У ДСК было поўна людзей. Паперадзе, на лаўках, сядзелі, астатнія стаялі, шчыльна прыціснуўшыся адно да аднаго. Між дарослых плішчыліся падлеткі і дзеці, хоць туды іх не надта і пускалі. Выстаяць спакойна дзеці не маглі, і на іх штораз зласнавата сыкалі:
— Убіўся ўжо, дык — замры дух! А то вылеціш куляй!
Аднак яны не надта зважалі на гэтыя пагрозы і штурхалі: вылецець адтуль на вуліцу ўжо нельга было, каб і хацеў, бо і ўнізе, між ног, было не праціснуцца.
Было не толькі цесна, але і тлумна. Альхоўцы цішком перагаворваліся, сёй-той і зусім падаваў голас, нехта пасміхваўся, кідаў жарцікі, а нехта некага папракаў, чымсьці абураўся, і тое, што гаварылася на сцэне, Яська чуў пятае праз дзесятае.
Спачатку гаварыў мужчына. Не гаварыў, а чытаў з лісткоў. Голас у яго быў тонкі, ажно пісклівы, але чытаў ён хутка, асобныя словы як глытаў ці прапускаў, і да Яські, праз галовы і цёплыя спіны, даляталі толькі абрыўкі фраз:
— ...верасня гэтага, тысяча дзевяцьсот сорак пятага года, грамадзянка Бурбоўская Марыя Данілаўна працавала на абмалоце жыта... выкарыстаўшы тое, што на нейкі час засталася адна... мяшок вынесла з пуні і схавала, мяркуючы перанесці яго вечарам дадому... цалкам прызналася ў садзеянным... грамадзянка Бурбоўская М. Д. абвінавачваецца ў тым, што, будучы...
Потым, пасля нейкай замінкі, па сцэне і ажыўлення ў зале, сярод альхоўцаў, пачуўся голас цёткі Марылі. Адказваючы, пэўна, на печае пытанне, яна ціха сказала:
— А што ж мне казаць? Я ўжо казала...
Але яе перапынілі, зноў пра нешта спыталі, і цётка Марыля здаўленым голасам адказала:
— ...Ну, утраіх былі...
— ...сама не ведала, што рабіла...
— ...і занесла, і схавала...
— ...украла ж, пэўна, ці ж я адгаворваюся?..
— ...вінаватая, чаму ж не! А толькі дзеля дзетак я...
Потым на сцэну ўзлезла Васіліна. Ёй там нешта сказалі, і яна, гледзячы поверх людскіх галоў, пачала гаварыць. Гаварыла яна, не ў прыклад цётцы Марылі, гучна, і Яська пачуў амаль усё:
— Авечак я пасвіла. На аселіцы, за кустамі. І не думала ні пра што такое, і не сачыла ні за кім! — дадала яна раптам ці не са злосцю.— А як пералезла цераз рэчку на гэты бок, каб авечкі ў гароды не ўбіліся, бачу — цётка Марыля нясе з пуні мяшок у руках. Данесла да Юстынінай мяжы, апусцілся на калені і пачала нечага там поркацца... Ну, я і здагадалася... І пабегла да таварыша Ксяневіча...
Людзі заварушыліся, зашумелі, і ўжо не было чуваць, што яшчэ гаварыла Васіліна.
Брыгадзірка Гэля таксама падымалася на сцэну і таксама расказвала:
— Я спачатку не паверыла, як Васіліна прыбегла і сказала... Ну, што цётка Марыля жыта ўкрала... Яшчэ і пасмяялася з Васіліны... А Ксяневіч кажа: «Пайшлі!» Ну, і пайшлі да пуні. Прыйшлі, аж бачым — праўда, пад бульбоўнікам ляжыць мяшэчак цётчын...
— А як вы даведаліся, што гэты мяшок належыць грамадзянцы Бурбоўскай? — спытала жанчына за сталом.
Гэля ўсміхнулася:
— Дык жа яна сама сказала! Прыйшла з абеду і сказала...
Волечка насмяшыла ўсіх. Узлезла на сцэну і пачала расказваць, як яны ўтраіх жыта тое абівалі: што ўрадзіла яно добрае, снапы — з-пад жняяркі — цяжкія, тоўстыя, як падняць, часта развязваліся, што Уліма сварылася з Гэляй, чаму не паслала на такую работу якога мужчыну... Урэшце нехта за сталом не стрываў, папрасіў яе:
— А вы бліжэй к дзелу. Бачылі вы, што грамадзянка Бурбоўская прыйшла на работу з мехам?
— Ніякага меха ў яе не было! Хіба торбачка ў кішэні? Дык ці яе ўгледзіш? — бойка адказвала Волечка.
Выступаў на судзе і дзед Волесь. Аднак жа зразумець, што ён хацеў сказаць, Яська не мог: то казаў, што калгаснае дабро трэба берагчы, то гаварыў аб тым, што злодзеяў у Альхоўцы спрадвеку не было, ніхто спрадвеку ў вёсцы не браў на замок ні хаты, ні гумна, а скончыў тым, што паведаміў, быццам таго ніхто не водаў, што ў Бурбоўскай Марылі двое дзяцей...
І гэта таксама чамусьці развесяліла людзей і зняло дарэшты першапачатковую напружанасць, і ў натоўпе ўжо весялей пачалі перашэптвацца, пераміргвацца, кпінкавацца — ад аднаго да аднаго перадавалася спадзяванне, што ўсё скончыцца добра.
І ўсе, ад малога да старога, былі ўражаны, не паверылі вушам сваім, калі са сцэны пачулася:
— ...заслугоўвае суровага пакарання... да двух гадоў пазбаўлення волі...
Цётцы Марылі далі год. Ксяневіч павёз яе ў раён...
Недзе праз тыдзень, познім вечарам, калі Яська ўжо лёг, бацька, седзячы за сталом у воблаку тытунёвага дыму, ціха сказаў маці:
— Зайдзі заўтра, Паўліна, да Паўлюковых, забяры дзяцей.
Маці, прыхінуўшыся спінаю да цёплай грубкі, нешта вязала кручком пры газоўцы. Яна падняла галаву ад вязання, паўзіралася ў бацьку ад святла ў прыцемак, дзе ён сядзеў, перапытала: