Tre menciinde estas ankoraŭ, ke Pro Decoene, belga misiisto en la urbo Brandaro, Manitoba-ŝtato, Kanado, uzis praktike E-n en ĉiuj Diservoj inter siaj paroĥanoj el ĉ. 17 malsamaj lingvoj: li tie kateĥizis, predikis kaj admmistris la sakramentojn E-lingve. Same faris Pro Jubenville en Saint Félix, Kanado; kaj aliaj misiistoj en Ĥinujo. — Frato W. van ZON.
Laŭ la Konversacia Gazeto, (1931) la unua Diservo kun E-lingvaj kantoj okazis 26 okt. 1896 en la katolika preĝejo de Smolensk (Rusujo).
Protestantaj.
E ĝis nun nur private estis uzata en prot. Diservoj. Laŭ mia scio la unua prot. Diservo en E okazis en la 2-a UK en Genčve, 1906. Predikis pastro Schneeberger. Sekvis en 1907 la Diservo dum la 3-a UK en Cambridge; predikis pastro Rust. Grandioza Diservo okazis en la 4-a UK en Dresden, kie laŭ tiamaj informoj preskaŭ 2000 personoj ĉeestis en la fama preĝejo «Kreuzkirche». Oni prezentis la belegan oratorion de Schubert «La Ĉiopovo», kiu estis tradukita en E. Predikis pastro Kühn.
- En la pluaj kongresoj ĉiam okazis prot Diservo. La LKK-j afable aranĝis ĝin kaj la ekleziaj komunumoj de la kongresurboj permesis la uzadon de la preĝejo. La Kristana E-ista Ligo Int. (KELI) dum la UK en Paris, 1932, decidis, ke estonte ĝi aranĝos la kongresajn prot. Diservojn sub propra respondeco. Tiu en la 25-a UK en Köln bone sukcesis; predikis pastro Koopmann, la ĥoro de la Blu-Kruc-Societo kantis du psalmojn en E. — Krom la kongresaj Diservoj okazis ankaŭ privataj, precipe en Anglujo, kie prot. E-istoj jam de 1907 aranĝis Diservojn. — P. HÜBNER.
Ekde 1909 en London okazas seninterrompe ĉiumonataj Diservoj. «La Diservo estas definitive kristana laŭ karaktero sur la bazo de la Biblio kaj la Apostola Kredkonfeso; sed tute nesekta. La kondukanto, memorante, ke partoprenas homoj kun diversaj religiaj kredoj, celas trovi la aferojn komunajn, kaj eviti diskutonaskajn temojn.» La tuta Diservo okazas en E-a lingvo. Ĝin partoprenas homoj el multaj diversaj kristanaj sektoj, predikis eĉ romkatoliko. Ordinare ĉeestas nuntempe preskaŭ 100 personoj. Loko de la Diservo de kelkaj jaroj: la preĝejo St Ethelburga, 72 Bishopsgate, E.C. 2. Sekr. de la Diserva Komitato: 1909–33 M.C. Butler. — Laŭ M.C.B.
Hebreaj. La unua hebrea Diservo dum UK okazis en 1912 en Krakow. Predikis Saphra. Sekvis pluaj Diservoj.
Dmitriev Vladimir, ruso, inĝ.-konstruisto. Nask. en 1870. Aliĝis al E en 1907, gvidis en Petrograd multajn kursojn. Li verkis E-R vortareton; Grafikajn figurojn de la kresko de ES-j kaj gazetaro. Kunverkis prop. verkon.
Dobravc F., financa inspektoro en Maribor (Jugosl.). Propagandisto. Verkis post la milito slovenan gramatikon de E kaj vortaron.
Döhler (doler) Walter, d-ro, germano. Laboris multe por E, speciale sur la radio-kampo. Verkis E kaj Radio 1928, kunlaboris je Int. Scienca Revuo, Wüster-Vortaro. L.K.
Dokumentoj de Esperanto. Kunmetita de A. Mobusz, 1921, 200 p. informilo pri la historio kaj organizo de la E-a movado. Enhavo: Historio de L. I de Leibniz ĝis la nuna tempo; Biografio de Z; La unua tempo de E en Germ.; Einstein; La unua E-ista gazeto; Hachette kaj E; La UK-j; Kongresparoladoj de Z; regularoj, leteroj ktp., kiuj havas dokumentan karakteron.
Dokumentoj de Komunismo, SAT, 1923, 132 p. Enhavo: K. Manifesto de Marx kaj Engels; Konstitucio de Ruslanda Soveta Respubliko; Programo de Rusa K. Partio; Manifesto de K. Internacio.
Domac Julio, kroato, d-ro kuracisto. Mortis en 1933. Prez. de ES en Zagreb, 1923–27. En 1924 red. de konkordo. Bona parolanto.
Dombrovski, v. Dambrauskas.
