Андо-перувіянцы — гэта мяшаны тып арауканскай, пэхуэнскай і аукаскай рас. Гэта людзі сярэдняга росту, з бронзавым целам, нізкім ілбом, амаль круглым тварам, тонкімі губамі і вытырклымі сківіцамі; у іх рысах ёсць нешта ад жанчын. Антраполагі адразу-б сказалі, што гэтыя тубыльцы не з’яўляюцца прадстаўнікамі чыстай расы. Але Гленарвана цікавілі не столькі яны самі, колькі іх жывёла. У іх былі коні і быкі. Больш яму нічога не трэба было ад іх.
Талькаў абавязаўся весці гандлёвыя перагаворы. Яны былі кароткія. У абмен на сем маленькіх аргентынскіх конікаў з усёй зброяй, сотні фунтаў сушанага мяса, некалькі мерак рысу і скураных мяшкоў для вады індзейцы згаджаліся ўзяць, замест віна і рому, якія яны спачатку патрабавалі, дваццаць унцый золата. Вартасць яго ім была добра вядома.
Гленарван хацеў купіць восьмага каня для патагонца, але Талькаў жэстам паказаў, што ён яму непатрэбны.
Торг быў закончаны. Гленарван развітаўся са сваімі «пастаўшчыкамі», як іх празваў Паганель, і, менш чым за поўгадзіны, сябры вярнуліся ў лагер. Іх сустрэлі з вясёлымі выгукамі, якія, па праўдзе кажучы, больш датычыліся ежы і коней, чым іх саміх. Усе пачалі есці з воўчым апетытам. Роберт таксама крыху з’еў. Сілы амаль цалкам вярнуліся к яму.
Увесь астатні час адпачывалі. Гаварылі пакрысе пра ўсё: ўспаміналі дарагіх адсутных, «Дункан», капітана Джона Мангльса, яго храбры экіпаж і Гары Гранта, які можа быў недалёка адсюль.
Паганель ні на хвіліну не адступаў ад індзейца. Ён, як цень, усюды хадзіў за ім. Вучоны-географ ад радасці не памятаў сябе, што бачыць жывога патагонца, побач з якім ён сам здаваўся карлікам. Ён надакучваў спакойнаму індзейцу іспанскімі фразамі, але той цярпліва слухаў іх. Гэтым разам географ вучыўся без кніг. Чуваць было, як ён выгаварвае гучныя словы, на ўсю сілу напружваючы галасавыя звязкі, язык і сківіцы.
— Калі я не авалодаю іспанскім акцэнтам,— гаварыў ён маёру,— вы павінны мець да мяне літасць. Хто-б мог падумаць, што ў адзін прыгожы дзень я буду вывучаць іспанскую мову ў патагонца!
РАЗДЗЕЛ ШАСНАЦЦАТЫ
Рыо-Каларадо
Назаўтра, 22 кастрычніка, а восьмай гадзіне раніцы, Талькаў падаў сігнал да выхаду. Аргентынская раўніна між дваццаць другім і сорак другім градусам шыраты мае нахіл з захаду на ўсход; падарожнікам такім чынам трэба было праехаць па адхоннаму спаду да самага мора.
Калі патагонец адмовіўся ад каня, Гленарван рашыў, што ён лічыць за лепшае хадзіць пешкам, як некаторыя іншыя праваднікі. Але Гленарван памыліўся.
У момант ад’езду Талькаў раптам засвістаў асаблівым спосабам. Зараз-жа з бліжняй дубровы выбег па выкліку гаспадара добры, незвычайнай прыгожасці, конь. Бліскучая каракавая поўсць, тонкая рухавая морда, шырокія ноздры, агністыя вочы, густая грыва, шырокія грудзі і доўгія бабкі — усё гэта гаварыла, што конь быў гарачы, смелы, шпаркі і трывалы.
Маёр, які добра ведаў коней, шчыра захапляўся гэтым узорам чыстакроўнай пампаскай пароды. Ён бачыў у ёй некаторае падабенства да англійскага «гунтэра». Цудоўная жывёла называлася «Таука», што азначае «птушка», на патагонскай мове, і трэба сказаць, што конь як нельга лепш заслужыў сваё імя.
Як толькі Талькаў ускочыў у сядло, Таука стала дыбка. Вельмі прыгожае відовішча ўяўлялі сабою седак і конь. Да сядла патагонца былі прывязаны дзве рэчы для палявання, патрэбныя звычайна ў аргентынскіх раўнінах: болас і ласо.
Болас складаецца з трох невялікіх шароў, злучаных між сабой скуранымі раменнямі. Індзеец кідае іх з адлегласці ў сто крокаў так трапна, што шары заблытваюцца вакол ног і кідаюць на зямлю праследуемага ворага ці жывёлу. У руках патагонца — гэта страшная зброя, і ён карыстаецца ёю з надзвычайнай спрытнасцю.
Ласо — гэта вяроўка, футаў трыццаць у даўжыню, звітая з двух моцных раменяў, яна канчаецца пятлёй з жалезным кальцом. Гэтую пятлю закідваюць правай рукой, а левай трымаюць самае ласо, канец якога моцна прывязаны да сядла.
Доўгі карабін, павешаны за плячыма, дапаўняў узбраенне патагонца.
Талькаў, не заўважаючы захаплення, выкліканага яго прыроднай грацыяй, вольнай і гордай постаццю, стаў на чале атрада, і падарожнікі рушылі ў дарогу. Яны ехалі то галопам, то шагам,— відавочна, трушок не падабаўся аргентынскім коням.
Роберт добра сядзеў у сядле і даводзіў Гленарвану сваё ўменне ездзіць верхам.
Каля самага падножжа Кардыльераў пачынаюцца пампасы. Іх можна падзяліць на тры часткі. Першая — бліжэйшая да хрыбта — цягнецца міль на дзвесце пяцьдзесят. Яна ўся зарасла невысокімі дрэвамі і хмызнякамі. Другая — шырынёй у чатырыста пяцьдзесят міль — зарасла надзвычай густой травой. Яна канчаецца за сто восемдзесят міль ад Буэнос-Айрэса. Адсюль да самага акіяна падарожнік ідзе па бяскрайняму зарасніку люцэрны і чартапалоха. Гэта трэцяя частка пампасаў.