spozulo, kam infanto, qua darfas dormar apud la
matro.
Ma Pavel nur sinulis dormo. Il ne povis dormar. Il savis, ke il restus sendorma ankore certe tri o quar hori. Il volis ganar la dormo per movado, e por eskapar de la tabak-fumuro dil gasti, il levis su, pozis la fel-chapelo sur la kapo, sizis la mantelo ed iris ad extere. Esis frostklara autun-nokto. Sub la pazi di Pavel diskrevis la glacioza flaki. La steloza cielo lumizis la nigra tero kun la glacioza buli.
La domo dil Antipov-familio situis al altra latero dil rivero-portuo. Ol esis la lasta en la strado. Dop la domo la agro kun la fervoyo-lineo komencis. Alonge de la reli stacis gardo-dometo. Hike existis trans-veho. Pavel sideskis sur la dorso dil batelo e regardis la steli en la cielo.
113
Pensi sizis lu per nekustumala forteso, pensi, quin il ja konocis. Il komprenis, ke il frue o tarde devis atingar rezulto, do pro quo ne hodie?
En ica maniero me ne povas vivar. Ma me povis previdar to. Pro quo el permisis, ke me amoreskis kam stulta puerulo? Pro quo el facas kun me quon el volas? Pro quo me ne renuncis pri el, kande el volis lo ipsa tale dum la vintro ante la mariajo-festo? Ka me ne savas, ke el ne amas me, ma nur elua nobla tasko sorgar por me kom bona ago? Kad elua nobla misiono esas advere familiala vivo? Ma me amas el ankore sempre. El esas seduktante bela. Forsan esas mea amo ne vera amo, ma nur gratitudo e konfuzo pro elua beleso ed jenerozo? Ho, qua povas komprenar to? Hike fiaskus mem la diablo.
Quon me povas facar? Ka me devas liberigar Lara e Katenka de mea nesincereso? Esus mem plu importanta kam mea propra liberigo. Bone, ma quale? Ka divorco, ka su-ocido? Ho, nultempe! Ton me facus nultempe! Pro quo do ica pensi, ica idei?
Il regardis la steli, quale se il expektus respondo ek la cielo. La steli vibris en diversa kolori, ofte e rare, granda e poka, blua e bunta. Subite venis obskureso. Nula steloza cielo. La korto, la domo e la batelo esis lumizita per klara ed akra lumo, quale se irgu facus signi per torcho. Esis milito-treno, qua eksendis flava, fairala fumuro. Ol rapidegis al westo, kam ja altra treni en pasinta yaro, dio e nokto.
Pavel Antipov ridetis. Il departis la batelo ed iris dormar.
Il trovabis la eskapeyo.
114
Lara pavoreskis e ne volis kredas, quon el audabis pri la decido da Pavel. Imbecileso. Nova kaprico, el pensis. Me darfas atencar nulo pri to, il ipsa oblivios la tota afero. El experiencis ma, ke elua spozulo facabis ja prepari depos semani. Lua paperi jacis en ofico por militala aferi. Por la gimnazio il trovabis remplasanto, ed ek Omsk venis la informo, ke la iba milit-skolo aceptus lu. Lua departo-dato proximeskis. Lara ploris kam ruranino. El tenis la brakii di Pavel e falis koram lua pedi.
„Pavel, Pavlusha, quale tu povas livar me e Katenka! Ne agez tale! Esas ankore ne tro tarde. Me aranjos omno. Tu ne esabis che mediko! Tu kun tua kordio. Kad jenante? Ma se tu sakrifikas la familio pro foleso, to ne esas jenante? Ka kom voluntario? Tu sempre mokis pri mea fratulo, e nun tu volas imitar lu! Tu volas ludar ipsa kun la sabro, tu granda oficiro! Pavlusha, quo esas kun tu, me ne rikonocas tu! Tu esas tote altra persono o fola! En la nomo di Kristo, ma sen irga pseudo-argumenti, dicez a me, ka to esas necesa por Rusia?" Subite ma el komprenis la precipua kozo, el perceptis ne la detali, ma la kerno, la centro dil idei da Pavel. Pavlusha ne povis enirar klara poziciono. Il ne povis estimar la matrala sentimento da Lara, ed il ne savis, ke tala amo esas plu kam ordinara amo da muliero. El mordis en sua labii, elua anmo deformeskis, el esis kam mortinta. El parolis nula vorto, kombatis kontre sua lakrimi e facis la necesa prepari por la voyajo. Pos ke il esis for, la urbo semblis vakua, ed en la cielo flugis min uceli. „Gracoza siorino, gracoza siorino", vokis Marfutka vane. „Mami, mami", babilis Katenka sempre itere e tushis elua maniko.
