Als Bayta Darell er niet geweest was, en haar snelle optreden… En ook daarbij had de Tweede Foundation geen hulp verleend!
En daarna: het Gouden Tijdperk. De Eerste Sprekers van die dagen hadden manieren bedacht om actief op te treden, het Muildier in zijn veroveringsdrang te stuiten en uiteindelijk zelfs zijn geest onder controle te krijgen. En vervolgens ook de Eerste Foundation zelf te stoppen toen deze op zijn hoede raakte en overmatig nieuwsgierig werd naar de aard en de identiteit van de Tweede Foundation. Het was Preem Palver geweest, de negentiende Eerste Spreker en de grootste van allemaal, die erin was geslaagd ten koste van een vreselijk offer een einde te maken aan alle gevaar en het Seldon Plan te redden.
Nu was de Tweede Foundation al weer honderdtwintig jaar terug in zijn oude staat: verborgen in een spookachtig deel van Trantor. Zij verborgen zich niet meer voor de Keizerlijken, maar wel nog steeds voor de Eerste Foundation een Eerste Foundation die bijna even groot was als het Galactische Imperium was geweest en die dit Imperium in technische kennis zelfs overtrof.
De Eerste Spreker deed zijn ogen dicht in de behaaglijke warmte en liet zich wegzakken in die tijdloze, ontspannende geestestoestand vol hallucinaties die geen echte dromen zijn maar ook geen echte bewuste gedachten.
Nu geen somberheid meer. Alles zou in orde komen. Trantor was nog steeds de hoofdstad van de Melkweg, want hier bevond zich de Tweede Foundation en die had meer macht en meer touwtjes in handen dan ooit een Keizer had gehad.
De Eerste Foundation zou in bedwang gehouden worden en in correcte banen gestuurd. Al waren hun schepen en wapens nog zo geducht, zij konden er niets mee uitrichten zolang hun leidinggevende sleutelfiguren naar behoefte in een mentale houdgreep genomen konden worden.
En het Tweede Imperium zou tot stand komen, maar het zou anders zijn dan het eerste. Het zou een Federaal Imperium zijn en de samenstellende delen zouden een aanzienlijke mate van zelfbestuur hebben, zodat er geen herhaling zou optreden van die ogenschijnlijke kracht en feitelijke zwakte die het gevolg zijn van een te centralistisch regeringssysteem. Het nieuwe Imperium zou losser, soepeler, buigzamer zijn, beter in staat spanning te weerstaan en het zou steeds, steeds, geleid worden door de verborgen mannen en vrouwen van de Tweede Foundation. En Trantor zou nog altijd de hoofdstad zijn, nu machtiger door zijn veertigduizend psychohistorici dan het ooit was geweest met zijn vijfenveertig miljard…
De Eerste Spreker schrok wakker. De zon stond lager aan de hemel. Had hij gemompeld? Had hij hardop in zijn slaap gepraat?
De Tweede Foundation moest veel weten en weinig zeggen en de regerende Sprekers moesten meer weten en minder zeggen, maar de Eerste Spreker moest het meeste weten en het minste zeggen.
Hij glimlachte wrang. Het was altijd zo verleidelijk een Trantoriaanse patriot te worden — alsof het Plan van Seldon geen ander doel had dan het opnieuw vestigen van Trantoriaanse hegemonie in een Tweede Imperium. Seldon had hiertegen gewaarschuwd. Zelfs dat had hij voorzien, al vijf eeuwen voordat de mogelijkheid zich begon voor te doen.
De Eerste Spreker had zich echter niet verslapen. Het tijdstip van Gendibals audiëntie was nog niet aangebroken.
Shandess verheugde zich op die persoonlijke ontmoeting. Gendibal was nog jong genoeg om het Plan met een frisse blik te bezien en slim genoeg om dingen te zien die anderen over het hoofd zagen. Het was niet uitgesloten dat Shandess nog iets kon leren van wat de jongeman had op te merken.
Niemand zou ooit met zekerheid weten hoeveel Preem Palver de grote Palver in eigen persoon had opgestoken op die dag toen de jonge Kol Benjoam, die nog geen dertig was, met hem was komen praten over mogelijke manieren om de Eerste Foundation aan te pakken. Benjoam had later erkenning gevonden als de grootste theoreticus sinds Seldon, maar over deze audiëntie had hij steeds gezwegen, ook toen hij uiteindelijk zelf de eenentwintigste Eerste Spreker werd. Sommigen schreven Benjoam meer verdiensten toe dan Palver zelf waar het ging om het succesvolle optreden van Palvers regering.