Domčnech (domeneĉ) Mas Artur, kataluno, librotenisto, prot. de latina lingvo, kunred. ĉe sindikalistaj ĵurnaloj. Nask. 13 jul. 1878 en Barcelona. E-isto de 1914. Konstanta kursgvidado. Estis prez. kaj sekr. de Int. Floraj Ludoj, sekr. de KEF, prez. de l’ loka EG. Tri monatojn post sia E-iĝo li gajnis la naturan floron dum FI. Ludoj. Depost tiu tempo (1919) li fariĝis flua kaj lerta E-poeto kaj gajnis ankoraŭ trifoje premion dum la Fl. Ludoj.
Domingues (domingiŝ) Carlos, brazilano, d-ro, advokato, prez. de BKE depost 1923, vicprez. de BLE, ĉefdel. de UEA, red de Brazila E-isto. Reprezentis la registaron ĉe la 18-a kaj 21-a UK-j. LK de 1932. Kunredaktas kompletan Portugala-E vortaron. Ĉefkunlaboranto de la Enciklopedio.
Domo de Esperanto, societo en Paris por disvastigo de E. (v. Francujo.)
Domo de Homamo, v. Oomoto.
Don Juan. Komedio de Molière, el la franca trad. Boirac. 1906, 108 p. «La rakonto rememorigas al ni la scenon muzike prezentitan per la genio de Mozart. La mirinda fleksebleco de la lingvo vidigas per la diversaj interparoloj inter la kamparaninoj, ktp.» (D.H.L., British E-ist, 1906, p: 101)
Donker Hendrik Sierik, nederlandano, supera poŝtoficisto. Nask. 25 febr. 1889 en Amsterdam. Estis sekr. de la NSE, reprezentanto de ILEPTO kaj estrarano de loka grupo. Kompilis broŝuron N-lingvan Kial E-instruo en 1a unuagrada lernejo?
Dor Henri, sviso, d-ro, kuracisto. Nask. 4 okt. 1835, en Vevey, mortis 29 okt. 1912. Fama oftalmologo: li studis en dek Universitatoj de sep, landoj; en 1866 vokita de la Berna Universitato, li direktis tie la instruadon de la oftalmologio. En 1876, vokita de Lyott-aj profesoroj, li fondis gravan senpagan oftalmologian klinikon, kiun li direktis ĝis sia morto. Li estis prez. de «Medicinaj Sciencoj», ktp. — Sciencemulo, artemulo, li estis ankaŭ poligloto, flue parolis kaj skribis dekunu modernajn lingvojn, kaj legis la latinan kaj la grekan. En 1902, jam sesdek-sepjara, post parolado de Boirac en Lyon, li aliĝis al E, kaj estis unu el la unuaj membroj de la Lyona grupo, baldaŭ li prezidis ĝin, poste li fariĝis vicprez de SFPE, kaj rapide akiris nediskutatan aŭtoritaton. En 1908, kunfondinto de TEKA, kies prez. li restis ĝis la morto; li redaktis ĝian oficialan bultenon. Li propagandis per paroladoj kaj gazetartikoloj, kaj igis favoraj al E multajn scienculojn. Pro lia aĝo, lia boneco, la glorkrono de liaj blankaj haroj ĉirkaŭ nobla alta frunto, oni nomis lin «la patriarko de la dua generacio de E-istoj». LK, 1905. — L. BASTIEN.
Dore Fernand, franco, fabrikisto de trikotaĵoj. Nask. 19 marto 1860 en Fontaineles-Gres (apud Troyes), mortis 7 febr. 1922 en Troyes. Fondis en 1920 la muzikan Konservatorion de Troyes. Prez. societojn turistajn kaj sportajn. Fondis en 1904 la grupon de T., kiun li prez. ĝis la morto. Multaj paroladoj en la regiono, kunlaboro en E gazetoj. Trad. kelkajn broŝurojn.
Döring Franz, germano, komercisto. Nask. 5 aŭg. 1889 en Helmstedt. E-isto de 1908. Organiza kaj instrua laboro en Berlin, de 1917 en Konigsberg, de 1919 en Freiburg (Baden), kie li fondis novan grupon. Kursoj, ankaŭ por blinduloj. Tradukaĵoj en manuskripto. Liaj edzino kaj filino estas E-istoj.
Dottarelli Primo, italo. Nask. 1 dec, 1864 en Roma, mortis 6 dec. 1919. E-isto de 1905. Vigla kaj fervora propagandisto. De 1905 konsulo, poste del. de UEA en Roma ĝis sia morto.
Dover. Havenurbo, banloko kaj fortikaĵo en Anglujo; 42.400 loĝantoj; loko (kune kun Calais) de la unua iom grava int. E-a kunveno. v. Calais.
Dratwer Isaj, hebreo, bakteriologo. Nask. 1 jan. 1905 en Warszawa. Fervora propagandisto. Prez. de l’ Akademia E Rondo. Sekr. de komitatoj postkongresaj en 1927 kaj 1931. Ofte aperigis artikolojn (leterojn) en HDE, P E-isto, k.a. Aparte eliris Noveloj el la rusa de Romanov, 1932.