1997, снежань
Крык выгнанніка на Радзіме
Ці ранак, ці поўдзень, ці вечар,
Куды ні пайду, ні ступлю —
Ні следу ад той векавечнай,
Што кроўнай любоўю люблю!
Ні слова на мове народа!
Ні гуку на мове зямлі!
Прыблуды, манкурты, звыроды
Амаль даастатку звялі.
Ад дум у душы халадзее.
Трыванне на частачкі рву.
Панове начальнічкі! Дзе я
Праз вашую ласку жыву?
Куды, у якую дзяржаву,
Наяве, а быццам у сне,
На гібель, на здзек і няславу
Вы выгналі з дому мяне?
Куды, паяднаўшы ў хаўрусе
Усякую погань i гнюсь,
З дзяржавы маёй — з Беларусі
Вы выгналі прэч Беларусь?
1998, сакавік
Быліна пра злога духа
Што б там хто ні лахаў —
Бог мой лёс пазначыў:
Шмат я ўсякіх страхаў
За жыццё пабачыў.
З тым і знікну, думаў.
Больш ужо — на д'ябла!
Не! — і злога духа
На табе наглядна!..
Я выходзіў з парку,
Раптам напярэймы
Выскачыла ў арку
Дзіўнае стварэнне.
Нелюдное вельмі
Нейкае страшыдла:
Вочы — як патэльні,
Нос — як чапярыдла.
Зіркнула злавесна,
Агаліла іклы,
Прахрыпела нешта
I, як прывід, знікла.
Я знямеў спачатку,
Але ўспомніў тут жа
Грознае ў выпадку
Бабчына «аружжа»:
«Соль табе ў вочы!
Галавешка ў зубы!
І дзяркач між сцёгнаў!
Каб ты здох ад стогнаў!»
Я прамовіў тройчы
Гэты кленіч бабчын,
Сплтонуў i пакрочыў
Крокам неабачным.
Што мне той нячысцік,
Дух той злы, нядобры!
Можа, сам я чымсьці
На яго падобны.
Можа, колісь дзесьці
І мяне хто-небудзь
Выкляў, паглядзеўшы,
Як пачвару-нелюдзь.
І таксама тройчы
Прашаптаў для згубы:
«Соль табе у вочы!
Галавешка ў зубы!..»
Бо чаму ж нястрымна —
З воч капеж салёны?
І чаму так дымна
Вусны засмылёны?
1998, сакавік
Адключаны
Ён сышоў з электрычкі,
Спусціўся па сцежцы ў лагчыну
І спыніўся чагось.
Нібы ўкопаны, стаў і стаіць.
Штось забыў? Перадумаў?
Ці стала нядобра мужчыну?
Задуменна схіліў галаву
І пад ногі глядзіць.
На зямлі сакавік.
Сонца снег ручайкамі свідруе.
Вунь як сочацца скрозь,
Як імпэтна бягуць i журчаць!
Чалавек жа нічога не бачыць,
Нічога не чуе.
Як сляпы і глухі.
На абліччы — няшчасця пячаць.
«Як жа ўсё гэта стацца магло?
Хто жыццё спанявечыў?
Хто й чаму насадзіў —
Гэты глум, гэты гвалт, гэты здзек?
Хто мне свет збаламуціў —
Тады, як, расправіўшы плечы,
Я ўжо быў уздыхнуў,
Што нарэшце і я чалавек?..»
Прыдарожныя вербы
Кранаюць заспаныя гуслі.
Льецца сонца
І соснам на ўзлеску душу маладзіць.
А на сцежцы стаіць чалавек
І, як курыца ў гузік,
Атупела глядзіць у нішто,
У нікуды глядзіць.
1999, сакавік
Усё жыццё
Усё жыццё к братэрству зваў —
З мальбой удзень, з плачом уночы,
І толькі сэрца надарваў,
І толькі сплакаліся вочы.
А хоць бы хто, а хоць бы дзе
Азваўся словам забалелым —
У незлічонай грамадзе,
У неаглядным свеце белым.
Куды ж яшчэ з маёй журбой,
З маёй бядой пайсці на споведзь,
Каб расказаць, як крыўда-боль
Ізноў душу мне есць упоедзь?
У цёмны лес пайду і там
Апошні раз нагаваруся.
Скажу ўсё дрэвам і кустам,
Хто ёсць я ў роднай Беларусі.
Скажу: «О, дрэвы і кусты,
Яшчэ з гадоў маленства мне вы
Былі як сёстры і браты, —
Маёй зямлі кусты i дрэвы.
Пачуйце ж голас-кліч бяды —
Пакуль хаджу, пакуль жывы я.
Пачуйце! Нават i тады,
Калі душа ваўком завые».