— Zarobić w ciągu kwadransa pięćdziesiąt kilka tysięcy franków — to mało!
— Pan Rockefeller, pan baron Rotszyld w ciągu każdej godziny…
— Ach, co to mnie obchodzi! Chodźmy już stąd!
— Chodźmy, chodźmy…
Ewa ani się spostrzegła, kiedy się znalazła w przedziale wagonu zdążającego do Nicei. Jaśniach siedział naprzeciw niej. Był spokojny. Milczał uparcie. Głowa jego chwiała się i drgała, zależnie od skoków pociągu. W pewnej chwili nachylił się i zapytał:
— Proszę pani — do kogo właściwie należą owe wygrane pieniądze?
— Do pana. Odda mi pan trzy tysiące — z potrąceniem za wino i bilet w windzie.
— No nie. Takim znowu łapserdakiem nie jestem.
— Ja nie potrzebuję tych pieniędzy.
— A gdzie pani właściwie mieszka?
— Hotel Suisse.
— I długo tu pani myśli zabawić?
— Nie wiem. To nie zależy ode mnie.
— Bo widzi pani…
— Cóż tam nowego?
— Widzi pani — byłem już raz na Korsyce. — Gdyby się pani zgodziła…
— Pojechać tam razem z panem?
— Razem ze mną. Ja bym tam pani opowiedział…
— I tu można bardzo wiele opowiedzieć. Nikt nie przeszkadza.
— Nie, tu podle. Stamtąd — do kraju?
— Cóż pana tak ciągnie do kraju?
— Widzi pani…
— To niech pan sobie wraca.
— Teraz jeszcze nie mogę. Jeszcze śmierć mam w kosteczkach. Szpik w kościach zmarzł. Muszę odtajać.
— Pan jest jakieś niezmierzone czupiradło.
— Bagatela!
— Toteż wie pan co: rozstańmy się na dworcu w Nicei. Dobrze?
— Jutro odchodzi statek na Korsykę o godzinie piątej. Tak się dobrze składa. Jechałoby się jak przez Kocytus pod przewodem cudnego widzenia. Niech pani przyjedzie do nicejskiego portu. Pojedziemy do miasta Ajaccio. Ja swoim dworem, pani swoim. Mamy wspólne pieniądze.
— Mówiłam, że to są pańskie pieniądze.
— Wszystko pani wytłumaczę. Owszem, jeśli je pani przeznaczy, to je wezmę.
— Jak to — „przeznaczę”?
— Potem. Wytłumaczę na Korsyce.
— Ale pan już się mną rozporządza, jakbym była pańską żoną.
— Albo „kochanką”? Nie, pani. Ja się w pani nie będę kochał, nawet się nie będę umizgał. Może (a nawet z pewnością!) napiszę jaki misterny sonet na wieczną cześć włosów pani, ust, oczu, ale stąd do miłości olbrzymi kawał drogi. Będzie to może ładne jak u Owidiusza albo Petrarki, ale zimne…
— Jak to pan wszystko wie, jak będzie i co będzie.
— Bo ja wszystko wiem. Zresztą pani mi darowała życie. Kto pani jest? Skąd pani przyszła do tej tawerny? Tego nie wiem.
— Przyszłam na nogach — z morza. Wie pan? Na pewno z morza. A otóż i Nicea.
— Zaraz poznałem, że w pani jest zawarty płomień, przenikający wszystko na ziemi — Agni[127] ksiąg wedyjskich.
— Żegnam pana.
Wyskoczyła z pociągu i rzuciła się w tłum osób, zdążający ku tramwajom.
*
Nazajutrz o godzinie czwartej przyszła do portu. Padał drobny, rzęsisty deszcz. Pełne morze było siwe od pian. W zatoce panowała wprawdzie cisza, ale było ponuro i groźnie. Kadłuby statków przybyłych, wciąż dyszące i ociekające zużytą parą, wielkie żaglowce z mnóstwem poprzecznych rej, płaskie łodzie pełne słupów marmuru i płyt ciosanego kamienia, mnóstwo pak, beczek, kuf, worów. Ewa brnęła wśród bagażów po mokrym wybrzeżu i już z dala ujrzała Jaśniacha.
Zbliżał się do budki kasjera odchodzącego statku ulokowanej na wybrzeżu. Ewa dała mu znak ręką, żeby się zbliżył. Gdy nadszedł, niemal bez przywitania zażądała, żeby jej zwrócił pożyczone wczoraj trzy tysiące franków. Poeta zaczął rozpinać dziwnie obszerny waterproof i wykopywać z głębokiej kieszeni pugilares.
W trakcie tych czynności zapytał:
— Więc to pani nie pojedzie?
— Oczywiście, że nie pojadę.
— Mam pani oddać połowę — dobrze?
— Czego połowę?
— Wygranej. Dwadzieścia siedem tysięcy.
— Ma pan mi oddać moje własne trzy tysiące. Cóż za piła!