115
Por Lara esis ica evento desfacila desvinko. Elua maxim bona esperi krulis. Per la letri di Pavel ek Siberia, Lara savis omno pri lu. Il vidis la aferi nun plu klara, ed aspiris tre a Lara e sua filiino. Pos kelka monati il esis oficiro, standardiero, ed on sendis lu al kombatanta armeo. Haste il vehis a Moskva, sen ke il povis renkontrar irgu. Lua letri de la fronto-lineo esis plu vivoza e ne tale trista kam la letri ek Omsk. Il volis aquirar militala meriti por povar vizitar sua familio per aparta konjedo. Ica posibleso venis ja balde. Pos la erupto, konocata kam Brusilov-atako, la armeo komencis la asalto.
De Pavel venis nun nula letri. Unesme Lara restis kalma. El supozis, ke la militala aktivesi ne posibligis sribar letri.
Dum la autuno la avan-marcho haltis. La soldati enfosigis su. De Pavel venis nula vivo-signo. Lara sorgis tre ed serchis a klarigi en Yuryatin, skribe en Moskva e pri la lasta milit-adreso da Pavel. Nulu savis irgo, nulu povis donar respondo. Quale multa siorini anke, Lara laboris depos la komenco di milito en lazareto, qua trovesis en Semstvo-hospitalo di Yuryatin. Tandem el facis la exameno kom flegistino. In ica funciono el obtenis konjedo de gimnazio por duima yaro. Marfutka sorgis por la lojeyo, dum Lara voyajis kun Katenka a Moskva. Hike el transdonis sua filiino a Lipa. La spozulo di Lipa esis la germano Friesendank, qua esis nun enternita en Ufa.
Pro ke Lara havabis nula suceso che la serchado, el volis serchar nun direte avan loko. Pro to el iris kom flegistino kun ambulanco-konvoyo, qua vehis al hungariana frontiero. La lasta loko da Pavel nomesis Mezo-Labarcs.
116
Che la stabo dil diviziono an la fronto arivis ambulanco- konvoyo kun donaci dal helpo-komitato por vunditi di Tatyanin. Kun la longa treno ek nebela, kurta vagoni, en qui trovesis anke balno-kuvo, venis gasti ek Moskva kun donaci por la soldati ed oficiri. Inter li esis Misha Gordon. Il saveskis, ke la lazareto dil diviziono ube laboris anke sua amiko Yuri JIVAGO, trovesis en proxima vilajo.
Gordon obtenis la permiso por la restado en la fronto- regiono e vehis kun la pas-bilieto en militala veturilo al amiko.
La veturisto, viro ek Lituania o Bel-Rusia, parolis mala rusa. La timo pro spioni reduktis sua vorti al oficiala modelo. Lua simulita loyaleso baris konverso. Amba viri tacis maxim granda parte dum la voyajo. En stabo, ube on movadis tota armei e disti, on asertabis, ke la vilajo esus tote en la proximeso, ad maxime duadek versti. Ma esis okadek versti. Dum la tota voyajo resonis sinistre de la horizonto matida bruiso. Gordon esabis nultempe testo pri tertremo. Ma il pensis en korekta maniero, kande il komparis ica bruisi dal enemikala artilrio kun tertremo o la erupti da volkano. Kande vespereskis, la infra cielo- bordo brilis en rozea vacilanta lumo til la matino. Li vehis tra destruktita vilaji. En kelka esis nula habitanti. En altra lojis la homi sub la tero, en keleri. Ube olim stacis bela domi, ibe esis nun nur ankore eskombr-amasi alonge la stradi. Omno semblis kam dezerto sen vejetado. Kelkfoye on vidis olda mulieri, qui serchis en la cindro irga objekti, quale se eli esus ankore en la propra muri.
117
Elia regardi persekutis Gordon e questionis, ka la mondo havus balde itere raciono e ka kalmeso ed ordino retrovenus. Nokte li renkontris patrolio, e li recevis la impero cirkum-vehar la tota regiono. La veturisto ne konocis la nova voyo. Du hori li misiradis. Tandem li atingis matine vilajo kun la justa nomo. Ma hike nulu savis ulo pri lazareto. Existis en ica regiono du vilaji kun la sama nomo. La sequanta dio li atingis la skopo. En vilajo regnis odoro ad iodo e kamomilo, e Gordon pensis, ke il ne pasus la nokto che JIVAGO, ma vespere irar al staciono por retrovehar. Ma il restis plu longe kam un semano.
9
En ica dii la fronto movadis. Eventis subita transformi. En la regiono, ube Gordon nun esis, traruptis nia batalioni la fermigita formaci dil enemiko. Por konservar ica avantajo, on invadis sempre plu profunda en la adversa defenso-lineo. Help-trupi venis e pluampligis la trarupto. Ma li restis vaste dop la avan- guardo. Tandem li esis kaptiti.