12-га лютага. “ЛіМ” апублікаваў водгук Л. Рублеўскай на “Лодачкі”. Такі, якога ці якіх я ўсё жыццё чакаў на многія свае творы. Справа зусім не ў тым, што водгук станоўчы і нават вельмі. Справа ў тым, што паэма прачытана душой і сэрцам - не так крытыка, як чалавека, чытача (хаця, бясспрэчна, і крытыка, прафесійнага літаратара!). Прачытана глыбока, вельмі ўважліва да ўсіх нібыта дробязей, дэталей. І яшчэ - прачытана Жанчынай, г. зн. з тонкім адчуваннем таго, што далёка не кожны мужчына здольны адчуць.
У гэтым жа нумары Г. Марчук расказвае пра выдавецкі план на 1999 год. “Падрыхтаваны да выдання чарговыя тамы Купалы, Крапівы, Барадуліна”. Гілевіча не ўспамінае ніяк - ні 2-га, які недзе заваліўся і праваліўся, ні тым больш 3-га. А абяцаў да 2000-га выдаць усе 4 - дзеля гэтага і скасціў з шасці тамоў на чатыры. Вось так праясняецца сітуацыя.
13-га лютага. Вечар Я. Янішчыц па тэле, запісаны ў Доме літаратара. Гілевіча выразалі двойчы. Не паказалі маё выступление (хоць я толькі прачытаў прысвечаныя Жэні вершы - нічога амаль іншага не гаварыў) і - уручэнне мне памятнага медаля кіраўнікамі раёна. Вось так выкідваюць з культурнага жыцця Беларусі. Цікава, што - наступнае? Выкінуць са школьных падручнікаў? З праграм для тэхнікумаў і ПТВ выкінулі. Пара! Раз не робіцца пакладзістым, а наадварот, - значыць, пара. Дзейнічайце, таварышочкі!..
26-га лютага. Мой “Вечар славянскай паэзіі” ў Доме літаратара. Падрыхтаваўся чытаць пераклады з усіх славянскіх моў, але паспеў толькі з балгарскай, славенскай і трохі з сербскай. Прынялі выдатна, не горш, чым мае ўласныя вершы. Зрэшты, для мяне мае пераклады (перастварэнні) - таксама ўласныя, бо не ў меншай меры прапушчаны праз душу і сэрца, не менш забіралі сіл і часу (іншы раз нават больш). Людзей было амаль поўная зала - дзеля чаго паклапаціліся з Нінай самі (праз знаёмых у ВНУ). Саюз пусціў усё на самацёк, аднёсся звышабыякава. Ні афішы, ні запрашэння, ні рушніка на столік, ні шклянкі чаю ці хоць бы мінералкі, ні аднаго карэспандэнта з газет ці радыё... Усё, чым мяне забяспечылі, - гэта п’яным правакатарам. І аднак жа вечар удаўся на славу. Выклаўся ўшчэнт, да астатку. Дзве з палавінай гадзіны - на самым высокім дыханні і ўсё з нарастанием. “Дзе дзелася наша пісьмо” Жупанчыча выклікала доўгія авацыі. У канцы слухачы нагаварылі мне шмат добрых слоў і падарылі кветак (зімой!). А паэтаў было... чатыры чалавекі. Сёй-той быў агаломшаны: не чакаў такога. Думаў: ат, пераклады, праца дзеля грошай... Пасля вечара за кавай спрабавалі - уголас, пры мне - асэнсаваць, зразумець, як жа такое магчыма? Каб публіка “раўла” слухаючы пераклады. Нешта неверагоднае...
Штрышок: падпісваю кнігі на сцэне, падымаецца дырэктарка і выключае святло. Перарвала аўтограф на паўслове... У храме культуры.
3-га сакавіка. У заўтрашнім нумары “Народнай волі” маё слова на Кангрэсе дэмакратычных сіл. Праляжала роўна месяц. Раней такога не было. Заўсёды давалі з ходу, ці праз 2-3 дні. Не разумею, што за прычына. Ці не самы моцны артыкул з усіх апошніх - і на табе! Уяўляю, як узвыюць, прачытаўшы, ворагі беларушчыны і ўсе халуі і пачвары.
1-га сакавіка арыштавалі Ганчара і некаторых з яго Камісіі. Кажуць, аб’явіў там сухую галадоўку. Вось гэта дарэмна. Выйдзе пра 10 дзён цяжка хворым, а тут столькі работы, столькі сілы патрэбна!
Вечарам быў на прыёме ў балгар. Былі - Чыгір, Багданкевіч, Шарэцкі, Лябедзька, Грыб... Павіншаваў Чыгіра з вылучэннем кандыдатам у прэзідэнты, пажадаў поспеху. Трохі пагутарылі. Настрой яго мне падабаецца. Як і настрой Лябедзькі. Абодва лічаць: трэба ні ў якім разе не ўпусціць рэальны шанц.
5-га сакавіка. “ЛіМ” надрукаваў маю рэпліку Л. Лычу. Не думаю, што ўспрыме спакойна. Але што ж было мне рабіць, калі - відочная няпраўда наконт ролі БНФ у змаганні за Мову “на пераломным этапе”! А мы ўсе - яшчэ да ўтварэння БНФ - не змагаліся? І прыняўшы закон аб мовах - тым самым не перамаглі? Як жа можна так ігнараваць іншых і прыпісваць фронтаўцам заслугі іншых?..
Перадаў Шарэцкаму рукапіс публіцыстыкі “Толькі мы самі”, аб чым была ў нас размова на балгарскім прыёме. Сказаў, месяцы праз два - да выбараў - можа выйсці кніга. Набор будзе рабіцца тут, а друкавацца - у Маскве. З паўгадзіны хадзілі каля тэатра, гутарылі аб палітычнай сітуацыі. На маё здзіўленне, вельмі нядобра выказаўся пра Карпенку - як пра апартуніста і нават горш. Вось гэта ўжо дрэнна! Вельмі дрэнна! І хочам перамагчы! Пры расхэйдусе ў вярхах - не пераможаш. Адзінства патрэбна, адзінства! Мужы, мужы, што ж вы гэта?!.