Het goud van Kamtsjatka

'Dan is de oplossing simpel,' zei een Fransman in de korte stilte na de sombere vaststelling van Bryce. 'We moeten de centrale banken overtuigen dat ze nooit hun reserves terugeisen. Misschien kunnen we een hoger rentepercentage bieden, om ons van hun medewerking te verzekeren.'

'Dat is een tijdelijke oplossing,' zei een andere New Yorker. 'We kunnen onze verplichtingen niet eeuwig op de lange baan schuiven.'

'Maar als we tijd krijgen om de kluizen van de centrale banken weer te vullen, dan kunnen we de prijs stabiel houden en voorkomen dat hetzelfde gebeurt als toen mijn land de verkoop aankondigde.'

'En als de redactie van de Wall Street Journalat in de krant zet?' wierp de New Yorker tegen. 'Wat dan? Het publiek zal bewijs willen dat het goud er werkelijk is. Jan Modaal denkt dat het in Fort Knox blinkt van het goud. Hij zal niet blij zijn als hij beseft dat de kluis leeg is, op een stapel waardeloze schuldpapieren na. Hij zal in paniek raken, omdat de regering gelogen heeft en dat er helemaal geen dekking is voor de bankbiljetten.'

'En dat is precies waarom ik eerder al zei dat deze crisis ongekende proporties heeft,' vulde Volkmann aan. 'Wij hebben de basis van het kapitalistische systeem weggehaald, en zodra het grote publiek dat ontdekt, dan stort het systeem als een kaartenhuis ineen.'

De Zwitserse bankier zweeg en keek naar de anderen. Hij zag dat hij hun aandacht had, en aan de ernstige gezichten kon hij zien dat sommigen al wisten wat hij ongeveer zou gaan zeggen. Hij nam een slokje water voor hij verder sprak. 'De afgelopen zes jaar heeft Duitsland een mislukt economisch beleid gevoerd. Het resultaat is dat het land van een industriële motor in Europa veranderd is in een soort verzorgingsstaat. De productiviteit is gedaald, de werkloosheid torenhoog, en binnenkort zal blijken dat de pensioenen onbetaalbaar zijn geworden. Kortom, Duitsland is bijna failliet. Ik hoorde twee weken geleden dat ze hun hele goudvoorraad gaan verkopen.'

Er klonk een zucht rond de tafel, alsof iedereen besefte aan de rand van de afgrond te staan.

'Dat is zesduizend ton, heren. Ofwel ongeveer twee jaar goudproductie in Zuid-Afrika. Er is nu tweeduizend ton aan goudreserve in Berlijn en Bonn. We moeten dus een tekort van vierduizend ton aanvullen.'

'Hoe snel moet dat gebeuren?' vroeg de Fransman.

'Dat weet ik niet precies,' antwoordde Volkmann. 'Maar om de prijs stabiel te houden vermoed ik dat het enige tijd zal duren.'

'Maar niet lang genoeg,' bromde de New Yorker.

'En vergeet niet,' vervolgde Volkmann, rampspoed op rampspoed stapelend, 'dat zodra de termijnhandelaren doorkrijgen dat de banken in de knel zitten, ze ons dan zullen afpersen. De goudprijs kan verdubbelen of verdrievoudigen.'

'We zijn geruïneerd,' riep de Hollandse bankier uit. 'Allemaal. Zelfs als de Duitsers geld accepteren, dan kunnen we nog niet betalen, want de opbrengst van de goudverkoop is al aan anderen uitgeleend. Dan moeten we leningen opzeggen. Dan stort de Nederlandse economie helemaal in.'

'En niet alleen die van jullie,' zei Hershel. 'Wij hebben voor 20 miljard Duitse goudstaven gekocht en doorverkocht. En een flink deel van dat bedrag is verdampt in de internetzeepbel. We zouden de spaarrekeningen van onze klanten moeten leeghalen om terug te betalen. Er zou een run op de bankfilialen ontstaan, overal in de Verenigde Staten. Dan krijgen we een herhaling van de Grote Depressie.'

Een eerbiedige stilte volgde toen alle aanwezigen de laatste woorden lieten bezinken. Deze heren waren te jong om zich de wereldwijde depressie van de jaren twintig en dertig te herinneren, maar ze hadden allemaal verhalen gehoord van hun grootvaders en andere verwanten. Maar deze keer zou het veel erger worden, omdat de economie wereldwijd vertakt was. Enkelen dachten zelfs aan meer dan hun eigen verlies en dat van hun vaderland. Als landen moesten worstelen in het belang van de eigen bevolking, dan zouden internationale hulpprojecten gestaakt worden. Hoeveel inwoners van ontwikkelingslanden zouden sterven, omdat de heren rond deze tafel geleend goud hadden verkocht, alleen om hun eigen winstbejag?

