‘Onbeduidend of niet, we halen er adem!’
Ook hier halen we adem. De lucht in dit schip is schoner en zuiverder, en zal voor altijd schoner en zuiverder blijven dan de natuurlijke atmosfeer op Terminus.’
‘En de meteorieten?’
‘Hoezo, de meteorieten?’
‘De atmosfeer beschermt ons tegen meteorieten. En trouwens ook tegen allerlei straling.’
Trevize zei: ‘De mensheid reist nu al zo’n twintig millennia door de ruimte, schat ik…’
‘Tweeëntwintig. Als we uitgaan van de chronologie volgens Hallblock is het zonneklaar dat, gezien…’ ‘Genoeg! Heb je ooit gehoord van ongevallen door meteorieten of van sterfgevallen door straling? De laatste tijd, bedoel ik? Ik bedoeclass="underline" als het ging om schepen van de Foundation?’
‘Ik heb in dat opzicht de nieuwsberichten niet zo goed bijgehouden, mijn jongen, want ik ben immers een historicus en…’
‘Historisch gezien, zeker, die dingen zijn wel voorgekomen, maar de technologie is steeds beter geworden. Er is geen meteoriet die zo groot is dat hij ons schade kan berokkenen en tevens zo klein dat wij hem niet tijdig kunnen zien en ontwijken. Als er vier meteorieten tegelijk op ons af komen, uit vier richtingen die haaks op elkaar staan, dus zoals uit de hoekpunten van een viervlak, dan zijn we misschien de klos, maar als je berekent hoe klein die kans is zul je ontdekken dat je triljard keer triljard malen van ouderdom zult sterven alvorens een fifty fifty kans te hebben een zo boeiend verschijnsel te mogen waarnemen.’
‘Als jij achter de computer zit, bedoel je.’
‘Nee,’ zei Trevize kwaad. ‘Als ik de computer moest bedienen op basis van mijn eigen zintuigen en reactievermogen zouden wij al geraakt worden voordat ik wist wat er aan de hand was. De computer zelf regelt dit, met een reactiesnelheid die miljoenen malen groter is dan die van mij of jou.’ Met een abrupte beweging stak hij zijn hand uit. ‘Kom, Janov, dan laat ik je zien waartoe de computer in staat is en hoe de ruimte er uitziet.’
Pelorat staarde hem met ietwat uitpuilende ogen aan. Hij lachte even.
‘Ik weet niet zeker of ik dat wel wil zien, Golan.’
‘Natuurlijk weet je dat niet zeker, Janov, want je hebt er geen idee van wat je aan kennis te wachten staat. Riskeer het maar! Kom op! Naar mijn kamer!’
Trevize nam de ander bij de hand, half om hem te leiden, half om hem mee te sleuren. Toen hij achter het controlepaneel zat, zei hij: ‘Heb je de Melkweg ooit gezien, Janov? Heb je er ooit naar gekeken?’
‘Je bedoelt: naar de hemel?’ zei Pelorat.
‘Jazeker. Waar anders naar?’
‘Die heb ik gezien. Die heeft iedereen gezien. Telkens als je naar boven kijkt zie je immers de hemel.’
‘Heb je er ooit naar getuurd tijdens een donkere, heldere nacht, als de Diamanten achter de horizon staan?’
De Diamanten waren die kleine groep sterren die dichtbij en helder genoeg waren om de nachthemel van Terminus tamelijk licht te maken. Het waren er maar een paar en ze namen niet meer dan twintig graden van de hemel in beslag en tijdens een groot deel van de nacht waren ze achter de horizon uit het zicht. Behalve deze groep was er niets anders dan her en der verspreid een aantal vage lichtpuntjes, amper zichtbaar met het blote oog. Er was weinig méér dan de flauwe lichtglans van de Melkweg — een aanblik die men mag verwachten als men verblijft op een wereld als Terminus die zich immers aan de uiterste rand van de buitenste spiraal van die Melkweg bevond.
‘Ik geloof van wel. Maar waarom turen? Het is een alledaags gezicht.’
‘Natuurlijk is het een alledaags gezicht,’ zei Trevize. ‘Daarom kijkt niemand ernaar. Waarom zou je kijken als je het elke dag kunt zien? Maar nu kun je ernaar kijken, en dan niet vanaf Terminus, waar nevel en wolken het uitzicht steeds belemmeren. Je zult hem nu zien zoals je het nooit vanaf Terminus zou kunnen — hoe lang je daar ook zou turen, hoe donker en helder de nacht daar ook zou zijn. Hoe graag zou ik willen dat ik nog nooit in de ruimte was geweest, zodat ik nu, net als jij, voor het eerst de Melkweg in al zijn naakte glorie kon aanschouwen!’
