Разам з гарбатай Дару прынёс адно крэсла. Але Бальдучы ўжо сядзеў за першай вучнёўскай партай, а араб тулiўся каля настаўнiцкага памоста, павярнуўшыся тварам да печкi, што стаяла памiж пiсьмовым сталом i акном. Падаючы арыштанту шклянку з гарбатай, Дару збянтэжана зiрнуў на яго звязаныя рукi. "Можа, яго ўжо развязаць?" - "Вядома, - адгукнуўся Бальдучы. - Гэта я толькi так, на дарогу". Ён ужо хацеў быў падняцца. Але Дару паставiў шклянку на падлогу i ўкленчыў перад арабам. Той моўчкi глядзеў на яго сваiмi лiхаманкавымi вачыма. Калi рукi вызвалiлiся, араб пацёр набраклыя запясцi, узяў шклянку i пачаў сёрбаць пякучую гарбату хапаткiмi глыткамi.
- Так, - сказаў Дару. - Ну i куды гэта вы кiруеце?
Бальдучы выцягнуў вусы са шклянкi:
- Сюды, сынку..
- Вось дык вучнi! Будзеце тут начаваць?
- Не. Я зараз вяртаюся ў Эль-Амёр. А ты даставiш таварыша ў Тынгiт. Там яго чакаюць у акруговым судзе.
Бальдучы глядзеў на Дару з лёгкай сяброўскай усмешкай.
- Ты што гэта надумаў? - сказаў настаўнiк. - Ты часам не кпiш з мяне?
- Не, сынку. Такi загад.
- Загад? Ды я ж не... - Дару запнуўся, ён не хацеў пакрыўдзiць старога карсiканца. - Урэшце, гэта не мой абавязак.
- Гэх! Ну дык што з таго? На вайне даводзiцца выконваць усе абавязкi.
- Тады я пачакаю, пакуль аб'явяць вайну.
Бальдучы пакiваў галавой.
- Добра. Але загад ёсць загад, i цябе ён датычыцца таксама. Яны, здаецца, пачынаюць варушыцца. Ходзяць чуткi, што неўзабаве будзе паўстанне. Так што ўсе мы, можна лiчыць, мабiлiзаваныя.
У Дару быў па-ранейшаму ўпарты выгляд.
- Слухай, сынку, - сказаў Бальдучы, - ты мне вельмi падабаешся, але ж ты разумей. Нас у Эль-Амёры нейкi тузiн, а вартаваць мы павiнны па ўсёй акрузе. Мне трэба вярнуцца. Мне сказалi даверыць гэтага шалахвоста табе i адразу вяртацца. Мы не маглi яго трымаць у сябе. Яны там, у ягонай вёсцы, пачалi хвалявацца i хацелi яго ў нас адбiць. Таму ты заўтра ж павiнен завесцi яго ў Тынгiт. Што такому асiлку, як ты, нейкiя дваццаць кiламетраў. А потым вернешся, i будуць у цябе зноў твае вучнi i спакойнае жыццё.
Было чуваць, як за сцяной пырхае i стукае капытамi конь. Дару глядзеў праз акно. Надвор'е прыкметна лепшала, па заснежаным узгор'i разлiвалася святло. Калi ўвесь снег растане, сонца запануе зноў i будзе гэтак жа палiць каменныя прасторы. I зноў дзень за днём спякотнае неба будзе сляпiць задушлiвым святлом самотны абшар, дзе нiчога не нагадвае пра iснаванне чалавека.
- Слухай, - сказаў настаўнiк i павярнуўся да Бальдучы, - а што ён такое зрабiў? - I раней, чым жандар разявiў рот, запытаўся: - Ён гаворыць па-французску?
- Не, нiводнага слова. Мы шукалi яго больш за месяц, але ён хаваўся. Гэты шчанюк забiў свайго стрыечнага брата.
- Ён супраць нас?
- Не думаю. Але хто iх ведае...
- За што ж ён забiў?
- Крэўныя справы, па-мойму. Здаецца, адзiн быў вiнаваты другому зерня. Але гэта яшчэ не пэўна. Карацей, зарэзаў свайго брата, як авечку, ведаеш - так, нажом: ш-шах!..
Бальдучы зрабiў рух, нiбы праводзiць сабе лязом па горле, i гэта прыцягнула ўвагу араба, якi з трывогай зiрнуў на жандара. I раптам Дару апанаваў гнеў, ён ненавiдзеў гэтага араба, ён ненавiдзеў усiх людзей за iх агiдную злосць, за iх неспатольную лютасць, за iх прагу крывi.
Але на печы ў гатавальнiку зашумела вада. Дару налiў Бальдучы яшчэ шклянку, потым нерашуча спынiўся, гледзячы на араба, але налiў гарбаты i яму. Той пачаў пiць з ранейшаю прагай. Калi ён узняў рукi, крыссе халата трошкi разышлося, i Дару ўбачыў яго худыя i жылаватыя грудзi.
- Дзякуй табе, хлопча, - сказаў Бальдучы. - Ну, цяпер я пабег.
Ён устаў i рушыў да араба, выцягваючы з кiшэнi матузок.
- Што ты хочаш рабiць? - суха запытаўся Дару.
Бальдучы збянтэжана паказаў вяроўку.
- Не варта.
Стары жандар нерашуча сказаў:
- Як сабе хочаш. Але, спадзяюся, у цябе ёсць зброя?
- Паляўнiчая стрэльба.
- Дзе?
- У чамадане.
- Я б табе раiў трымаць яе побач з ложкам.
- Навошта? Мне няма чаго баяцца.
- Дурны ты, сынку? Калi яны ўздымуцца, лiтасцi нiкому не будзе: для iх мы ўсе аднаго поля ягадкi.
- Я абаранюся, у мяне будзе час, каб заўважыць iх яшчэ здалёк.
Бальдучы засмяяўся, але раптам яго яшчэ белыя зубы схавалiся за шчэццю вусоў.
- У цябе будзе час? Ну-ну. Што я i кажу. Ты заўсёды быў трошкi ненармальны. За гэта я цябе i люблю, мой сын быў такi самы.
Кажучы гэта, ён выцягнуў рэвальвер i паклаў яго на стол.
- Вазьмi сабе. Каб даехаць да Эль-Амёра, мне два не спатрэбяцца.
Рэвальвер блiшчаў на чорнай фарбе стала. Бальдучы павярнуўся да настаўнiка, i той адчуў, як ад жандара тхне скурай i конскiм потам.
- Слухай, Бальдучы, - нечакана сказаў Дару, - мне агiдна ўсё гэта, i гэты твой хлопец - перш за ўсё. Але я яго не павяду. Бiцца - няхай, я згодны, калi тое спатрэбiцца. Але не гэта.