'Is er een kans dat de Duitsers een ander besluit nemen?' vroeg iemand na een korte stilte.

'Dat kunnen we proberen,' antwoordde een ander, 'maar Duitsland zal zijn eigen belangen behartigen. Ze willen hun goud terug, omdat ze anders insolvent zijn. Dan dreigen er rellen, en misschien zelfs een opstand.'

Volkmann liet de anderen enkele minuten discussiëren, en de bankiers opperden ideeën om hun eigen hachje, hun bank en de wereldeconomie te redden. Maar uiteindelijk wisten ze geen oplossing. Het gesprek viel stil en Volkmann verzocht Bryce, de vertegenwoordiger van de Zuid-Afrikaanse mijnbouw, de vergadering te verlaten.

Zodra de deur achter Bryce gesloten was richtten de bankiers hun aandacht op Volkmann. Die bleef zwijgen, tot iemand uiteindelijk de vraag stelde, en ze hoopten vurig dat hij het antwoord wist.

'Heeft u ons hier bijeengeroepen omdat u een oplossing weet?' vroeg de Engelse president van de zesde bank op de wereldranglijst.

'Ja,' beaamde Volkmann kort, en hij merkte dat iedereen bijna onmerkbaar zuchtte van opluchting. Hij tikte een tekstbericht op zijn PDA en even later zwaaiden de grote deuren van de hal weer open. De man die de ruimte binnenkwam straalde zelfverzekerdheid uit, die de andere bankiers niet echt kenden en alleen gebruikten als camouflage voor hun twijfels. Hij liep nonchalant en hield zijn hoofd opgeheven. Hij was van hun leeftijd, voor in de vijftig, misschien iets jonger. Er waren geen rimpels op zijn gezicht, maar zijn ogen leken ouder, en zijn kortgeknipte haar was meer zilvergrijs dan bruin. Anders dan de bankiers had hij niet de zelfvoldane verwaandheid die gepaard gaat aan rijkdom en macht. Hij was zelf nadrukkelijk aanwezig en het middelpunt, zonder dat hij een woord had gezegd.

'Heren,' begon Volkmann, terwijl de onbekende dicht bij de Zwitser ging zitten. 'Dit is Anton Savich, vroeger werkzaam bij het Sovjetbureau voor Natuurlijke Hulpbronnen. Tegenwoordig is hij zelfstandig consultant.'

Niemand verroerde zich en niemand zei iets. Niemand kon een voormalige Russische topambtenaar doorgronden.

'Ik wist al geruime tijd dat zich zoiets als deze situatie zou voordoen, en daarom heb ik in het geheim plannen gemaakt,' verduidelijkte Volkmann. 'Er kan niet geprotesteerd worden tegen mijn voorstel, en we moeten het unaniem eens zijn. Dit is onze enige uitweg, en als ik klaar ben, dan moet ieder van u onvoorwaardelijk akkoord gaan. Savich zal de details vertellen.'

Zonder te gaan staan begon Anton Savich, met een arm nonchalant over de rugleuning van zijn stoel, het reddingsplan voor de banken uiteen te zetten. Dat duurde tien minuten, zonder dat hij onderbroken werd, en op de gezichten van de bankiers was zowel schrik, woede als hevige afkeer te lezen. De Nederlandse bankier leek zelfs lichamelijk ziek te worden. Zelfs de geharde New Yorkers — Volkmann wist dat een van hen een Vietnam veteraan was — werden asgrauw.

Er is geen andere mogelijkheid, heren,' zei Bern Volkmann. Niemand kon hardop instemmen. Volkmann keek een voor een strak naar de gezichten, en hij wist dat ze instemden, als ze wegkeken of nauwelijks waarneembaar knikten. De Nederlander was het laatst aan de beurt. De man kreunde zachtjes bij de gedachte waar hij mee akkoord ging en sloeg daarna zijn ogen neer.

'Ik zal de maatregelen nemen,' besloot Volkmann. 'Wij zullen nooit meer zoals nu bij elkaar komen.'

De New Yorker die eerder over Ford Knox had gesproken zei: 'O, ik weet zeker van wel. In de hel.'