La rapida kavalo portas la kavalkero. Naracez a me la historio, ma kurte.
Avan la foresto esas prato (meadow). Ni kuras ad-avane. Quanta pomin tu havas?
Quante mejoyas! Ica farino (flour) esas blanka, ma ita esas griza.
Ca floro odoras forte; iti havas bela kolori.
Ti qui ne laboras, anke devus ne manjar.
Ilca esas richa, ma elta esas povra. Me savas to. Me ne povas komprenar ico.
Ni iras a la ruro. Quante la flava cereali (cereals) stacas belege sur l'agro!
Inter la spiki on vidas blua aciani (cornflowers) e reda papaveri (poppies).
Ibe rurano falchas (mows down) la frumento (wheat).
Hike du kavali tiras plena veturo. Pomieri (apple-trees) stacas sur ca agro.
La pomi ne ja esas matura, ma ta prunieri portas multa matura pruni (plums).
Dop la vilajo esas viteyo (vineyard). La vitberi (grapes) divenas dolca, nam la suno brilas varmege de la cielo (sky/heaven) sennuba.
Cirkum la vilajo esas multa legum-gardeni. En ici fazeoli (kidney- beans), pizi (peas), karoti, salado e kaulo (cabbage) kreskas.
Se la rurano ne kultivus l'agri (fields), l'urbano ne havus nutrivo.
Nun ni hungras (are hungry) e durstas (are thirsty).
En restorerio ni drinkas taso de kafeo e manjas peco de pano kun butro.
Lektajo 05: - Lumoza Expliko
Du rurani parolis pri la telegrafo.
"Quale olu agas por transportar la novaji (=nuntii* - news) tante rapide?
"Esas tre simpla.", l'altru respondis. "On tushas l'una extremajo (extremity) di la metalfilo (wire) e l'altra extremajo skribas quale per plumo."
"Me quik klarigos lo por tu. Ka tu havas hundo?" - "Yes."
"Quale lu aspektas?" - "Lu esas tenua (thin) e havas longa kaudo (tail)."
"Nu, kande tu fulas (tread on) la kaudo, ka lu ne aboyas?" - "Yes, certe!"
"Nu, supozez ke lua hundo esus sat longa por atingar Stockholm de tua vilajo. Esas nula dubo ke lu aboyus en Stockholm, se tu fulus lua kaudo hike. Yen to quo esas la elektrala telegrafo." (aboyar - to bark)
Lektajo 06: - Acensar e Decensar la Vagono
Cadie esas la unesma agosto, la komenco di la vakanco.
Ye venerdio ni ankore sidis sur la skolbenki e sudorifis (sweated).
Dum la lasta leciono l'instruktisto parolis pri la Nigra Foresto. Omnu ja revis pri obskura abieto-foresti (abieto - fir-tree/spruce-tree) e la migrado sur altaji eskarpa (steep).
Me recevis bona atesto e departas ca-matine kun mea fratino a nia geonkli.
La kofroja esas preparita; parapluvo, bastono e mantelo esas pronta.
Nia patro donas a me 250 mark."Til rivido, kara patro; adio, bona matro! Ni skribos balde."
Yen la fervoyo-staciono! Me serchas la gicheto (wicket/ticket window) por komprar du bilieti por Triberg. Li kustas 35 mark.
Amaso de voyajanti pulsas (push) sur la kayo (platform). Ni vartas la treno.
Nun la konduktoro klamas : "Atenco!" La treno arivas ye 10 kloki.
Ni acensas (go up) la vagono (car) e trovas bona plaso en libera angulo.
Pos 5 minuti la trenestro siflas (whistles). La treno moveskas.
Apertez la fenestro por ke me povez regardar la bel naturo e respirar (breathe) la fresha aero. Ni vehas rapide. Vespere la treno proximeskas a staciono.
"Triberg!" Ni decensez (go down)!
"Yen la bilieto."
"Danko."
Lektajo 07: - En la Hotelo - (kontoro - reception desk)
Dum nia unesma migrado sur la montaro ni arivis due pos 9 hori an la monto-lago e ni nun acensas a la hotelo por pasar la nokto ibe. Fine, yen la hotelo. Olu stacas che 1345 metri super la maro.
En la teretajo (ground floor), apud la enireyo sinistre, esas la kontoro.
"Ka ni povas havar du chambri?"
"Yes, siori, en qua etajo vi deziras lojar?"
"Ni preferas la triesma etajo."
"Ka me darfas demandar via nomi?"
"Ni nomesas Helmut e Gertrud Naumann. Qua precon vu demandas?" "Kinadek mark po un chambro e po dio." "To ne esas tro chera."
