En julio la republiko krulis. Guvern-loyala trupo eniris la urbeto. La desertanti devis departar la urbeto ed iris a Biryutshi.
Ibe esis dop la reli libera teritorio ek qua montreskis arbor-stumpi, kovrita per boskala frukti. Lignala amasi jacis ibe e disfalanta kabani, en qui lojabis olim ligno- hakisti. Nun vivis la desertanti ibe.
139
La lazareto, quan JIVAGO volis departar nun, trovesis en la land-domo dil komtino Shabrinskaya, qua grantabis la chambri di elua domo por la flego da vunditi depos la komenco dil milito. La du-etajala land-domo stacis an la marveloza angulo dil chef-strado, qua duktis al centra placo dil urbo, la tale nomita excerco-placo, ibe ube nun eventis la vesperala kunveni.
La poziciono dil domo prizentis a plura lateri bela perspektivi. On vidis la chef-strado e la placo, la vicina korto, mizeroza provinc-domeno e la olda parko dil komtino. La land-domo posedabis por la komtino nultempe partikulara valoro. El posedis en la regiono la granda domeno „Libera Vivo", e la domo esis sole refujeyo dum komerc-voyaji aden la urbo o por gasti, qui aparis dum la somero ek omna direcioni. Nun la lazareto trovesis ibe, e la komtino esis en aresto en Peterburg, ube esabis elua domicilo. Existis nur ankore du singulara mulieri en la land-domo, la olda edukistino Mademoiselle Fleury, e la olima koquistino dil komtino, Ustinya.
La grizhara, redvanga olda Mademoiselle Fleury pedtranis en sua pantofli en tro granda, konsumita jako sordida tra la lazareto. El esis kun la tota mondo sur amikala pedo, quale olim kun la familio Shabrinskaya, e parolis en nekompleta rusa irgo kun franca acento. El staceskis en posturo, levis la brakii e ridis per rauka voco pri elua propra babilado. La rido fineskis en longa nekalmigebla tusaceso.
Mademoiselle savis pri la sekreto da flegistino Antipova e kredis, ke JIVAGO e la flegistino apartenis ensemble.
140
El amis la mediaco, kam omna romanala naturi ed el joyis se el vidis la du kune. Lore el levis expresive la fingro e palpebragis per la okulo. Flegistino Antipova redeskis, la mediko iracis, ma Mademoiselle amis sua erori kam omna stranja homi e ne volis livar oli. Ankore plu stranja esis Ustinya. El havis plumpa figuro, supre magra ed infre larja, kam ganso. El esis maligna, ma posedis tamen bunta fanatazio pri omna kozi di superstico.
Ustinya konocis multa magiala paroli, ed el nultempe departis la domo sen irga mistika parolo kontre la fairo en furnelo o kontre demoni e rupto-furtisti. El naskis en Sybushino. On dicis, el esus la filiino di rurala sorcisto. El povis tacar yarlonge, ma se la tempo venis super el, omna digi ruptis. Lore nulu povis haltar el. Elua pasiono esis la yusteso.
Pos la krulo dil republiko, la exekutiv-komitato di Melyuseyev aranjis kampanio kontre la anarkiala tendenci en la urbeto. Singla vespero eventis pacema kunveni sur la exerco-placo kun mikra turbo, kam olim eventis kunveni sub libera cielo koram la ekiro dil pumpistaro.
La ofico por kulturo ed informo dil urbo subtenis ica kunveni e deputis la propra o stranjera funcionieri kom konverso-parteneri. Ici kondamnis la fablo pri la parolanta surdamuto en Sybushino kom idiotajo. Ma la ordinara mestieristi, soldati-spozini ed olima servisti dil ge-siniori en la urbo esis altra opiniono. Parolanta surdamuto esis por li nula idiotajo. Li defensis lu. Inter la voki en la turbo, on audis ofte la voco di Ustinya. Unesme el nur povis parolar per desfacila lango. El shamis. Ma lore el atakis la oratori sempre plu vivaca pro lia vorti, qui esis senutila por Melyuseyev.
141
Preske neremarkeble el developis su kom futura popul- agiterino.
Tra la apertita fenestri dil land-domo on povis audar la voco-kaoso de la placo, e kelkfoye mem, dum partikulare kalma vesperi, parol-fragmenti. Se Ustinya parolis, Mademoiselle venis aden la chambro, postulis kalmeso ed atenco da la altri ed imitis bonkordiale la vorti da Ustinya: „Raspu, Raspu! Tre bone de la Caro! Sybush! Surdamuto! Trahizo!"
