Аднойчы ўвечары ён папрасіў мяне распрануцца i легчы з ім. Мне раптам здалося, што здолею абудзіць яго плоць i вярнуць майго Богуся да жыцця. Я лашчыла яго, як толькі ўмела: надавала, пакусвала, як яму заўсёды падабалася, смочкі, прынікала вуснамі да таго, што калісьці гэтак хутка вырастала i запаўняла, здавалася, усю мяне...
Але яго плоць маўчала.
Некалі мае грудзі імгненна запальвалі яго, нават выснажанага шматдзённымі ловамі. Гэтым разам Богусева рука таксама, нібы ўзгадаўшы тыя дні, пацягнулася да грудзей, аднак яе дотык быў бязважкі — як быцдам сеў, склаўшы на момант крылцы, матылёк.
Мяне працяла горкае веданне, што ён ужо ніколі не падвядзе мяне да люстра i не запаліць свечнік, не абдыме, не зможа кахацца... Я зразумела, што ў яго ў вачах блішчэлі не водбліскі жадання, а слёзы.
Я не заплакала — абняла яго сама i чытала пацеры, пакуль не правалілася ў сон, a калі прачнулася, мой Богусь ужо схаладнеў.
Ён адышоў, не даведаўшыся, што ў мяне пад сэрцам варушыцца дзіця. Часам мне нясцерпна — так, што мусіла сціскаць вусны — хацелася сказаць пра гэта. Я думала, нашае пакуль не народжанае малое ўтрымае Богуся на свеце, ды знахарка Грыпінка ўгаворвала мяне маўчаць, каб — наадварот — душа майго мужа не паклікала следам душу дзіцяці.
Можа, дарма паслухалася Грыпінкі, хоць пан Богусь напраўду забраў з сабою яшчэ адну душу. Пасля хаўтураў пані Корсакава пачала таяць, як свечка, i сарака дзён па сыне ўжо не прычакала. Нейкая сіла не дазволіла мне адкрыцца i пані Мальгрэце, якая сьннла ў магілу, не ўведаўшы, што будзе мець унука ці ўнучку.
Яна пакінула мне маёнтак, а пан Багуслаў — чатырыста чырвоных злотых ды ліст да віленскага шляхціча Якуба Неміровіча, з якім вучыўся разам у Італіі i якога прасіў узяць мяне ў сваю апеку. Апрача таго, у спадчыну ад Богуся застаўся вось гэты, ён у мяне i зараз на безыменным пальцы, пярсцёнак з тайніцай, што паспрыяў мне болей i за грошы i за ліст, бо пан Якуб апекавацца мною мог адно з нябёсаў: недзе пад Глыбокім маскоўская куля ўжо заручыла яго з зямлёй.
Стральцы з Тураўлянскага замка наляцелі, як шулякі, назаўтра пасля пахавання пані Мальгрэты. Той жах трэба зачыніць у памяці ў самай далёкай спіжарні на цяжкі замок i выкінуць ключ у бяздоннае возера.
Баярскі сын, нгго прывёў стральцоў, болей выдаваў на чалавека, які моліцца не Хрысту, а Алаху.
Ліхадзеі шныпарылі па хлявах i свірнах, з конскім гігатаннем цягнулі ў адрыну маладую ахмістрыню Завею, ганяліся па двары за дзяўчатамі. Сам стралецкі верхавод, секануўшы шабляю фурмана Шэмета, што засгупаў яму дарогу, уварваўся да мяне ў спачывальню. Вузкія сонныя вочы загарэліся юрам, а рэдкая рудая барада паказала ў пажадлівай ухмылцы жоўтыя зубы.
Я жагналася i прасіла не чапаць мяне, кажучы, што толькі днямі пахавала мужа i ягоную маці, ды мае благанні толькі распалялі баярскага сына. Ён ашчаперыў мяне, памацаў грудзі i крумянкі і, зацмокаўшы языком, паабядаў забраць з сабою ў замак, а пакуль загадаў чакаць яго з лазні.
За дзвярыма тырчаў гэтаксама падобны да нехрысця вартавы. Адчыніла вакно — пад ім уладкаваўся яшчэ адзін барадаты бамбіза. Заплачу золатам, сказала я, паказаўшы жменю дукатаў. Ён імгненна згадзіўся, высыпаў грошы ў гаманец, a калі я села на падваконне, каб саскочыць у сад, зарагатаў i прыставіў мне да грудзей вастрыё алебарды. Каля ног у нелюдзя стаяў збан з медавухай, i як толькі мае вочы змецілі гэта, я ўжо ведала, што рабіць.
Лазня не змыла са стралецкага верхавода ні зладзейскага поту, ні нейкага саладкавага паху, пра які ў мяне мільганулася думка, што, можа, так пахне кроў. Масковец быў ужо моцна захмялелы і, угледзеўшы на стале штоф з мёдам-трайняком i дзве налітыя шкляніцы, аж закалаціўся ад радасці. Я не ведала, як хутка забівае атрута з майго пярсцёнка, а таму схавала пад падушкаю Богусеў італійскі корд з гострым, бы змяіны язык, джалам.
Усё ледзь не пайшло прахам. Заместа таго каб піць ca шкляніцы, ён прысмактаўся да штофа, але, на шчасце, адляпіўшыся ад рыльца, перакуліў у рот i шкляніцу.
Баярскі сьш паспеў зачьшіць дзверы на засаўку i ступіць да мяне два крокі. Я сціснула пад падушкаю тронак корда, але трэці крок стаўся для маскавіта апошнім.
Атрута з пярсцёнка забівала без пакутаў.
Я асцярожліва зірнула ў вакно. Вартавы прыткнуў алебарду да сцяны і, ашчаперыўшы парожні збан з-пад медавухі, хроп, быццам ерыхонская труба. Пакуль апусцілася ноч, мне наканавана было пабачыць, як брыла, нібы непрытомная, з адрьшы Завея i як на яблыні стральцы павесілі старога Гіршу. Выскачыўшы з вакна, я першы раз спьшілася, каб звесці дых, толькі каля Вітаўтавых талерак.