"Voluntez sequar me. Numeri 37e 38 esas libera."
"Ni enirez. Bela chambri kun vasta vido adsur la monti e vali dil cirkumajo."
"Hike esas la klosheto elektrala. La chambristino venos, se vu sonigos unfoye; pos dufoya sonigo la servistulo venos.", "Bone."
Nun ni decensas aden la manjo-salono. La supeo esas pronta.
Kelka gastija sidas an la tablego. Olca esas belete kovrita.
Cirkum la porcelan-plado jacas kultelo, forkteto, kuliero e boktuko (napkin).
"Garsono, adportez a ni un botelo de Rhen-vino e du glasi."
Me komendas duima hano kun legumo e desero. La manjajo esas tre bona.
"Garsono, pagar!", "La duopla supeo kustas: dek e kin mark per du esas triadek mark, pluse vino po sep mark, 30 plus 7 esas 37 mark."
"Voluntez vekigar ni ye quar kloki; ni volas vidar la sun-levo. Bona nokto!"
Lektajo 08:- L'anciena Urbo
L'anciena parti di nia urbo existasja depos la mez-epoko. Olim komto (count) invitabis komercisti por ke li establisez su an la komercala strado; nam la trafiko bezonis merkati. Richa komercisti sequabis l'invito e balde li esis konstruktinta urbo e fortifikabis (had fortified) olu per muri.
La butiki plenigis su. Anke kelka mestieristi, exemple bakisti, buchisti, masonisti, seruristi (locksmiths), taliori ed altri esis veninta.
Pokope la mestiero (trade/handicraft) florifis (blossomed). An la rivereto habitis la peskisti e la tanagisti (tanners); en streta (narrow) stradeto la shuifisti (shoemakers) fasonis (fashioned, formed) la ledro (leather). La menuzisto (cabinet-worker/joiner) fabrikis mobli en sua laboreyo, e la veturifisto veturi (vehicles). En altra stradeto la texisti (weavers) texis la telo (linen) o la lano, quan la mulieri filifabis (had spun). La potifisto (potter) e la forjisto (blacksmith/forger) ne darfis mankar.
Quon la mastro fabrikabis, ton lu expozis avan sua domo o dop la fenestro. Olca divenis ilua vetrino (show-case).
Dum la merkato-dio granda turbo (crowd, throng) esis sur la merkato- placo. Omna komercisto e mestieristo ofris vende sua vari (wares).
La rurani vendis ligno, bestiaro, farino edc. e kambiis (exchanged) po to vesti, ornivi (ornaments) ed utensili. 2La mestiero havis ora sulo (soil).
Se la triadek-yara milito ne destruktabus (hadn't destroyed) multo, ni povus admirar (could admire) ankore plu multa domi anciena (old) del (de+la, of the) unesma florifado (flourishing) di nia urbo.
Lektajo 09:- La Foxo e la Tortugo (tortoise), Indiana Fablo
Olim foxo chasis apud la maro tortugo (tortoise), quan lu vidis unesmafoye.
Havante apetito por manjar sua kaptajo lu penadis parmordar (crunch completely) la harda skalio (shell), ma olua fermeso (firmness) esis plu forta kam la dentaro (set of teeth) dil foxo. Iracoze lu haltis por meditar (think over).
"La hungro tormentas me", lu dicis, "me mustas serchar altra vildo (wild game); ma antee me portos ica stranja ento (entity) a mea kaverno por pose lacerar (rend) olu quiete (calmly)." La tortugo pavoreskis (became afraid).
Lu dicis: "Severa foxo, me ya vidas ke me mustos mortar, pro to me pregas, se tu volas kurtigar mea dolori e quik facar manjajo a tu, lore pozez me aden la maro, e mea skalio (shell) divenos mola (soft), sen peno tu manjos me."
"Esas vera, tu esas justa", triumfis la foxo, "me nur astonesas ke me ipsa ne pensis a to." Lu portis la ruzozo (the sly) al maro e pozis lu aden la aquo.
Esante en sua elemento la tortugo quik eskapis. De sekura disto (distance) lu mokis la foxo, qua troteskis (fell into a trot) shamante (ashamedly).
Merkez: Anke la maxim ruzozo trovas sua mastro.
Lektajo 10
L'autuno: Sempre plu multe la suno perdas sua varmeso. La nokti esas kolda, e matine blanka pruino (frost)jacas (lies) sur la prati (meadows).
Nun la kultivisto mustas hastar por rekoltar la produkturi dil agro.