Sekrete Mademoiselle estimis la rigoroza muliero. La amba mulieri esis kam un anmo, quankam eli sempre itere disputis.
5
Yuri JIVAGO preparis sua departo, vizitis domi ed
instanci e plenigis la necesa papero-milito.
Dum ica tempo aparis la nova komisario di ica fronto-
lineo en la urbo. On dicis pri lu, il esus ankore vera
puerulo.
Esis la dii ube on aranjis la nova grand-atako. On probis influar la humoro inter la soldati. En la trupo regnis nun plu strikta diciplino. On instalis milit-tribunali ed introduktis itere la puniso al morto. Doktoro JIVAGO devis ante la departo ankore desanuncar che la distrikt-komandanto. La remplasanto en Melyuseyev esis oficiro, la tale nomita distrikt-chefo. En lua chambro regnis kustumale granda tumulto. La multa vizitanti trovis nula plaso en la edifico e stacis sur la strado en longa lineo koram la fenestri. Esis neposibla atingar la skrib-tabli. Nulu komprenis irga vorto. Ma dum ica dio esis nula horo di konsulto.
142
En la vakua kancelereyo sidis la skribisti, qui insultis pri la komplika formulari. Li laboris senvorte e chanjis ironala regardi. Ek la chambri dil chefi resonis gaya voci, quale se la homi portus lejera uniformi e drinkus kolda drinkaji.
Galiulin venis aden la chambro por la publiko. Il vidis JIVAGO e signifis a lu enirar la chef-chambro por partoprenar la gaya humoro.
La mediko devis enirar sen to la chambro pro signaturo. La desordino en la chambro esis preske piktistale. La sensaciono en la urbeto e la heroo dil dio esis la nova komisario, qua stacis nun en la ibe, quankam hike nulu traktis questioni pri la provizado o strategio, ma nur militala paper-amasi.
„Hike esas ankore unu de nia steli", dicis la distrikt- chefo e prizentis JIVAGO al komisario, qua ma montris nula atenco.
La distrikt-chefo, qua chanjis sua posturo nur pro la signaturo por JIVAGO, indikis per afabla gesto a basa sejo polsterizita en la mezo dil chambro. Doktoro JIVAGO esis la nura persono, qua juis komforteso. La distrikt-chefo, la kapo en la manuo tenante, sidis apud la skrib-tablo, lua helpisto sidis sur la apogilo dil sofao, quale se il sidus en muliero-selo, Galiulin sidis en falsa direciono sur stulo, e la yuna komisario iris en la chambro hike ed ibe e parolis sen interrupto. Temis pri la desertanti en Biryutshi. La rumori pri la komisario esis vera. Il esis magra, nematura yunulo, qua brulis por la maxim alta ideali kam kandelo. Il venus ek tre bona familio, filiulo di senatano, qua duktabis sua kompanio dum februaro en la statala duma.
143
Lua nomo esis Hinze o Hinz. La mediko ne povis distingar to dum la prizento. La komisario posedis klara peterburgala pronunco kun lejera baltika acento. Il portis tro streta militala uniformo. Il semblis embarasata pro sua yuneso e por aspektar plu olda il prizentis malhumoroza vizajo, la manui en la poshi dil kavalko-kostumo, levis la shultri adsupre e donis tale a sua figuro soldatala aparajo.
„Dop kelka stacioni de hike trovesas regimento di kosaki. Reda e loyala. Ni bezonas ica regimento. La desertanti esos kaptiti, e fino. La korpo-komandanto postulas la senfrista desarmizo", explikis la distrikt- chefo.
„Ka kosaki? Nulakaze e nultempe!" eruptis la komisario. „Ni ne vivas en yaro 1905! To esus ya borgeza pensmaniero! Hike ni havas diversa opinioni. Via generali eroras"
„Til nun eventis nulo. Esas nur intenco, koncepto"
„Existas konvenciono kun la militala chefaro: nula
interveno en la strategiala precepti. Forsan on ne povas
exkluzar la kosaki. Pro me. Ma me agos segun la sana
raciono. Kad existas ibe irga kampeyo?"
„Quon me povas dicar? Yes, ibe existas fortifikita
kampeyo."
„Tre bone. Me iros adibe. Me volas vidar ica monstri, ica satirusi. Forsan li esas desertanti, ma li esas anke la populo, mea sioruli. La populo esas kam infanto, on devas konocar olua anmo. Pro to esas partikulara konduto necesa. On devas komprenar tushar la maxim bona e maxim delikata aspekti dil populo. Me parolos kun li de homo a homo. Li retroiros en la armeo, tote certe. Quante vi parias?"