La fenestri esis apertita. Odoris a tilio, a bitra kumino ed a karbono de la herdo, ube la amba glatigili stacis, quin flegistino Antipova uzis.
„Pro quo vu ne frapis hiere? Mademoiselle raportis pri vu. Ma vu agis justa. Me esis ja en lito. Do, bona jorno. Atenco, ne sordideskez. Omnaloke esas karbono." „Ka vu repasas la tota linjo por la lazareto?" „No, la maxim granda parto esas de me. Vu ya mokis sempre itere, ke me restus hike eterna. Nun ma esas serioze. Vu povas vidar, ke me pakigas omno. Se me esas pronta, lore komencas la departo. Me iros al Uralo e vu a Moskva. E se irgu questionas, ka vu konocas la urbeto Melyuseyev, lore vu dicos: Me ne povas memorar. E qua esas flegistino Antipova? Nula konjekto"
„Ho ve, ni lasez to. Quale esis vua voyajo tra la land- distrikti? Quo eventas en vilajo?" „Esas longa raporto. La glatigili esas kolda. Voluntez, donez a me la glatigilo sur la herdo. Ibe! Ed ica de me pozez sur la herdo. Me dankas. La vilaji esas diversa, segun la habitanti. Kelki esas laborema. En altra vilaji vivas nur drinkeri. Ibe regnas kaoso. Teroriva aspekto."
150 „Sensencajo! Ka drinkeri? Vu komprenas nulo. Nulu esas prezenta, la viri esas en la armeo. Do bone, e quo esas kun la nova revolucionala semstvo?" „Pri la drinkeri me disputos kun vu! Ka semstvo? To esos ankore longa plago. La koncepti esas neutila, ed existas nulu, kun qua on povus laborar. La rurani montras intereso nur pri la land-problemo. Me esis anke en la domeno 'Libera Vivo'. Ibe esas bela. Vu devas vidar ol. Dum la printempo eventis ibe brulo e spoliado. Garbeyo e frukt-arbori esas perdita. En Sybushino me ne esis, existis nula posibleso. Ma omni dicas, ke la historio pri la surdamuto esus nula fablo. La homi povas deskriptar lu. Il esus yuna e kultivita" „Hiere la Ustinya parolis sur la placo por lu." „Hiere, kande me arivis, venis gigantala veturedo di utensilaro de la domeno. Me protestis ja ofte, ke on ne molestez ni. Ni ya havas omno hike! E hodie venis la gardisto de la komandeyo kun papero dal distrikt-chefo. Ili bezonas urjante teo-arjento e kristalkarafi por vino. Nur dum un vespero, lore ni obtenus omno retro. Ma ton ni ya konocas ja. La duimo mankos! On volas preparar festo. Irga persono aparis."
„Ah, me ja savas. La nova fronto-komisario. Me vidis lu hazarde. On volas desarmizar la desertanti. Ica komisario esas ankore verda yunulo. On volas sendar kosaki, ma il volas agar per sentimenti. Il dicas, la populo esus kam infanto, e nun il kredas la afero esus infanto-ludo. Galiulin avertas, ma il restas neacesebla. Tala kerlo posedas kapo kam betono. Ne repasez, nur por un momento, audez a me. Ja balde ni havos hike nekredebla sango-balno. Ni povas facar nulo. Ni esas senpova. Me deziras tre, ke vu voyajez plu frue."
151
„Nulo eventos. Vu exajeras. Ultre to me ya voyajos, ma me ne povas desaparar instante. Me devas kontrolar la inventar-listi, altrakaze on dicos, me esus furtistino. Ma quale me povas facar transdono, a qua persono? To esas la questiono. Ica inventario ruinos me! Me nur audas reprochi. Me trans-skribis la posedajo dil komtino al lazareto, segun la dekreto. E nun on dicas, ke me nur agis tale por konservar la tota posedajo por la komtino. Quala infameso!"
„Ho ve, donez nulo pri porcelano e tapisi. Ad la diablo! Yes, pro quo ni ne vidis ni hiere? Me esis en bona humoro! Me volis klarigar a vu la totala astrologio e respondar omna questioni! Ma serioze. Me parolus volunte pri mea spozino, mea filiulo, mea vivo. Ho ve, ka normala viro ne povas parolar kun normala muliero sen irga dopa pensi? Ho, ad la diablo! Me pregas vu, repasez pluse, ne atencez me. Me parolos simple. Me parolos tre longe.