— Niech pani weźmie sobie połowę. Mnie te pieniądze i tak nie zbawią, bo to na mnie za mało. Za dużo znowu, żeby przeżyć. Może pani zrobić coś dobrego.
— No więc — mówiła po głębokim namyśle — niech mi pan pożyczy jeszcze dziesięć tysięcy.
— Służę.
Wzięła trzynaście banknotów po tysiąc franków, kiwnęła Jaśniachowi głową i odeszła. W pewnej chwili stanęła i obejrzała się przez ramię. Spostrzegła, że dziwadło stoi na miejscu i patrzy za nią. Rzekła głośno:
— O której odchodzi statek?
— Za godzinę z górą.
— Może tu jeszcze przyjdę pożegnać się z panem.
— Czekam.
Poszła szybko. Pewien właściciel karetki, który odwiózł pasażera do portu, zaproponował, żeby wsiadła. Wskoczyła do pudła i kazała się zawieźć do hotelu Des Anglais.
Wbiegła szybko do hotelowego parlour i kazała lokajowi poprosić hrabiego Szczerbica. Za chwilę wezwany stał przed nią. Dziwne zdumienie targnęło jego twarz.
Ewa przystąpiła bliżej i podniosła na niego oczy szczere i czyste. Dość długo nie mogła mówić ani słowa. Nareszcie oświadczyła:
— Przyszłam prosić pana o łaskę, o łaskę!
— Wszystko!
— Przyszłam prosić, żeby pan zechciał wziąć ode mnie z powrotem, com od pana pożyczyła.
— Ach! — westchnął. — Z ochotą.
— Ileż jestem panu winna? Przepraszam, przepraszam za to pytanie po stokroć, po milion razy!
— Wygrała pani?
— Wygrałam.
Począł liczyć w pamięci, patrząc w okno. Kilkakroć pociągnął ręką po czole.
— Wczoraj pięć tysięcy… — dopomogła.
— Tak… A tak! Wczoraj pięć tysięcy.
— W Warszawie pięćset rubli.
— Tak, w Warszawie pięćset rubli.
— Droga…
— Wie pani — nie mogę tak na razie. Ja obliczę — i powiem jutro.
— Nie, jutro nie! Wie pan? Oddam teraz dziesięć tysięcy franków.
— Nie należy mi się tyle!
— Jeżeli będzie cokolwiek nadto — bełkotała pospiesznie — to po obliczeniu zwróci pan Niepołomskiemu albo… mnie samej. Jeżeli będzie za mało, to dodamy. Zgoda? Dziś bardzo mi się spieszy. Bardzo mi pilno. Pan to zrozumie i przebaczy!
— A dokądże pani tak dąży?
— Spieszę się, muszę co prędzej!
Przelotne zwróciła na niego spojrzenie, gdy stał po drugiej stronie fotela blady jak trup, z oczyma wbitymi w ziemię.
Wsunęła mu w rękę paczkę pieniędzy. Nie oponował.
Tylko ręce jego drgnęły, a brwi zsunęły się szybko. Miała już odejść i uczyniła ruch ku przerwaniu tej rozmowy.
Wtedy to cicho wymówił, nie podnosząc oczu, słowo po słowie:
— Niech pani pójdzie do mnie. Mieszkam tutaj, na piętrze.
— A po cóż to ja do pana? — spytała z naiwnym zdumieniem.
— Niech pani ze mną zostanie!
Zaśmiała się z cicha, maleńkim, szyderczym śmieszkiem, w którym zmieściło się morze naigrawania.
— Tym się skończyła opieka nade mną! Nad „moją miłością”!
— Tym! — rzekł. — Tym się skończyła! Kocham się w pani. Zostań ze mną! Bądź moja. Rzucę wszystko: ten tam kraj… Sprzedam wszystko i tu zamieszkam. Otoczę cię zbytkiem, szczęściem, rozkoszą. Nie znasz tego wszystkiego, więc nie możesz pogardzać. Pojedziemy do Paryża. Będziemy tam mieszkać razem. Utoniemy w tym boskim mieście. Chcesz? O boska moja, o przecudna! Bez ciebie nie ma życia na tej czarnej ziemi, bez ciebie nie ma powietrza, nie ma słońca! Bez ciebie jest śmierć na ziemi! Cóż ja mam począć? Zdradzam? Tak, zdradzam. No tak, zdradzam — do wszystkich diabłów! Ty zdradzisz? No tak! Ale będziemy szczęśliwi! O dziecko! będziesz szczęśliwa — to ci przysięgam na cienie mojej matki! Poznasz szczęście! Szczęście wesołe, radość życia! Po cóż masz cierpieć, ty, najpiękniejsza z kobiet na świecie, ty, stworzona do raju, ty, Ewo! Pomyśl! Cóż nas mogą obchodzić wszystkie religie, prawa, przepisy, ojczyzny, kodeksy?