Shandess amuseerde zichzelf met speculaties over wat Gendibal hem zou vertellen. Het was gebruikelijk dat snuggere jongelieden, als ze voor het eerst onder vier ogen bij de Eerste Spreker waren, hun gehele these probeerden samen te vatten in hun openingszin. En zeker zouden zij die eerste audiëntie niet aanvragen voor iets onnozels iets wat hun hele toekomstige carrière zou ruïneren omdat de Eerste Spreker hen voortaan zou aanzien voor lichtgewichten.
Vier uur later zat Gendibal tegenover hem. De jongeman toonde geen tekenen van nervositeit. Hij wachtte rustig tot Shandess als eerste zou spreken.
Shandess zei: ‘U hebt een persoonlijk onderhoud gevraagd, Spreker, wegens een zaak van belang. Wilt u zo vriendelijk zijn het onderwerp kort voor mij samen te vatten?’
En Gendibal zei op rustige toon, alsof hij beschreef wat hij zojuist aan het avondmaal had genuttigd: ‘Eerste Spreker, het Plan van Seldon is zinloos.’
18
Stor Gendibal had geen getuigenis van anderen nodig om een indruk van waardigheid te wekken. Zo lang hij zich kon herinneren had hij van zichzelf geweten dat hij ongewoon was. Hij was gerecruteerd voor de Tweede Foundation toen hij nog maar een jongen van tien jaar was geweest en een agent de potentiële capaciteiten van zijn geest had opgemerkt.
Hij had vervolgens met buitengewoon succes zijn studies gedaan en had zich even vanzelfsprekend op psychohistorie toegelegd als een ruimteschip wordt aangetrokken door een zwaartekrachtveld. Psychohistorie had aan hem getrokken en hij had zich in die richting laten verplaatsen. Hij las Seldons teksten over de fundamentele principes al toen anderen van zijn leeftijd nog alleen maar zwoegden op differentiaalvergelij kingen.
Toen hij vijftien was, werd hij student aan Trantors Galactische Universiteit (de officiële nieuwe naam voor de voormalige Universiteit van Trantor). In een toelatingsgesprek werd hem gevraagd wat zijn ambities waren en hij had vastberaden geantwoord: ‘Eerste Spreker worden voordat ik veertig ben.’
Gewoon Eerste Spreker te worden, zonder nadere kwalificatie, was voor hem kennelijk niet belangwekkend genoeg. Hij leek er vast van overtuigd dat hem dat op de een of andere manier wel zou lukken. Maar hij wilde het op jeugdige leeftijd al worden, dat was zijn doel. Zelfs Preem Palver was al tweeënveertig toen hij het ambt aanvaardde.
De ondervrager had zijn wenkbrauwen opgetrokken toen Gendibal dit zei, maar de jongeman had al enige kennis van de psycho-taal en wist hoe hij die beweging moest interpreteren. Hij wist met evenveel zekerheid alsof de ondervrager hem dat met zoveel woorden had gezegd, dat er in zijn dossier een kleine notitie zou komen, luidende ‘moeilijk in de omgang’ of zoiets.
Maar natuurlijk!
Gendibal was vast van plan moeilijk in de omgang te zijn.
Hij was nu dertig. Over twee maaanden zou hij eenendertig jaar worden en nu al was hij lid van de Raad van Sprekers. Hij had nog hoogstens negen jaar om Eerste Spreker te worden en hij wist dat hem dat zou lukken. Deze audiëntie bij de Eerste Spreker was van cruciale betekenis voor zijn plannen en hij had, om exact de juiste indruk te maken, geen enkele moeite gespaard in het vervolmaken van zijn gebruik van de psycho-taal.
Als twee Sprekers van de Tweede Foundation met elkaar spreken, is hun taal niet anders dan elders in de Melkweg. Die taal bestaat evenzeer uit vloeiende gebaren als uit woorden, evenzeer uit waarneembare stemmingsveranderingen als uit verborgen signalen.
Een buitenstaander zou er weinig of niets van bemerken, maar binnen de kortste keren zouden er vele gedachten zijn uitgewisseld en zou het gesprek niet meer in letterlijke vorm gerapporteerd kunnen worden, tenzij aan een andere Spreker.