Vu pripensez, en quala tempo ni vivas! E ni amba vivas en ica dii! Tala eventas nur unfoye en la tota eterneso. Imaginez, Rusia esas sen tekto, e ni stacas sub libera cielo. E nulu kontrolas ni! Libereso! Vera libereso! Ne per vorti o postuli, ma ek la cielo, kontre omna expekti! Libereso per hazardo, per miskompreno. Omni esas kunfuzita ed irge granda! Ka vu remarkis to? Singlu sentas la deskovrita giganteso en su e timas ol. Repasez pluse, me pregas vu. Yes, vu povas anke tacar. Ka me enoyigas vu? Me donos a vu la altra glatigilo. Hiere me observis la noktala kunveno. Astoniva spektaklo. Matreto Rusia moveskas, ol ne volas restar sen movo. Ol parolas sen interrupto. Ma ne nur la homi parolas.
152
Steli ed arbori konvesas inter su, noktala flori filozofias, e stonoza edifiki asemblas. Ka ne esas kam en Evangelio, dum la epoko dil apostoli? Ka vu memoras, quon Paulus dicis? Parolez per langi e profetesez e pregez al graco explikar.'"
„Quon vu dicis pri la steli ed arbori, me povas komprenar. Me savas, quon vu volas dicar. Me experiencis ica sentimenti anke ja." „La milito kauzis la unesma parto e la revoluciono la duesma. La milito esis la artoza interrupto en vivo. Ma nulu povas nuligar la existo. No. E la revoluciono arivis kam subita, longa sospiro. Singlu esas kam nov- naskinta, omni experiencas transformadi. On povas dicar, singlu experiencis du revolucioni, la personala e la generala. Me kredas, la socialismo esas kam maro, en qua trovesas omna personala revolucioni. La maro dil vivo, la maro dil sendependo. Yes, la maro dil vivo, kam sur pikturi. Geniala e kreanta, richa vivo. Ma la homi volas serchar nun ica vivo ne pluse en libri, ma en su ipsa, ne per abstrakti, ma per praktiko" Lua voco tremis subite.
Flegistino Antipova cesis repasar e regardis lu serioze e perplexe. JIVAGO ne savis, quon il dicabis. Pos kurta pauzo il durigis:
„En ica dii on volas vivar prefere sincera ed utila! On volas esar parto dil generala inspireso! Ed en ica generala joyo, me povas vidar vua trista okuli, irg-ube dop la sep monti. Me deziris tante, ke vu esus kontenta, sen irga bezoni. Se irga homo, amiko o spozulo (forsan mem oficiro) pregus me, ke me ne sorgez pro vu, lore me levus mea pugno... Ho, quon me nur parolas! Pardonez!"
153
Itere lua voco kapitulacis. Il agitis per la manui en la aero e sentis, ke il facabis neextingebla embaraseso. Il iris al fenestro. Ibe il stacis kun la dorso al chambro. Lua blinda, konfuza regardo serchis en la obskura parko paco.
Flegistino Antipova departis la glatigo-planko e restis stacar kelka pazi koram la mediko. „Ho, me timis sempre ica momento!" el dicis nelaute, kam en su. „Quala fatala konfuzo! Ne parolez itere pri ica afero, Yuri Andreyevitsh, no! Videz, quon me facis pro vu!" El hastis al glatigo-planko. Sub la glatigo jacis bruletita bluzo e dina filo di pikanta fumuro acensis. El depozis la glatigo per iracema stroko sur la soklo e dicis: „Yuri Andreyevitsh, vu devas divenar racionoza. Vu irez a Mademoiselle, vu drinkez glaso de aquo, e lore vu retrovenez kom persono, quan me konocas, quan me volas vidar! Me savas, vu havos la necesa forteso! Me pregas vu, vu facez to."
Ma ne eventis plusa konversi inter li. Pos un semano flegistino Antipova departis.
9
Pos kelka tempo anke JIVAGO aranjis sua departo. En la nokto ante la departo eventis en Melyuseyev teroriva tempesto.
La uragano frateskis kun la pluvo, qua falis preske vertikale sur la tekti por hastar tandem transverse tra la stradi.
La tondro-bruisi venis sucedante sen pauzo. En klara lumo dil fulmini montreskis strado, qua semblis eskapar kun la arbori aden la foreso.
154
En ica nokto on vekigis Mademoiselle Fleury per frapi kontre la dom-pordo. El erektis su en lito ed askoltis. La frapi duris.
Kad en la tota lazareto ne existas un persono, qua povas apertar la pordo? pensis el. Ka me devas facar sempre omno sola, me nefelica olda muliero, nur pro ke la naturo donis a me sincereso e responso? Bone, la Shabrinski-familio esis richa homi, aristokrati. Ma la lazareto apartenas al populo, a ni. Pro quo li livis ol? Adube iris exemple la sanitaristi? Omni forkuris, la estri, la flegistini, la mediki. Ed existas ya ankore vunditi, du amputiti, ed en magazino apud la linjeyo trovesas maladi kun disenterio.