Hij duwde een stoel naar Pelorat toe. ‘Ga daar zitten, Janov. Dit kan wel even duren. Ik heb nog een beetje tijd nodig om aan de computer te wennen. Van wat ik al gevoeld heb begrijp ik, dat het uitzicht holografisch is en dat we dus geen schermen of zoiets nodig hebben. Hij legt rechtstreeks contact met mijn brein, maar ik geloof dat ik hem er wel toe kan brengen een objectief beeld te produceren dat jij ook kunt zien. Wil je het licht even uitdoen? Nee, dat is stom van mij. Dat moet ik de computer laten doen. Blijf zitten waar je zit.’
Trevize maakte contact met de computer. Warm en intiem hielden zij eikaars handen vast.
Het licht werd gedempt en ging vervolgens helemaal uit. Pelorat bewoog zich in het donker.
‘Niet zenuwachtig worden, Janov,’ zei Trevize. ‘Ik zal misschien een beetje moeite hebben met het sturen van de computer, dus ik moet bij het begin beginnen en jij moet een beetje geduld met me hebben. Zie je dat? Die halvemaan?’
Deze hing in het donker voor hen. In het begin was het beeld vaag en trillend, maar al gauw werd het scherper en helderder.
Uit Pelorats stem leek ontzag te klinken. ‘Is dat Terminus? Zijn we er al zo ver vandaan?’
‘Ja, dit schip beweegt zich snel.’
Het schip boog af naar de nachtschaduw op Terminus en de planeet zag er nu uit als een grote, lichtgevende, halvemaanvormige schijf. Trevize kreeg even een opwelling het schip in een wijde boog om de planeet heen te sturen om de daglichtzijde in haar volle schoonheid te kunnen tonen, maar hij hield zich in.
Voor Pelorat zou dat misschien wel nieuw zijn, maar de schoonheid zou wat afgezaagd zijn. Er waren al teveel foto’s, teveel kaarten, teveel globes. Het was een waterplaneet in hoge mate zelfs met heel veel water en heel weinig mineralen, goed in landbouw en pover in zware industrie, maar de beste van de hele Melkweg als het ging om technologie en miniaturisering.
Als hij de computer microgolven kon laten gebruiken en die vervolgens liet omzetten tot zichtbare modellen, zouden zij elk van de tienduizend bewoonde eilanden van Terminus kunnen zien, waaronder het enige dat groot genoeg was om een continent te mogen heten, het eiland met Terminus Stad erop en…
Andere kant op! Het was alleen maar een gedachte, een gril van de wil, maar het uitzicht veranderde terstond. De verlichte halvemaan verdween naar de rand van het gezichtsveld en verdween toen uit het zicht. De duisternis van de sterrenloze ruimte vulde zijn blikveld.
Pelorat schraapte zijn keel. ‘Ik zou willen dat je ons Terminus weer liet zien, mijn jongen. Ik heb een gevoel alsof ik verblind ben.’ Zijn stem had een gespannen klank.
‘Je bent niet blind. Kijk!’ Er verscheen een wazige nevel van bleek licht in het blikveld. De nevel groeide en werd helderder. Heel de kamer leek nu te gloeien van licht.
Krimp!
Opnieuw een wilsuitoefening en de Melkweg dreef weg alsof er door een omgekeerde telescoop naar werd gekeken en het verkleinend effect van die telescoop steeds groter werd. De Melkweg kromp ineen tot een structuur met een afwisselende oppervlaktehelderheid.
Helderder worden! De structuur werd lichter zonder van formaat te veranderen. Aangezien het sterrenstelsel waartoe Terminus behoorde zich boven het spiraalvlak van de Melkweg bevond, waren niet de volledige contouren van de Melkweg met scherpte zichtbaar. Het was een sterk in lengterichting vertekende dubbele spiraal met grillige kloven en zwarte nevels in de gloeiende rand aan de Terminuszijde. De romige nevel van de kern — heel in de verte en ineengeschrompeld door de grote afstand — leek onbetekenend.
Pelorat fluisterde van ontzag en zei: ‘Je hebt gelijk. Op deze manier heb ik het nog nooit gezien. Ik heb nooit geweten dat er zoveel details te zien zijn.’